Περιβάλλον, υγεία και ασφάλεια

Η ΕΚΤ προωθεί την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση και επιδιώκει την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια τόσο των πολιτών όσο και των εργαζομένων που συμμετέχουν στην παραγωγή των τραπεζογραμματίων ευρώ.

Προκειμένου να εξασφαλίζεται η τήρηση υψηλών προτύπων όσον αφορά την υγεία, την ασφάλεια και τις περιβαλλοντικές συνθήκες κατά την παραγωγή των τραπεζογραμματίων ευρώ και των βασικών πρώτων υλών τους, αναπτύξαμε δύο συστήματα τα οποία βασίζονται σε διεθνή πρότυπα.

Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Η ΕΚΤ, ως θεσμικό όργανο με οικολογική συνείδηση, καταβάλλει πολύ μεγάλες προσπάθειες για τη συνετή χρήση των φυσικών πόρων, τη διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος και την προστασία της ανθρώπινης υγείας κατά την παραγωγή και τη διάθεση των τραπεζογραμματίων ευρώ.

Το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης εξασφαλίζει την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παραγωγής των τραπεζογραμματίων ευρώ και των βασικών πρώτων υλών τους, απαιτώντας από όλες τις εταιρείες που συμμετέχουν στη διαδικασία της παραγωγής να συμμορφώνονται πλήρως με το διεθνές πρότυπο ISO 14001 (Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης - Απαιτήσεις και κατευθύνσεις εφαρμογής).

Βασικές λειτουργίες

• Παρακολούθηση της συμμόρφωσης των παραγωγών τραπεζογραμματίων ευρώ και των βασικών πρώτων υλών τους με το πρότυπο ISO 14001.
• Παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των διαδικασιών παραγωγής των τραπεζογραμματίων ευρώ και των βασικών πρώτων υλών τους.
• Προώθηση πρωτοβουλιών για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παραγωγής των τραπεζογραμματίων ευρώ, π.χ. σταδιακή αύξηση της χρήσης βαμβακιού που παράγεται με βιώσιμες γεωργικές πρακτικές για το χαρτί των τραπεζογραμματίων.
• Επαγρύπνηση σχετικά με κάθε νέο περιβαλλοντικό ζήτημα που προκύπτει από τον συγκεκριμένο κλάδο ή από την κοινή γνώμη.

Σύστημα Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας

Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ είναι ασφαλή: τα αποτελέσματα ανεξάρτητων ελέγχων επιβεβαιώνουν ότι τα τραπεζογραμμάτια ευρώ πληρούν τους κανονισμούς της ΕΕ σχετικά με ευρύ φάσμα χημικών ουσιών. Τα επίπεδα συγκέντρωσης όλων των ουσιών που εντοπίστηκαν στα τραπεζογραμμάτια ευρώ ήταν πολύ χαμηλότερα από οποιοδήποτε όριο που προβλέπεται στους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Προτού τεθούν σε κυκλοφορία το 2002, τα τραπεζογραμμάτια ευρώ υποβλήθηκαν σε ελέγχους προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα θέσουν τους ανθρώπους σε κινδύνους τοξικότητας σε περίπτωση κατάποσης ή επαφής με το δέρμα και ότι δεν θα προκαλέσουν βλάβες στο γενετικό υλικό.

Σε τραπεζογραμμάτια που προέρχονται από μέρη όπως καταστήματα τροφίμων εντοπίζονται συνήθως χαμηλά επίπεδα κοινών βακτηρίων. Η παρουσία βακτηρίων είναι τόσο μικρή που δεν μπορεί να προκαλέσει ούτε καν ελαφρά συμπτώματα. Οι πλαστικές πιστωτικές κάρτες παρουσιάζουν γενικά τα ίδια επίπεδα βακτηρίων όπως τα τραπεζογραμμάτια.

Κατά καιρούς, το Ευρωσύστημα λαμβάνει ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη διαφόρων ουσιών. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, είτε η συγκέντρωση των ουσιών ήταν απειροελάχιστη και δεν έθετε κινδύνους για την υγεία είτε η εν λόγω ουσία δεν ανευρέθηκε καθόλου.

Για την προστασία των πολιτών που χρησιμοποιούν τραπεζογραμμάτια στην καθημερινή τους ζωή, καθώς και των εργαζομένων που συμμετέχουν στην παραγωγή των τραπεζογραμματίων, το Σύστημα Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας εξασφαλίζει ότι η παραγωγή των τραπεζογραμματίων ευρώ και των βασικών πρώτων υλών τους συμμορφώνεται με το πρότυπο OHSAS 18001 για τα συστήματα διαχείρισης υγείας και ασφάλειας στην εργασία.

Βασικές λειτουργίες

• Παρακολούθηση της συμμόρφωσης των παραγωγών τραπεζογραμματίων ευρώ και των βασικών πρώτων υλών τους με το πρότυπο OHSAS 18001.
• Εξασφάλιση ότι η ποσότητα επιβλαβών ουσιών στα νέα τραπεζογραμμάτια ευρώ διατηρείται κάτω από τα απαιτούμενα όρια.
• Επαγρύπνηση σχετικά με κάθε νέο κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια όσων παράγουν ή/και χρησιμοποιούν τραπεζογραμμάτια ευρώ.

Νομικό πλαίσιο

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία σχετικά με την περιεκτικότητα των τραπεζογραμματίων σε χημικές ουσίες. Ως εκ τούτου, για την παρακολούθηση της ύπαρξης επιβλαβών χημικών ουσιών στα τραπεζογραμμάτια ευρώ χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς νομοθεσία που αφορά άλλα προϊόντα τα οποία έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα, όπως η οδηγία σχετικά με την ασφάλεια των παιχνιδιών (οδηγία 2009/48/EΚ) της ΕΕ και ο κανονισμός για τα καλλυντικά προϊόντα (κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1223/2009) της ΕΕ.

Αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Όταν τέθηκαν σε κυκλοφορία τα τραπεζογραμμάτια ευρώ, η ΕΚΤ διενέργησε αξιολόγηση προκειμένου να προσδιορίσει τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των τραπεζογραμματίων καθώς και τα περιθώρια βελτίωσης των ίδιων των τραπεζογραμματίων και των διαδικασιών παραγωγής τους από αυτήν την άποψη.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 14040 ff. και κάλυψε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των τραπεζογραμματίων: την παραγωγή των πρώτων υλών, την εκτύπωση των τραπεζογραμματίων, την αποθήκευση και την κυκλοφορία, συμπεριλαμβανομένης της διαλογής των χρησιμοποιημένων τραπεζογραμματίων, καθώς και την επεξεργασία των τραπεζογραμματίων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

Για την εν λόγω αξιολόγηση λήφθηκαν υπόψη στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από όλους τους προμηθευτές οι οποίοι μετέχουν στην αλυσίδα προσφοράς τραπεζογραμματίων, συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται, καθώς και βιβλιογραφικά στοιχεία σχετικά με καθιερωμένες διαδικασίες, όπως η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος ή οι μεταφορές (τα οποία αντλήθηκαν κυρίως από τη βάση δεδομένων Ecoinvent 2000). Η αξιολόγηση βασίστηκε στην παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ το 2003, η οποία ανήλθε σε περίπου 3 δισεκατομμύρια τραπεζογραμμάτια για όλες τις ονομαστικές αξίες, συνολικού βάρους περίπου 2.500 τόνων.

Καθώς τα τραπεζογραμμάτια ευρώ προορίζονται για καθημερινή χρήση, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους συγκρίθηκαν με εκείνες άλλων στοιχείων της καθημερινής ζωής. Το συμπέρασμα της αξιολόγησης ήταν ότι οι συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που παρήχθησαν το 2003 ισοδυναμούν με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν όταν κάθε Ευρωπαίος πολίτης καλύπτει με αυτοκίνητο απόσταση ενός χιλιομέτρου ή αφήνει έναν λαμπτήρα των 60W αναμμένο για 12 ώρες.