Πράξεις συναλλάγματος

Γενικές πληροφορίες

Το Ευρωσύστημα διενεργεί πράξεις συναλλάγματος σύμφωνα με τα άρθρα 127 και 219 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις πράξεις συναλλάγματος περιλαμβάνονται:

• παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος·
• πράξεις όπως η πώληση εσόδων από τόκους που προέρχονται από συναλλαγματικά διαθέσιμα και «εμπορικές πράξεις».

Παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος

Μονομερείς ή συντονισμένες παρεμβάσεις

Επειδή δεν υπάρχουν τυπικές συμφωνίες ή γενικές κατευθυντήριες γραμμές, το Ευρωσύστημα μπορεί να αποφασίσει, εφόσον χρειαστεί, να παρέμβει στις αγορές συναλλάγματος. Οι παρεμβάσεις του μπορούν να είναι μονομερείς ή να γίνονται σε συνεργασία με άλλες κεντρικές τράπεζες (συντονισμένες παρεμβάσεις).

Κεντρικές ή αποκεντρωμένες παρεμβάσεις

Οι παρεμβάσεις μπορούν να διενεργούνται είτε απευθείας από την ΕΚΤ (σε κεντρική βάση) είτε από τις ΕθνΚΤ, οι οποίες ενεργούν εκ μέρους της ΕΚΤ βάσει φανερής σχέσης αντιπροσώπευσης (σε αποκεντρωμένη βάση). Ο τελικός στόχος της παρέμβασης δεν επηρεάζεται είτε η παρέμβαση πραγματοποιείται σε κεντρική είτε σε αποκεντρωμένη βάση.

Κάθε παρέμβαση σε άλλο νόμισμα της ΕΕ πραγματοποιείται χωρίς να θίγεται ο πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και διενεργείται από το Ευρωσύστημα σε στενή συνεργασία με την αντίστοιχη ΕθνΚΤ εκτός ζώνης ευρώ, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση της παρέμβασης.

Μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών ΙΙ (ΜΣΙ ΙΙ)

Γενικό πλαίσιο

Παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος μπορούν επίσης να πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών ΙΙ (ΜΣΙ ΙΙ), ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία κατά την έναρξη του Τρίτου Σταδίου της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Ο ΜΣΙ ΙΙ βασίζεται κυρίως σε δύο νομικές πράξεις: το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 1997 και τη συμφωνία της 1ης Σεπτεμβρίου 1998 μεταξύ της ΕΚΤ και των ΕθνΚΤ των κρατών μελών της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ, όπως τροποποιήθηκε.

Κανόνες και διαδικασίες για τον ΜΣΙ ΙΙ

Συμμετέχουσες χώρες

Η Δανία συμμετέχει στον ΜΣΙ ΙΙ από τις 4 Ιανουαρίου 1999, μετά τη συμμετοχή της στον αρχικό ΜΣΙ. Η Βουλγαρία εντάχθηκε σε αυτόν στις 13 Ιουλίου 2020.

Κεντρικές ισοτιμίες έναντι του ευρώ και όρια υποχρεωτικής παρέμβασης για τα νομίσματα που συμμετέχουν στον ΜΣΙ ΙΙ

Ο ρόλος του Συμβουλίου ECOFIN

Παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος μπορούν επίσης να διενεργούνται στο πλαίσιο των θεσμικών σχέσεων συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ του ευρώ και των νομισμάτων χωρών που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (π.χ. του δολαρίου ΗΠΑ και του γιεν Ιαπωνίας). Αναφορικά με αυτά τα νομίσματα, το άρθρο 219 της Συνθήκης ορίζει δύο πιθανές θεσμικές διαδικασίες:

• το Συμβούλιο ECOFIN μπορεί να συνάπτει τυπικές συμφωνίες για ένα σύστημα συναλλαγματικής ισοτιμίας για το ευρώ·
• το Συμβούλιο ECOFIN μπορεί να διατυπώνει γενικές κατευθυντήριες γραμμές για τη συναλλαγματική πολιτική του Ευρωσυστήματος.

Καμία από τις δύο αυτές διαδικασίες δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή μέχρι σήμερα. Και στις δύο περιπτώσεις, η ΕΚΤ θα συμμετέχει στη διαδικασία διατυπώνοντας σύσταση ή γνώμη προς το Συμβούλιο ECOFIN. Οι δύο αυτές θεσμικές διαδικασίες δεν πρέπει πάντως να θίγουν τον πρωταρχικό στόχο της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών. Η δυνατότητα της ΕΚΤ να παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος δεν περιορίζεται από τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα. Η ΕΚΤ μπορεί επίσης να χρηματοδοτεί παρεμβάσεις μέσω άλλων πράξεων, όπως οι πράξεις ανταλλαγής νομισμάτων.