Τι είναι τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά;

11 Αυγούστου 2016 (επικαιροποιήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2022)

Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ πρέπει να διακρατούν ένα ορισμένο ύψος κεφαλαίων ως αποθεματικά στους τρεχούμενους λογαριασμούς που τηρούν στην οικεία εθνική κεντρική τράπεζα. Αυτά τα κεφάλαια ονομάζονται υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να διακρατούν ελάχιστα αποθεματικά για περίοδο έξι έως επτά εβδομάδων, η οποία αποκαλείται «περίοδος τήρησης». Το ύψος των κεφαλαίων που διακρατούνται υπολογίζεται με βάση τον ισολογισμό της τράπεζας πριν από την έναρξη της κάθε περιόδου τήρησης.

Σε όλη τη διάρκεια της περιόδου τήρησης, οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίζουν ότι το μέσο ύψος των κεφαλαίων που διακρατούν ως αποθεματικά πληροί την υποχρέωση τήρησης ελάχιστων αποθεματικών. Δεν είναι υποχρεωμένες να διακρατούν συνεχώς ολόκληρο το ποσό στους λογαριασμούς τους στην εθνική κεντρική τράπεζα. Οι τράπεζες μπορούν έτσι να αντιδρούν στις βραχυχρόνιες μεταβολές στις αγορές χρήματος, προσθέτοντας ή αποσύροντας κεφάλαια από τα αποθεματικά τους. Αυτό, με τη σειρά του, συμβάλλει στη σταθεροποίηση των επιτοκίων της αγοράς χρήματος.

Οι τράπεζες πρέπει να διακρατούν σήμερα στην οικεία εθνική κεντρική τράπεζα τουλάχιστον το 1% συγκεκριμένων υποχρεώσεων, κυρίως καταθέσεις πελατών. Το σύνολο των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών των τραπεζών της ζώνης του ευρώ δημοσιεύεται καθημερινά στη σελίδα που αφορά την ανάλυση ρευστότητας.

Στο τέλος της περιόδου τήρησης, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ καταβάλλουν τόκο επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών που διακρατούν οι τράπεζες σε αυτές. Οι τόκοι αυτοί συνδέονταν ιστορικά με το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης (ΠΚΑ). Από τις 21 Δεκεμβρίου 2022 οι τόκοι επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών θα καταβάλλονται με βάση το ισχύον επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων. Με αυτήν την αλλαγή ευθυγραμμίζονται καλύτερα οι τόκοι επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών με τα ισχύοντα επιτόκια της αγοράς χρήματος.

Τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά αποτελούν ένα σύνηθες εργαλείο νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Ωστόσο, ορισμένες κεντρικές τράπεζες, όπως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αυστραλίας, η Τράπεζα του Καναδά και η Sveriges Riksbank, δεν τα χρησιμοποιούν.