Τι είναι τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά;

11 Αυγούστου 2016 (επικαιροποιήθηκε στις 21 Αυγούστου 2023)

Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ είναι υποχρεωμένες να έχουν συγκεκριμένη ποσότητα κεφαλαίων στους τρεχούμενους λογαριασμούς τους στην αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζα. Αυτά τα κεφάλαια ονομάζονται υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά. Τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά των τραπεζών καθορίζονται συνήθως για περίοδο έξι έως επτά εβδομάδων, η οποία αποκαλείται «περίοδος τήρησης αποθεματικών». Το ύψος των κεφαλαίων που πρέπει να έχουν οι τράπεζες υπολογίζεται με βάση τους ισολογισμούς τους πριν από την έναρξη κάθε περιόδου τήρησης.

Οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίζουν ότι το μέσο επίπεδο των κεφαλαίων που τηρούν ως αποθεματικά στη διάρκεια της περιόδου τήρησης καλύπτει τις σχετικές ελάχιστες υποχρεώσεις τους. Δεν χρειάζεται να έχουν ανά πάσα στιγμή ολόκληρο το ποσό στους λογαριασμούς τους στην αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζα. Με αυτόν τον τρόπο έχουν τη δυνατότητα να αντιδρούν σε βραχυχρόνιες μεταβολές στις αγορές χρήματος προσθέτοντας ή αποσύροντας κεφάλαια από τα αποθεματικά τους. Αυτό με τη σειρά του συμβάλλει στη σταθεροποίηση των επιτοκίων της αγοράς χρήματος.

Σήμερα οι τράπεζες πρέπει να τηρούν στην αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζα τουλάχιστον το 1% συγκεκριμένων υποχρεώσεων, κυρίως καταθέσεων πελατών. Το σύνολο των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών των τραπεζών της ζώνης του ευρώ δημοσιεύεται καθημερινά στον δικτυακό μας τόπο, στην ενότητα σχετικά με την ανάλυση ρευστότητας.

Στο τέλος της περιόδου τήρησης, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ καταβάλλουν τόκο επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών που οι τράπεζες τηρούν σε αυτές. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2022 το επιτόκιο βάσει του οποίου καταβάλλονταν αυτοί οι τόκοι ήταν συνδεδεμένο με το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης. Στη συνέχεια μειώθηκε ώστε να αντανακλά το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων και τον Ιούλιο του 2023 ορίστηκε σε 0%.

Τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά αποτελούν ένα σύνηθες εργαλείο νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Ωστόσο, ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Σουηδία, δεν εφαρμόζουν υποχρέωση τήρησης ελάχιστων αποθεματικών.