Opcje wyszukiwania
Podstawy Media Warto wiedzieć Badania i publikacje Statystyka Polityka pieniężna €uro Płatności i rynki Praca
Podpowiedzi
Kolejność

Częste pytania na temat gotówki

Czy gotówka niedługo zniknie?

Nie. W dającej się przewidzieć przyszłości gotówka pozostanie standardowym środkiem płatniczym. Wynika to z jej trzech cech. Po pierwsze: gotówka ma stabilną wartość. Po drugie: można zweryfikować autentyczność gotówki i rozpoznać falsyfikaty. Po trzecie: rozliczenie w gotówce nie wymaga udziału pośrednika. Nie ma innego instrumentu płatniczego, który w równym stopniu miałby wszystkie te cechy.

Czy rozwój płatności bezdotykowych sprawi, że gotówka stanie się przeżytkiem?

Nie. Gotówka ma wyjątkowe cechy, które gwarantują, że w przyszłości nadal będzie ona potrzebna. Cyfrowe formy płatności są atrakcyjne dla wielu osób – ale nie dla wszystkich. Płatności bezdotykowe nie zastąpią gotówki, tylko będą funkcjonować obok niej.

Czy placówka detaliczna może odmówić przyjęcia zapłaty gotówką?

Na podstawie sprawozdania grupy ekspertów ds. euro jako prawnego środka płatniczego Komisja Europejska wydała zalecenie (2010/191/UE), w którym następująco odnosi się do obowiązku akceptowania gotówki:

  • Detaliści nie mogą odmawiać przyjęcia gotówki, chyba że obie strony transakcji uzgodniły inną metodę zapłaty.
  • Nie wystarczy wywiesić kartki lub plakatu z informacją, że placówka nie przyjmuje określonych nominałów lub w ogóle płatności gotówkowych. Detalista musi przedstawić uzasadniony powód, np. trudność zapewnienia wystarczających środków do wydawania reszty lub fizyczne zagrożenie związane z trzymaniem dużych kwot gotówki.
  • Podmioty publiczne świadczące podstawowe usługi dla ludności nie mogą ograniczać ani całkowicie odmawiać przyjmowania gotówki bez wystarczających powodów. Inaczej podważałyby chroniony prawem UE status banknotów i monet euro jako prawnego środka płatniczego.

Czy banknoty i monety euro należą do kompetencji krajowych banków centralnych?

Tak. Banknoty euro leżą w gestii EBC i krajowych banków centralnych z Eurosystemu. Natomiast emisja monet euro należy do kompetencji państw członkowskich, ale to EBC zatwierdza jej wielkość dla poszczególnych państw. Wszystkie krajowe banki centralne uczestniczą w logistyce zaopatrzenia w monety i utrzymywaniu ich zasobów rezerwowych.

Czy banki komercyjne są uprawnione do uznania banknotu za falsyfikat?

Nie. Jeżeli bank komercyjny nie jest pewien autentyczności banknotu euro, przesyła go do krajowego banku centralnego (lub właściwego ośrodka analitycznego w swoim kraju) i dopiero ten decyduje ostatecznie, czy dany banknot jest prawdziwy.

Czy dwa banknoty o tym samym nominale, np. 20 euro, mogą się od siebie różnić?

Tak. Banknoty z pierwszej serii (obejmującej nominały od 5 do 500 euro) weszły do obiegu w roku 2002 i pozostają prawnym środkiem płatniczym. W latach 2013−2019 Eurosystem, czyli EBC i krajowe banki centralne ze strefy euro, wprowadził drugą serię banknotów (serię „Europa”), w której znalazły się nominały od 5 do 200 euro (banknoty 500 euro nie są już emitowane). Analogiczne nominały z pierwszej i drugiej serii mają tę samą wartość.

Czy można zarazić się koronawirusem przez dotykanie banknotów?

Ilość wirusa na banknotach jest tak mała, że w porównaniu z ryzykiem, jakie niesie ze sobą codzienne dotykanie innych powierzchni, prawdopodobieństwo zarażenia przez kontakt z banknotami jest nieznaczne. W trosce o bezpieczeństwo korzystania z gotówki EBC ściśle współpracuje z europejskimi laboratoriami, w których bada się zachowanie koronawirusa na różnych powierzchniach. Więcej informacji znajduje się na naszym blogu.