EBC publikuje Raport o konwergencji 2016

• W okresie obejmującym ostatnie etapy rozszerzania UE wiele krajów poczyniło znaczne postępy na drodze do uczestnictwa w unii gospodarczej i walutowej.
• Wszystkie siedem omawianych krajów wypełniło większość ilościowych kryteriów ekonomicznych, ale żaden nie spełnia jeszcze w całości zobowiązań traktatowych, w tym kryteriów konwergencji prawnej.
• Sukces wprowadzenia euro zależy od osiągnięcia trwałej konwergencji.

Europejski Bank Centralny (EBC) publikuje dziś swój Raport o konwergencji 2016, obejmujący Bułgarię, Czechy, Chorwację, Węgry, Polskę, Rumunię i Szwecję. Ocenia w nim, czy kraje te osiągnęły wysoki stopień trwałej konwergencji (konwergencja gospodarcza) oraz czy ich banki centralne spełniają wymogi ustawowe dotyczące integracji z Eurosystemem (konwergencja prawna). Przy ocenie trwałości konwergencji uwzględnia się rozszerzone przepisy unijne dotyczące zarządzania gospodarczego (m.in. pakt stabilności i wzrostu oraz procedurę dotyczącą zakłóceń równowagi makroekonomicznej).

Konwergencja gospodarcza

Różnice między stopami inflacji w poszczególnych krajach znacznie się zmniejszyły, co świadczy o postępie konwergencji w ostatnich latach. W 12-miesięcznym okresie referencyjnym – od maja 2015 do kwietnia 2016 – inflacja w UE była bardzo niska, głównie z powodu znacznego spadku cen ropy. Wpłynęło to na wartość referencyjną dla kryterium stabilności cen; wyniosła ona 0,7%. W analizowanym okresie kryterium to zostało spełnione przez sześć z siedmiu badanych krajów. Jeśli chodzi o dalsze perspektywy, chociaż na najbliższe lata przewiduje się umiarkowany wzrost inflacji, w przypadku kilku krajów występują obawy co do trwałości jej konwergencji w dłuższym okresie.

Pewną poprawę zaobserwowano również w dziedzinie kryteriów fiskalnych. W 2015 roku w sześciu analizowanych krajach wskaźnik deficytu sektora finansów publicznych do PKB spadł poniżej 3-procentowej wartości referencyjnej. Jedynym wyjątkiem była Chorwacja, która nadal podlega procedurze dotyczącej nadmiernego deficytu. Jest to zmiana w porównaniu z rokiem 2013, kiedy procedurą tą były objęte również Czechy i Polska. W kwestii zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych jedynymi państwami, w których wskaźnik ten przekraczał 60-procentową wartość referencyjną, były Chorwacja i Węgry, przy czym w Chorwacji relacja długu do PKB od 2013 roku wzrosła, natomiast na Węgrzech – nieznacznie zmalała.

Żadne z państw opisanych w raporcie nie uczestniczy w mechanizmie kursowym ERM II. W Szwecji, Polsce, Rumunii i na Węgrzech kurs walutowy w dwuletnim okresie referencyjnym wykazywał stosunkowo dużą zmienność.

Jeśli chodzi o konwergencję długoterminowych stóp procentowych, we wszystkich siedmiu badanych krajach stopy te były niższe od 4-procentowej wartości referencyjnej, podobnie jak w raporcie z 2014 roku. Najniższą długoterminową stopę procentową miały Czechy i Szwecja.

Spełnienie na daną chwilę liczbowych kryteriów konwergencji nie jest jednak samo w sobie gwarancją bezproblemowego przystąpienia do unii gospodarczej i walutowej. Państwa dążące do wprowadzenia euro powinny wykazać, że proces konwergencji ma charakter trwały. Dlatego w wielu badanych krajach konieczne są też długofalowe dostosowania w dziedzinie polityki. W szczególności należy utrwalić poprawę w zakresie kryteriów fiskalnych. Aby zapobiec kumulacji zaburzeń równowagi, trzeba wprowadzić odpowiednią politykę fiskalną i makroostrożnościową oraz odpowiednie przepisy dotyczące nadzoru nad instytucjami finansowymi. Należy też przeprowadzić reformy strukturalne zmierzające do stworzenia stabilnych instytucji i odpowiedniego systemu zarządzania gospodarczego, a tym samym – warunków do m.in. produktywnego wykorzystania kapitału i siły roboczej, a także uelastycznienia rynków pracy i produktów.

Konwergencja prawna

W żadnym z siedmiu analizowanych krajów ramy prawne nie spełniają wszystkich warunków wprowadzenia euro. Nadal występuje brak zgodności pod względem niezależności banku centralnego w aspekcie instytucjonalnym i finansowym oraz personalnym. Poza tym we wszystkich badanych krajach z wyjątkiem Chorwacji nie ma pełnej zgodności prawa w zakresie zakazu finansowania sektora publicznego przez bank centralny oraz integracji prawnej poszczególnych banków centralnych z Eurosystemem.

Kontakt z mediami: Eszter Miltényi-Torstensson, tel. +49 69 1344 8034

Informacja dla redakcji:

Przedstawiając ten raport, EBC spełnia obowiązek wynikający z art. 140 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym przynajmniej raz na dwa lata, oraz każdorazowo na wniosek państwa członkowskiego objętego derogacją, powinien składać Radzie UE sprawozdanie w sprawie postępów dokonanych przez państwa członkowskie objęte derogacją w wypełnianiu ich zobowiązań w zakresie urzeczywistnienia unii gospodarczej i walutowej.