Wydajność, innowacje i postęp techniczny

Od czego zależy wzrost gospodarczy

Naszym głównym zadaniem jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. Żeby dobrze je wykonywać, musimy rozumieć, jak działa i jak rośnie nasza gospodarka. Dzisiejszy świat jest niesłychanie rozwinięty w porównaniu z tym, jaki znali za młodu nasi dziadkowie. Do lamusa odeszły na przykład telegraf i maszyny do pisania. Ich miejsce zajmują dziś smartfony i strony internetowe. Każde pokolenie wnosi odkrywcze pomysły i nowe sposoby działania, które usprawniają funkcjonowanie gospodarki.

Chodzi o wydajność

Wszystkie te zmiany można podsumować jednym słowem: wydajność. Zasadniczo chodzi o to, ile potrzeba wysiłku, żeby coś stworzyć lub wyprodukować. Należy to rozumieć szeroko: od tego, ile udało nam się dziś zrobić w pracy, po tempo montażu samochodu w fabryce. Kiedy wydajność rośnie, oznacza to, że idzie nam coraz lepiej. Sednem tego procesu są innowacyjne pomysły i nowe technologie.

Podejmując decyzje, mamy na uwadze gospodarkę

Wzrost gospodarczy zależy przede wszystkim od dwóch rzeczy: jak prędko zwiększa się liczba ludności i jak szybko rośnie wydajność. Ponieważ przy podejmowaniu decyzji w sprawie polityki pieniężnej mamy na uwadze gospodarkę, w ramach przeglądu strategii Rada Prezesów rozważała kwestie wydajności, innowacji i postępu technicznego.

Ogromne zmiany w gospodarce

Liczba ludności nie rośnie tak szybko jak kiedyś. To znaczy, że w naszym społeczeństwie wzrost gospodarczy w większym stopniu zależy od poprawy wydajności. Osiągnięcie tego jest ważne, bo w gospodarce zaszły wielkie zmiany, które utrudniają utrzymywanie stabilności cen.

Na przykład ludzie żyją dłużej i więcej oszczędzają z myślą o komfortowej emeryturze. Od kryzysu finansowego z 2008 roku wolą inwestować w bezpieczne aktywa i unikają ryzykownych. Gospodarki nie rosną tak szybko jak kiedyś, więc firmy mniej optymistycznie patrzą na przyszłość i mniej inwestują.

Spadek tzw. naturalnej stopy procentowej

Banki centralne nie mają nad tymi zmianami kontroli. Te i inne procesy doprowadziły jednak do spadku tzw. naturalnej stopy procentowej. Jest to stopa, przy której gospodarka funkcjonowałaby płynnie, a inflacja (czyli tempo, w jakim zmienia się w czasie ogólny poziom cen) pozostawała stabilna. Kiedy banki centralne podwyższają swoje stopy procentowe do poziomu powyżej naturalnej stopy procentowej, hamuje to wzrost gospodarczy i zwykle tłumi inflację. Natomiast kiedy stopy banku centralnego znajdują się poniżej stopy naturalnej, wzrost gospodarczy się ożywia, a inflacja zazwyczaj rośnie.

Ponieważ stóp procentowych nie da się obniżać w nieskończoność, przy spadku naturalnej stopy procentowej banki centralne mają mniejsze możliwości stymulowania gospodarki za pomocą samej regulacji ich wysokości. To jeden z powodów, dla których EBC – podobnie jak inne banki centralne na całym świecie – wprowadził nowe instrumenty polityki pieniężnej. Pomagają nam one utrzymywać stabilny poziom cen.

Natomiast kiedy zwiększa się wydajność, naturalna stopa procentowa może wzrosnąć. Wtedy banki centralne mają większe pole manewru, żeby pobudzać gospodarkę przez dostosowywanie swoich stóp procentowych, utrzymując inflację pod kontrolą.

Na wydajność mogą wpływać decyzje podejmowane przez rządy. Rząd może np. przeznaczyć środki na inwestycje w nowe technologie, które usprawnią produkcję lub pracę. Może też wspierać edukację bądź prace badawczo-rozwojowe lub wprowadzić nowe przepisy, które ułatwią prowadzenie działalności gospodarczej lub zakładanie firm. Takie decyzje przyczyniają się do wzrostu wydajności i pomagają gospodarce się rozwijać.