Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις για το ψηφιακό ευρώ

Επικαιροποιήθηκε στις 13 Ιουνίου 2024

Ερώτηση 1. Γιατί η Ευρώπη θα χρειαζόταν ένα ψηφιακό ευρώ;

Ως απόρροια του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούμε πληρωμές αλλάζει. Η χρήση μετρητών για τη διενέργεια πληρωμών μειώνεται και η πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) έχει επιταχύνει τη στροφή προς τις ηλεκτρονικές αγορές και τις ψηφιακές πληρωμές. Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να είναι μια ηλεκτρονική μορφή μετρητών για τον ψηφιοποιημένο κόσμο. Θα έδινε στους καταναλωτές τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν χρήμα κεντρικής τράπεζας σε ψηφιακή μορφή, συμπληρώνοντας τη λειτουργία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων.

Το ψηφιακό ευρώ θα διευκόλυνε τη ζωή των ανθρώπων παρέχοντας κάτι το οποίο δεν υπάρχει σήμερα: ένα ψηφιακό μέσο πληρωμής που είναι καθολικά αποδεκτό σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, για πληρωμές σε καταστήματα, ηλεκτρονικές πληρωμές ή πληρωμές πρόσωπο με πρόσωπο. Όπως τα μετρητά, το ψηφιακό ευρώ θα ήταν μηδενικού κινδύνου, ευρέως προσβάσιμο, εύχρηστο και δωρεάν για βασική χρήση.

Επιπλέον, ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να ενισχύσει τη στρατηγική αυτονομία και τη νομισματική κυριαρχία της ζώνης του ευρώ στηρίζοντας την αποδοτικότητα του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος πληρωμών στο σύνολό του, προωθώντας την καινοτομία και αυξάνοντας την ανθεκτικότητά του σε πιθανές κυβερνοεπιθέσεις ή τεχνικές διαταράξεις, όπως διακοπές ρεύματος.

Μάθετε περισσότερα γιατί χρειαζόμαστε ένα ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 2. Πώς θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να συμβάλει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης;

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να προσφέρει μια πανευρωπαϊκή λύση πληρωμών, η οποία θα είναι διαθέσιμη σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, υπό ευρωπαϊκή διακυβέρνηση. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από ιδιωτικούς, μη ευρωπαϊκούς παρόχους πληρωμών, λειτουργώντας παράλληλα ως αντίβαρο στην κυριαρχία τους στην αγορά. Με τη σειρά του, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να καταστήσει το ευρωπαϊκό τοπίο πληρωμών πιο ανταγωνιστικό και καινοτόμο μέσω μιας πλατφόρμας που θα διευκολύνει τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να προσφέρουν τις δικές τους πανευρωπαϊκές λύσεις.

Συνολικά, ένα επιτυχημένο ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να μετατρέψει την Ευρώπη σε παγκόσμιο πρωτοπόρο στον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα και στα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών.

Ερώτηση 3. Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αντικαταστήσει τα μετρητά;

Όχι, το ψηφιακό ευρώ θα συμπλήρωνε τη λειτουργία των μετρητών και δεν θα τα αντικαθιστούσε. Θα μπορούσε να διατεθεί παράλληλα με τα μετρητά ως απάντηση στην ολοένα μεγαλύτερη προτίμηση των πολιτών να κάνουν τις πληρωμές τους ψηφιακά, γρήγορα και με ασφάλεια. Τα μετρητά θα εξακολουθούσαν να είναι διαθέσιμα στη ζώνη του ευρώ, όπως και τα άλλα ιδιωτικά ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος.

Ερώτηση 4. Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αποτελέσει ένα εναλλακτικό νόμισμα εντός του Ευρωσυστήματος;

Όχι, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ακόμη τρόπο διενέργειας πληρωμών χρησιμοποιώντας το ευρώ, το ενιαίο μας νόμισμα, στην Ευρώπη. Θα ήταν μετατρέψιμο σε τραπεζογραμμάτια σε βάση ένα προς ένα. Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη προτίμηση των πολιτών και των επιχειρήσεων να διενεργούν ψηφιακές πληρωμές.

Ερώτηση 5. Σε τι φάση βρίσκεται σήμερα το έργο για το ψηφιακό ευρώ;

Κατόπιν φάσης διερεύνησης που διήρκεσε δύο χρόνια, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να προχωρήσει σε προπαρασκευαστική φάση, η οποία ξεκίνησε την 1η Νοεμβρίου 2023.

Επίκεντρο της προπαρασκευαστικής φάσης είναι η περαιτέρω ανάπτυξη και δοκιμή του ψηφιακού ευρώ, σύμφωνα με τις επιλογές σχεδιασμού και τις τεχνικές απαιτήσεις που καθορίστηκαν κατά τη φάση διερεύνησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωσύστημα διενεργεί εκτενείς αναλύσεις, ελέγχους, δοκιμές και διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς, προκειμένου να διασφαλίσει ότι το ψηφιακό ευρώ πληροί τα υψηλότερα πρότυπα ποιότητας, ασφάλειας και χρηστικότητας.

Η τρέχουσα φάση θα διαρκέσει δύο έτη και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025, οπότε το Διοικητικό Συμβούλιο θα αποφασίσει κατά πόσον θα προχωρήσει στην επόμενη φάση προπαρασκευαστικών εργασιών και, αν ναι, θα καθορίσει το πεδίο εφαρμογής της και τη διάρκειά της.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα λάβει απόφαση για το ενδεχόμενο έκδοσης ψηφιακού ευρώ όταν θα έχει εκδοθεί η σχετική νομοθεσία.

Ερώτηση 6. Ποια είναι η συμμετοχή των Ευρωπαίων νομοθετών στη διαδικασία;

Στις 28 Ιουνίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε σχέδιο νομοθετικής πρότασης για την πιθανή έκδοση ψηφιακού ευρώ. Σκοπός της νομοθεσίας είναι να διασφαλίσει ότι τυχόν μελλοντικό ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να δώσει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μια πρόσθετη επιλογή να πληρώνουν ψηφιακά χρησιμοποιώντας μια ευρέως αποδεκτή, φθηνή, ασφαλή και ανθεκτική μορφή δημόσιου χρήματος οπουδήποτε στη ζώνη του ευρώ.

Οι δύο διαδικασίες –νομοθεσία και σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ– θα εξελιχθούν παράλληλα, ώστε το Ευρωσύστημα να είναι σε θέση να εκδώσει άμεσα ψηφιακό ευρώ, εάν και όποτε κριθεί αναγκαία η απόφαση μόλις εγκριθεί το νομοθετικό πλαίσιο για το ψηφιακό ευρώ.

Το Ευρωσύστημα θα εξετάσει το ενδεχόμενο τυχόν απαραίτητων προσαρμογών στον σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ που μπορεί να προκύψουν από τις νομοθετικές διαβουλεύσεις. Η ΕΚΤ είναι επίσης έτοιμη να παράσχει υποστήριξη και τεχνικές πληροφορίες στη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας, όπως απαιτείται.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα αποφασίσει αν θα εκδώσει ψηφιακό ευρώ μόνο μετά την έκδοση της νομοθετικής πράξης.

Ερώτηση 7. Ποιος συμμετέχει στο έργο για το ψηφιακό ευρώ;

Το Ευρωσύστημα –η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ– πρέπει να διασφαλίζει ότι το ψηφιακό ευρώ καλύπτει τις ανάγκες των χρηστών. Για τον λόγο αυτό, το Ευρωσύστημα συνεργάζεται στενά και είναι σε τακτική επαφή με τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, τους νομοθέτες, τους συμμετέχοντες στην αγορά και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Οι ομάδες ειδικού σκοπού, που επιτρέπουν να ακουστούν οι απόψεις και οι προτιμήσεις των πολιτών, είναι επίσης ανεκτίμητες.

Οι επαφές αυτές πραγματοποιούνται σε διάφορα πλαίσια όπως στο Συμβούλιο Πληρωμών Λιανικής σε Ευρώ, ένα φόρουμ υπό την προεδρία της ΕΚΤ στο οποίο συγκεντρώνονται όλοι ενδιαφερόμενοι φορείς της αγοράς πληρωμών ή στη συμβουλευτική ομάδα για ζητήματα της αγοράς, στην οποία συμμετέχουν εμπειρογνώμονες που παρέχουν στοιχεία για τον σχεδιασμό και τη διανομή του ψηφιακού ευρώ κατά τη φάση διερεύνησης.

Επιπλέον, η ΕΚΤ συμμετέχει τακτικά στις συνεδριάσεις της Ευρωομάδας με τους υπουργούς οικονομικών των χωρών της ζώνης του ευρώ και παρίσταται σε τακτική βάση ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να παρουσιάσει τις τελευταίες ενημερώσεις του έργου στους ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής. Διοργανώνει επίσης σεμινάρια με ευρωπαϊκές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για να ακούσει τις απόψεις τους.

Ερώτηση 8. Ποιος θα μπορούσε να χρησιμοποιεί το ψηφιακό ευρώ;

Όπως αναφέρεται στη νομοθετική πρόταση που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να διατίθεται σε πρόσωπα, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένοι σε κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ σε προσωρινή ή μόνιμη βάση.

Πρόσωπα που ταξιδεύουν στη ζώνη του ευρώ για προσωπικούς ή επαγγελματικούς λόγους, ή τα οποία διέμεναν ή ήταν εγκατεστημένα σε χώρα της ζώνης του ευρώ στο παρελθόν, μπορεί επίσης να έχουν πρόσβαση στο ψηφιακό ευρώ.

Επιπλέον, πρόσωπα, επιχειρήσεις και δημόσιοι φορείς που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένοι εκτός της ζώνης του ευρώ μπορεί να έχουν πρόσβαση στο ψηφιακό ευρώ ανοίγοντας λογαριασμούς σε ψηφιακό ευρώ σε παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που είναι εγκατεστημένοι ή δραστηριοποιούνται σε χώρα που είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή σε τρίτη χώρα, με την επιφύλαξη προηγούμενης συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών ή/και ρυθμίσεων που έχουν συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των εθνικών κεντρικών τραπεζών σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ και σε τρίτες χώρες.

Ερώτηση 9. Γιατί οι πολίτες θα προτιμούσαν να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να είναι μια λύση πληρωμών για κάθε περίπτωση, που θα χρησιμοποιείται οποτεδήποτε και οπουδήποτε στη ζώνη του ευρώ. Θα ήταν ένα καθολικά αποδεκτό ψηφιακό μέσο πληρωμής που οι καταναλωτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν δωρεάν σε καταστήματα, για ηλεκτρονικές πληρωμές ή πληρωμές πρόσωπο με πρόσωπο. Θα μπορούσε να παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να πληρώνουν ψηφιακά, εξακολουθώντας να χρησιμοποιούν ένα δημόσιο μέσο πληρωμής. Και θα ήταν διαθέσιμο τόσο διαδικτυακά όσο και εκτός σύνδεσης.

Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν σχεδιασμένο ώστε να παρέχει ένα υψηλότερο επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής σε σχέση με αυτά που παρέχουν συνήθως άλλες μέθοδοι ψηφιακών πληρωμών. Το Ευρωσύστημα δεν θα μπορούσε να προσδιορίσει την ταυτότητα των πολιτών βάσει των πληρωμών τους. Επιπλέον, τα προσωπικά στοιχεία της συναλλαγής που θα αφορούσε πληρωμές με ψηφιακό ευρώ εκτός σύνδεσης (offline) θα ήταν γνωστές μόνο στον πληρωτή και τον δικαιούχο της πληρωμής.

Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν ασφαλές και εύχρηστο και θα επιδίωκε επίσης να προωθήσει την ψηφιακή χρηματοπιστωτική ενσωμάτωση διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν θα μένει στο περιθώριο. Θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και εκείνων που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό λογαριασμό ή δεν διαθέτουν ψηφιακές ή χρηματοοικονομικές δεξιότητες.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και να είναι προσβάσιμο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, το σχέδιο νομοθετικής πρότασης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει υποχρεωτική αποδοχή από τους εμπόρους και υποχρεωτική διανομή από τους εποπτευόμενους ενδιάμεσους φορείς στους πελάτες τους.

Ερώτηση 10. Τι αξία θα μπορούσε να αποφέρει στους εμπόρους το ψηφιακό ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να είναι μια πραγματικά πανευρωπαϊκή λύση, αποδεκτή σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Θα μπορούσε να αποτελέσει ευκολότερη και φθηνότερη εναλλακτική σε σχέση με το τοπίο πληρωμών που είναι επί του παρόντος κατακερματισμένο και στο οποίο δραστηριοποιούνται οι έμποροι. Χάρη στο ψηφιακό ευρώ οι έμποροι θα ήταν σε ισχυρότερη θέση να διαπραγματεύονται όρους με τους παρόχους λύσεων πληρωμών και, ως εκ τούτου, να μειώνουν το δικό τους κόστος.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε επίσης να συμβάλει σε αύξηση του ποσοστού των πελατών για τους εμπόρους. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ηλεκτρονικές αγορές, καθώς οι πελάτες είναι λιγότερο πιθανό να απορρίψουν μια αγορά εάν είναι εξοικειωμένοι με το μέσο πληρωμής. Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ θα επέτρεπε στους εμπόρους να λαμβάνουν άμεσες πληρωμές χωρίς πρόσθετο κόστος.

Ερώτηση 11. Τι αξία θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αποφέρει στους ενδιάμεσους φορείς;

Οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς, όπως οι τράπεζες, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Θα μπορούσαν να ενεργούν ως το βασικό σημείο επαφής για τους ιδιώτες, τους εμπόρους και τις επιχειρήσεις για όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με το ψηφιακό ευρώ και να παρέχουν όλες τις υπηρεσίες τελικού χρήστη.

Το ψηφιακό ευρώ θα επέτρεπε στους ενδιάμεσους φορείς να έχουν άμεση εμβέλεια σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, σε αντίθεση με τις περισσότερες ιδιωτικές καινοτομίες, οι οποίες τείνουν να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες εγχώριες αγορές. Ως εκ τούτου, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να χρησιμεύει ως πλατφόρμα για τους ενδιάμεσους φορείς με σκοπό την περαιτέρω προώθηση της καινοτομίας και του ανταγωνισμού στις αναπτυσσόμενες αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου και ψηφιακών πληρωμών σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

Θα μπορούσε επίσης να προσφέρει πρόσθετες επιχειρηματικές ευκαιρίες στους ενδιάμεσους φορείς. Για παράδειγμα, όπως προτείνει το Ευρωσύστημα, εάν οι έμποροι εκτός της ζώνης του ευρώ ήθελαν να διενεργούν συναλλαγές σε ψηφιακό ευρώ, θα έπρεπε να τηρούν λογαριασμό σε πάροχο υπηρεσιών πληρωμών από τη ζώνη του ευρώ.

Επιπλέον, το μοντέλο αποζημίωσης του ψηφιακού ευρώ, όπως προβλέπεται επί του παρόντος στο σχέδιο νομοθετικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρέχει στους ενδιάμεσους φορείς οικονομικά κίνητρα συγκρίσιμα με άλλα ψηφιακά μέσα πληρωμής. Από αυτή την άποψη, το ψηφιακό ευρώ ανοίγει επίσης την πόρτα στους ενδιάμεσους φορείς να επενδύουν σε πρόσθετες υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας για τους πελάτες τους.

Ερώτηση 12. Θα έπρεπε οι πολίτες να πληρώνουν για τη χρήση ψηφιακού ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν δημόσιο αγαθό. Ως εκ τούτου, θα ήταν δωρεάν για βασική χρήση από μεμονωμένους χρήστες.

Οι τράπεζες ή οι πάροχοι πληρωμών θα μπορούσαν να προσφέρουν στους πελάτες τους πρόσθετες, αμειβόμενες υπηρεσίες ψηφιακού ευρώ. Αυτές οι πρόσθετες υπηρεσίες θα καθιστούσαν το ψηφιακό ευρώ ακόμη πιο ελκυστικό για τους χρήστες, προσφέροντας χαρακτηριστικά όπως η δυνατότητα να μοιραστεί ο λογαριασμός μεταξύ φίλων ή η δυνατότητα επαναλαμβανόμενων πληρωμών.

Ερώτηση 13. Πώς θα λειτουργούσε το ψηφιακό ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα επέτρεπε τη διενέργεια ασφαλών άμεσων πληρωμών σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και μεταξύ ιδιωτών, ανεξάρτητα από τη χώρα της ζώνης του ευρώ στην οποία βρίσκονται ή από τον πάροχο υπηρεσιών πληρωμών που χρησιμοποιούν. Η ΕΚΤ διερευνά επί του παρόντος πώς θα μπορούσε αυτό να λειτουργήσει στην πράξη.

Ως πρώτο βήμα, θα έπρεπε να δημιουργήσετε ένα πορτοφόλι ψηφιακού ευρώ μέσω της τράπεζάς σας ή του ταχυδρομείου.

Μόλις δημιουργηθεί το πορτοφόλι σας, θα μπορούσατε να μεταφέρετε σε αυτό χρήματα από έναν συνδεδεμένο τραπεζικό λογαριασμό ή να καταθέσετε μετρητά. Τότε θα μπορούσατε να ξεκινήσετε να κάνετε τις πληρωμές σας χρησιμοποιώντας το ψηφιακό ευρώ στο πορτοφόλι σας.

Κάθε φορά που θα λαμβάνατε χρήματα σε ψηφιακό ευρώ, θα μπορούσατε να τα κρατήσετε σε αυτό το πορτοφόλι, μέχρι ενός καθορισμένου ορίου, ή να τα μεταφέρετε στον τραπεζικό λογαριασμό σας. Αυτό θα μπορούσατε να το κάνετε εσείς μόνοι σας ή να καθορίσετε να γίνεται αυτοματοποιημένα.

Οι πληρωμές με ψηφιακό ευρώ θα είναι πάντοτε ασφαλείς και άμεσες – είτε γίνονται σε φυσικά ή ηλεκτρονικά καταστήματα είτε μεταξύ ανθρώπων.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να προσφέρει τόσο λειτουργίες σε απευθείας σύνδεση (online) όσο και λειτουργίες εκτός σύνδεσης (offline), δηλαδή θα μπορούσατε να το χρησιμοποιείτε ακόμη και όταν η σύνδεσή σας στο διαδίκτυο δεν είναι καλή ή όταν είστε εκτός δικτύου. Επιπλέον, τα προσωπικά στοιχεία συναλλαγής που θα αφορούσε πληρωμές με ψηφιακό ευρώ εκτός σύνδεσης θα ήταν γνωστά μόνο στον πληρωτή και στον δικαιούχο της πληρωμής, παρέχοντας ένα επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής παρόμοιο με αυτό που παρέχουν τα μετρητά.

Μάθετε περισσότερα για το πώς θα λειτουργούσε το ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 14. Πόσο θα προστάτευε την ιδιωτική ζωή το ψηφιακό ευρώ;

Η προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του σχεδιασμού του ψηφιακού ευρώ.

Ο σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ περιλαμβάνει λειτουργία εκτός σύνδεσης (offline) η οποία θα προσφέρει στους χρήστες ένα επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής, τόσο για πληρωμές από πρόσωπο σε πρόσωπο όσο και για πληρωμές σε φυσικά καταστήματα. Η χρήση του ψηφιακού ευρώ για πληρωμές εκτός σύνδεσης (offline) δεν θα συνεπαγόταν την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, το Ευρωσύστημα ή δυνητικούς παρόχους υποστηρικτικών υπηρεσιών.

Όσον αφορά τις ηλεκτρονικές πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ, θα εφαρμοζόταν προστασία της ιδιωτικής ζωής ούτως ώστε το ίδιο το Ευρωσύστημα –ο εκδότης και ο πάροχος υποδομής πληρωμών– να μην είναι σε θέση να συνδέει απευθείας τις συναλλαγές με συγκεκριμένα άτομα.

Μάθετε περισσότερα για το ψηφιακό ευρώ και την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Ερώτηση 15. Πώς θα μπορούσε να διασφαλίσει η ΕΚΤ ότι το ψηφιακό ευρώ θα είναι ανοιχτό σε όλους;

Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν δημόσιο αγαθό, όπως είναι σήμερα τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα, αλλά σε ψηφιακή μορφή.

Θα ήταν δωρεάν για βασική χρήση, μέσω μιας εφαρμογής για κινητές συσκευές ή μιας φυσικής κάρτας, από όλους αυτούς που επιθυμούν να το χρησιμοποιούν. Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε επίσης να λειτουργεί εκτός σύνδεσης, σε περίπτωση που οι χρήστες έχουν περιορισμένη συνδεσιμότητα.

Το σχέδιο νομοθετικής πρότασης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα που διανέμουν ψηφιακό ευρώ θα υποχρεούνταν να παρέχουν δωρεάν βασικές υπηρεσίες πληρωμών σε ψηφιακό ευρώ όταν το ζητούν οι πελάτες τους.

Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι όλοι –συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, με λειτουργικούς περιορισμούς ή με περιορισμένες ψηφιακές δεξιότητες, καθώς και οι ηλικιωμένοι– μπορούν να πληρώνουν με ψηφιακό ευρώ, θα προσδιορίζονται δημόσιοι φορείς, όπως τα ταχυδρομεία, σε κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ. Αυτοί οι φορείς θα μπορούσαν να παρέχουν στα άτομα που είναι ευάλωτα στον ψηφιακό χρηματοοικονομικό αποκλεισμό δωρεάν στήριξη και πρόσβαση σε υπηρεσίες σχετικά με το ψηφιακό ευρώ, όπως κατ’ ιδίαν στήριξη και ειδική συνδρομή κατά το άνοιγμα λογαριασμού σε ψηφιακό ευρώ και χρήση όλων των βασικών υπηρεσιών σε ψηφιακό ευρώ. Η δωρεάν πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσαν να παρέχονται επίσης σε άτομα χωρίς τραπεζικό λογαριασμό.

Επιπλέον, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων, όπως άτομα χωρίς σταθερή διεύθυνση, αιτούντες άσυλο ή δικαιούχοι διεθνούς προστασίας.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να καλύπτει τις ανάγκες όλων, χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο.

Ερώτηση 16. Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να είναι προγραμματιζόμενο χρήμα;

Το ψηφιακό ευρώ δεν θα είναι ποτέ προγραμματιζόμενο χρήμα.

Το προγραμματιζόμενο χρήμα είναι μια ψηφιακή μορφή χρήματος που χρησιμοποιείται για προκαθορισμένο σκοπό, όπως ένα κουπόνι, με περιορισμούς ως προς τον τόπο και τον χρόνο χρήσης του ή ως προς τους χρήστες του.

Όπως προβλέπεται επίσης στη νομοθετική πρόταση για το ψηφιακό ευρώ που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ψηφιακό ευρώ δεν θα ήταν προγραμματιζόμενο χρήμα, αλλά θα μπορούσε να διευκολύνει τις αυτοματοποιημένες πληρωμές εφόσον οι χρήστες επιθυμούν να αξιοποιήσουν αυτήν τη λειτουργία. Για παράδειγμα, ένας χρήστης θα μπορούσε να αποφασίσει να δημιουργήσει μια αυτόματη μηνιαία πληρωμή για να μεταφέρει άμεσα ψηφιακά ευρώ σε μέλη της οικογένειας ή φίλους.

Ερώτηση 17. Θα αποζημιώνονταν οι ενδιάμεσοι φορείς για τη διανομή του ψηφιακού ευρώ;

Δεδομένου ότι δεν έχει ψηφιστεί ακόμα τελική νομοθετική πρόταση, το Ευρωσύστημα προτείνει ένα μοντέλο αποζημίωσης που θα μπορούσε να δημιουργήσει εύλογα οικονομικά κίνητρα για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, όπως οι τράπεζες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το λειτουργικό κόστος διανομής του ψηφιακού ευρώ.

Όπως συμβαίνει σήμερα με άλλα συστήματα πληρωμών, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που θα διανέμουν το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσαν να χρεώνουν τους εμπόρους για αυτές τις υπηρεσίες. Για τον καθορισμό των τιμών για τους εμπόρους και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών θα ίσχυε ένα ανώτατο όριο, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη νομοθετική πρόταση για το ψηφιακό ευρώ.

Όπως και με την παραγωγή και την έκδοση τραπεζογραμματίων, το Ευρωσύστημα θα μπορούσε να αναλάβει το κόστος δημιουργίας ενός συστήματος και μιας υποδομής για το ψηφιακό ευρώ. Επιπλέον, το Ευρωσύστημα θα επιδίωκε να ελαχιστοποιήσει το πρόσθετο επενδυτικό κόστος για τους ενδιάμεσους φορείς με την όσο το δυνατόν πιο εκτεταμένη επαναχρησιμοποίηση των υφιστάμενων υποδομών.

Ερώτηση 18. Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αποτελέσει απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα με την αποδιαμεσολάβηση των τραπεζών;

Το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα –στο κέντρο του οποίου βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα– λειτουργεί ομαλά και το Ευρωσύστημα επιθυμεί να διατηρήσει τον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τράπεζες στη διασφάλιση της αποτελεσματικής παροχής πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία.

Η ΕΚΤ έχει στη διάθεσή της τις ακόλουθες επιλογές ως προς τον σχεδιασμό για να ελαχιστοποιήσει τυχόν δυνητικούς κινδύνους που μπορεί να ενέχει το ψηφιακό ευρώ για το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

• Οι χρήστες θα μπορούσαν να διακρατούν στον λογαριασμό τους μια περιορισμένη ποσότητα ψηφιακού ευρώ. Αυτό θα διασφάλιζε ότι το ψηφιακό ευρώ θα αποτελούσε ένα ασφαλές μέσο αποθήκευσης αξίας, παρόμοιο με τα μετρητά, διαφυλάσσοντας έτσι τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος και αποτρέποντας τις εκροές τραπεζικών καταθέσεων, ακόμη και σε περιόδους κρίσης.
• Η σύνδεση του ψηφιακού τους πορτοφολιού με τραπεζικό λογαριασμό θα επέτρεπε στους χρήστες να πραγματοποιούν πληρωμές εντός του ορίου διακράτησης και να καλύπτουν αμέσως τυχόν έλλειμμα, χωρίς να χρειάζεται να χρηματοδοτήσουν εκ των προτέρων το πορτοφόλι τους σε ψηφιακό ευρώ (υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν επαρκή κεφάλαια στον συνδεδεμένο λογαριασμό).
• Όπως στην περίπτωση των μετρητών, δεν θα καταβαλλόταν τόκος στις διακρατήσεις σε ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 19. Πώς θα διασφάλιζε η ΕΚΤ ότι οι ψηφιακές πληρωμές σε ευρώ λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ;

Οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς (όπως οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ) θα είχαν την ευθύνη για τη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα του ψηφιακού ευρώ εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, το Ευρωσύστημα σχεδιάζει ένα εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ που αποτελείται από ένα ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών για την τυποποίηση των πληρωμών σε ψηφιακό ευρώ, διασφαλίζοντας πανευρωπαϊκή εμβέλεια.

Ερώτηση 20. Πώς καταρτίζεται το εγχειρίδιο κανόνων του συστήματος για το ψηφιακό ευρώ;

Το Ευρωσύστημα έχει θεσπίσει μια Ομάδα Ανάπτυξης Εγχειριδίου Κανόνων, με σκοπό την κατάρτιση ενός εγχειριδίου κανόνων για το ψηφιακό ευρώ, με τη συμβολή διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών.

Οι εργασίες της ομάδας, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος και της ευρωπαϊκής αγοράς πληρωμών λιανικής, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών, των εμπόρων λιανικής και των ενδιάμεσων ενώσεων, στηρίζονται στις επιλογές που αφορούν τον σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ που έχουν ήδη εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.

Στο πλαίσιο της εν λόγω ομάδας έχουν δημιουργηθεί ειδικοί άξονες εργασίας για τα τμήματα του εγχειριδίου κανόνων που απαιτούν συγκεκριμένη εμπειρογνωμοσύνη.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 21. Ποια θα μπορούσε να είναι η σύνδεση μεταξύ των άμεσων πληρωμών και του ψηφιακού ευρώ;

Σήμερα, οι καταναλωτές σπάνια έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν άμεσες πληρωμές στα καταστήματα, γεγονός που σημαίνει επίσης ότι οι έμποροι δεν λαμβάνουν τα χρήματά τους αμέσως. Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό, καθώς όλες οι πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ θα ήταν άμεσες.

Το ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών που έχει καταρτιστεί και, εφόσον εγκριθεί, θα εφαρμοστεί για το ψηφιακό ευρώ θα σήμαινε ότι οι λύσεις άμεσων πληρωμών θα μπορούσαν να αναπτυχθούν περαιτέρω ώστε να είναι διαθέσιμες σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Έτσι θα μειωνόταν η εξάρτηση από ιδιωτικές μη ευρωπαϊκές εταιρείες που κυριαρχούν επί του παρόντος στον τομέα των πληρωμών.

Ερώτηση 22. Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να βασίζεται σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology), όπως είναι η τεχνολογία blockchain;

Το Ευρωσύστημα δοκιμάζει διαφορετικές τεχνολογίες –τόσο σε κεντρική όσο και σε αποκεντρωμένη βάση– για την ανάπτυξη του ψηφιακού ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού. Ωστόσο, δεν έχει ληφθεί ακόμη κάποια απόφαση.

Ερώτηση 23. Θα μπορούσε η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ να καταστήσει τις πληρωμές στην Ευρώπη πιο ευάλωτες σε κυβερνοεπιθέσεις;

Όπως και με άλλες ψηφιακές υποδομές, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο κυβερνοεπιθέσεων. Για τον μετριασμό αυτού του κινδύνου, ο σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσε να βασίζεται σε πρωτοποριακές τεχνολογίες οι οποίες θα δημιουργούσαν ένα περιβάλλον που θα ήταν ανθεκτικό σε κυβερνοεπιθέσεις και θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του μέλλοντος.

Ερώτηση 24. Σε τι θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να διαφέρει από τα σταθερά κρυπτονομίσματα (stablecoins) και τα κρυπτοστοιχεία ενεργητικού;

Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν χρήμα κεντρικής τράπεζας. Αυτό σημαίνει ότι θα είχε κάλυψη από την κεντρική τράπεζα και θα ήταν σχεδιασμένο για να ικανοποιεί τις ανάγκες των χρηστών. Ως εκ τούτου, δεν θα παρουσίαζε κανέναν κίνδυνο και, επιπλέον, θα προστάτευε την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν την εντολή να διατηρούν την αξία του χρήματος, ανεξάρτητα από το αν αυτό διατίθεται σε φυσική ή ψηφιακή μορφή.

Η σταθερότητα και η αξιοπιστία των σταθερών κρυπτονομισμάτων εξαρτώνται σε τελική ανάλυση από την οντότητα που τα εκδίδει και από την αξιοπιστία και την ικανότητα εκπλήρωσης της δέσμευσής της να διατηρεί την αξία του χρήματος διαχρονικά. Οι εκδότες από τον ιδιωτικό τομέα ενδέχεται επίσης να χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα για εμπορικούς σκοπούς.

Δεν υπάρχει δυνατότητα προσδιορισμού της οντότητας που είναι υπεύθυνη για τα κρυπτοστοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι τυχόν απαιτήσεις δεν μπορούν να ικανοποιηθούν.