Schaduwbankieren en de strategische evaluatie

Begrijpen hoe de economie werkt

Het is onze taak de prijzen stabiel te houden. Om dit goed te doen, moeten we begrijpen hoe de economie werkt. De economie is als een motor met verschillende onderdelen en een belangrijk onderdeel is het financiële stelsel. Daaronder vallen onder andere banken, verzekeringsmaatschappijen en de financiële markten. Zij zorgen ervoor dat geld in de economie op de juiste plaats terechtkomt.

De economie verandert, het financieel stelsel ook

De economie is sterk veranderd sinds onze laatste strategische evaluatie in 2003. Een van die veranderingen betreft de manier waarop bedrijven zichzelf financieren. In het verleden leenden ze vaak gewoon van banken. Bankleningen zijn nog altijd een erg belangrijke bron van financiering in het eurogebied, maar andere financieringsvormen winnen terrein. Zo trekken grote ondernemingen bijvoorbeeld steeds vaker financiering aan door bedrijfsobligaties uit te geven. Deze bedrijfsobligaties worden vervolgens dikwijls opgekocht door financiële instellingen die zich vaak als gewone banken gedragen, maar aan veel minder regels gebonden zijn. Daarom worden ze ‘schaduwbanken’ genoemd.

Ons monetair beleid werkt via het financiële stelsel

Het is belangrijk om zulke ontwikkelingen nauwlettend te volgen, omdat ons monetair beleid burgers, bedrijven en overheden bereikt via het financiële stelsel. Daarom heeft de Raad van Bestuur schaduwbankieren besproken bij de strategische evaluatie.

Het gaat bij het monetair beleid niet langer alleen om de rente, maar ook om andere instrumenten

Hoe we de instrumenten van ons monetair beleid inzetten om geld door de hele economie te verspreiden, hangt deels af van de manier waarop het financiële stelsel werkt. Neem onze rentetarieven. Door onze rentetarieven aan te passen, beïnvloeden we hoe duur het voor burgers en bedrijven is om geld te lenen bij de bank. Dat heeft dan weer een effect op hun uitgaven en investeringen, en daarmee ook op de ontwikkeling van de prijzen.

Maar het effect van rentewijzigingen op de economische bedrijvigheid verandert wanneer banken een minder grote rol in de kredietverlening gaan spelen. Dit is een van de redenen waarom we ook andere monetairbeleidsinstrumenten gebruiken om de prijzen stabiel te houden. Kijk bijvoorbeeld naar onze aankopen van activa. Door activa te kopen, bedrijfsobligaties bijvoorbeeld, kunnen we het voor bedrijven goedkoper maken om zich op deze manier te financieren. De economie en de prijsstabiliteit zijn daarmee gediend.

Schaduwbankieren kan riskant zijn voor de economie

Dat bedrijven niet meer zo afhankelijk zijn van leningen door banken als vroeger, hoeft helemaal niet erg te zijn. Banken die niet goed draaien, gaan mogelijk minder krediet verstrekken. Dat kan nadelig zijn voor bedrijven die financiering nodig hebben. Op dergelijke momenten kan het voor bedrijven echt nuttig zijn om over andere financieringsbronnen te beschikken.

Maar er zijn ook risico’s. Schaduwbanken worden bijvoorbeeld niet zo streng gereguleerd als gewone banken. En omdat de regels voor hen niet zo streng zijn, kunnen zij meer risico’s nemen. Als dat verkeerd uitpakt, kunnen ze zware verliezen lijden. En als dat bij heel grote schaduwbanken gebeurt, kan zelfs het hele financiële stelsel ontwricht raken. Dat kan de economie schaden. Omdat we beslissingen nemen met de economie in het achterhoofd, beïnvloedt dat ons monetair beleid.

De Raad van Bestuur heeft schaduwbankieren besproken in het kader van de strategische evaluatie, omdat het belangrijk is deze veranderingen in het financiële stelsel goed in de gaten te houden. Door de werking van de economie te blijven volgen, kunnen we de juiste beslissingen nemen om de prijzen stabiel te houden.