20.2.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 47/29

(1)

Το άρθρο 128 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής «η Συνθήκη») και το άρθρο 16 του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (εφεξής το «καταστατικό του ΕΣΚΤ») παρέχει στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπει την έκδοση τραπεζογραμματίων ευρώ μέσα στην Ένωση. Το αποκλειστικό αυτό δικαίωμα περιλαμβάνει την αρμοδιότητα να καθορίζει το νομικό πλαίσιο για την παραγωγή και προμήθεια τραπεζογραμματίων ευρώ. Η ΕΚΤ μπορεί να αναθέτει την ευθύνη για την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ στις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ (εφεξής οι «ΕθνΚΤ») σύμφωνα με τα ποσοστά των μεριδίων που κατέχουν οι ΕθνΚΤ στο εγγεγραμμένο κεφάλαιο της ΕΚΤ για το οικείο οικονομικό έτος, τα οποία υπολογίζονται χρησιμοποιώντας τις σταθμίσεις στην κλείδα κατανομής που αναφέρεται στο άρθρο 29.1 του καταστατικού του ΕΣΚΤ (εφεξής η «κλείδα κατανομής»). Το νομικό πλαίσιο για την παραγωγή και την προμήθεια τραπεζογραμματίων ευρώ πρέπει, αφενός, να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στο άρθρο 127 παράγραφος 1 της Συνθήκης και το άρθρο 2 του καταστατικού του ΕΣΚΤ, σύμφωνα με τις οποίες το Ευρωσύστημα πρέπει να ενεργεί σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό, που ευνοεί την αποτελεσματική κατανομή των πόρων, και, αφετέρου, να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη φύση των τραπεζογραμματίων ευρώ, τα οποία παράγονται με σκοπό να εκδοθούν από το Ευρωσύστημα ως ασφαλές μέσο πληρωμών. Το νομικό πλαίσιο για την παραγωγή και την προμήθεια των τραπεζογραμματίων ευρώ πρέπει επίσης να λάβει υπόψη το γεγονός ότι ορισμένες ΕθνΚΤ χρησιμοποιούν τα δικά τους ιδιόχρηστα εκτυπωτικά εργοστάσια για την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ.

(2)

Ενόψει των ανωτέρω αρχών, τη 10η Ιουλίου 2003 το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε ότι από την 1η Ιανουαρίου 2012 και μετά θα πρέπει να ισχύσει για την προμήθεια των τραπεζογραμματίων ευρώ μια κοινή ανταγωνιστική προσέγγιση του Ευρωσυστήματος για τη δημοπράτηση (εφεξής η «ενιαία διαδικασία δημοπράτησης του Ευρωσυστήματος»), όπως ορίζεται στην κατευθυντήρια γραμμή ΕΚΤ/2004/18 (1). Τον Μάρτιο του 2011 το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε να αναβάλει την έναρξη της ενιαίας διαδικασίας δημοπράτησης του Ευρωσυστήματος μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2014, εκτός αν εν τω μεταξύ καθοριστεί διαφορετική ημερομηνία έναρξης από το ίδιο και με την επιφύλαξη περαιτέρω επανεξέτασης της κατάστασης (2). Τον Δεκέμβριο του 2013, το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε περαιτέρω ότι η ενιαία διαδικασία δημοπράτησης του Ευρωσυστήματος θα αρχίσει σε ημερομηνία που θα οριστεί από το ίδιο λόγω αλλαγής στις υποθέσεις στις οποίες είχε βασιστεί η αναμενόμενη ημερομηνία έναρξης της ενιαίας διαδικασίας δημοπράτησης του Ευρωσυστήματος (3).

(3)

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι από το 2004 η αγορά έχει γίνει πιο ανταγωνιστική και ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει κανένα αντιληπτό πλεονέκτημα στη χρήση της ενιαίας διαδικασίας δημοπράτησης του Ευρωσυστήματος στη θέση του ισχύοντος καθεστώτος, το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε ότι ένα σύστημα παραγωγής και προμήθειας του Ευρωσυστήματος (εφεξής το «ΣΠΠΕ») θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πιθανή εναλλακτική λύση.

(4)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχεια της προμήθειας, να διατηρηθεί η εσωτερική τεχνογνωσία εντός του Ευρωσυστήματος, να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και να μειωθεί το κόστος σε επίπεδο Ευρωσυστήματος, και να υπάρξει όφελος από την καινοτομία στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, το ΣΠΠΕ θα πρέπει να αποτελείται από δύο πυλώνες: μια ομάδα ΕθνΚΤ οι οποίες παράγουν τραπεζογραμμάτια ευρώ χρησιμοποιώντας ιδιόχρηστα εκτυπωτικά εργοστάσια (εφεξής «ΕθνΚΤ της ομάδας ιδιόχρησης»), και μια ομάδα ΕθνΚΤ οι οποίες προμηθεύονται τραπεζογραμμάτια ευρώ (εφεξής «ΕθνΚΤ της ομάδας δημοπράτησης»). Το ΣΠΠΕ θα πρέπει να προωθήσει την αποτελεσματική παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ στο Ευρωσύστημα. Επιπλέον, το ΣΠΠΕ θα απαιτήσει την περαιτέρω εναρμόνιση των νομικών απαιτήσεων που ισχύουν στις ΕθνΚΤ της ομάδας δημοπράτησης, όπως σε σχέση με τη χρήση των κριτηρίων επιλεξιμότητας στο πλαίσιο της διαδικασίας δημοπράτησης και τους συμβατικούς όρους και προϋποθέσεις. Οι απαιτήσεις σε σχέση με το ΣΠΠΕ θα πρέπει να αποσκοπούν στην εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε δημοπρατήσεις για την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ.

(5)

Οι ΕθνΚΤ της ομάδας δημοπράτησης θα παραμείνουν υπεύθυνες για την παραγωγή και προμήθεια τραπεζογραμματίων ευρώ που έχουν κατανεμηθεί σε αυτές σύμφωνα με την κλείδα κατανομής. Για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, οι εν λόγω ΕθνΚΤ θα δημοπρατούν την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ και θα διενεργούν διαδικασίες δημοπράτησης ατομικά ή από κοινού με άλλες ΕθνΚΤ σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες περί συμβάσεων προμήθειας. Προκειμένου να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού, οι ΕθνΚΤ της ομάδας δημοπράτησης θα πρέπει να επιδιώκουν την ευθυγράμμιση των οικείων απαιτήσεων δημοπράτησης σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ένωσης και της εθνικής νομοθεσίας περί συμβάσεων προμήθειας.

(6)

Οι ΕθνΚΤ της ομάδας ιδιόχρησης θα παραμείνουν υπεύθυνες για την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ που έχουν κατανεμηθεί σε αυτές σύμφωνα με την κλείδα κατανομής. Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ όλων των εκτυπωτικών εργοστασίων, οι εν λόγω ΕθνΚΤ θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα ιδιόχρηστα εκτυπωτικά εργοστάσια δεν συμμετέχουν σε διαδικασίες δημοπράτησης για την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ οι οποίες διοργανώνονται και διενεργούνται μέσα στην Ένωση και ότι δεν δέχονται παραγγελίες για παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ από τρίτα μέρη εκτός των ΕθνΚΤ της ομάδας ιδιόχρησης.

(7)

Σε περίπτωση που εισέλθουν σε μια μορφή συνεργασίας, οι ΕθνΚΤ της ομάδας ιδιόχρησης πρέπει να συμμορφώνονται με το ισχύον εθνικό δίκαιο και το ενωσιακό δίκαιο. Σε περίπτωση που για την επίτευξη αυτής της συνεργασίας συσταθεί χωριστό νομικό πρόσωπο, μια ΕθνΚΤ μπορεί να γίνει ΕθνΚΤ της ομάδας ιδιόχρησης, αν ελέγχει από κοινού το νομικό πρόσωπο κατά την έννοια της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής.

(8)

Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ έχουν ευαίσθητα και τεχνολογικά προηγμένα χαρακτηριστικά. Ως εκ τούτου, πρέπει να παράγονται σε ένα πλήρως ασφαλές, ελεγχόμενο και εμπιστευτικό περιβάλλον που εγγυάται την αξιόπιστη, υψηλής ποιότητας και συνεχή προμήθεια με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, το Ευρωσύστημα πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη την πιθανή επίδραση της παραγωγής τραπεζογραμματίων ευρώ στη δημόσια υγεία και ασφάλεια και το περιβάλλον.

(9)

Το διοικητικό συμβούλιο θα παρακολουθεί τις εξελίξεις σε σχέση με όλες τις βασικές πρώτες ύλες και τους παράγοντες παραγωγής που εμπλέκονται στην προμήθεια και την παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ και, αν είναι απαραίτητο, θα λάβει επαρκή μέτρα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι αυτά επιλέγονται και/ή προμηθεύονται κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια της προμήθειας τραπεζογραμματίων ευρώ και, με την επιφύλαξη του ενωσιακού δικαίου ανταγωνισμού και των εξουσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να αποτρέπεται η κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά από οποιονδήποτε ανάδοχο ή προμηθευτή.

(10)

Οι διατάξεις της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής θα πρέπει να ερμηνεύονται, όπου είναι απαραίτητο, σύμφωνα με τους κανόνες που περιλαμβάνει η οδηγία 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) και, από τη 18η Απριλίου 2016, η οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5).

1.

με τον όρο «αρχή του πλήρους ανταγωνισμού» (arm's length principle) νοείται η ύπαρξη αποτελεσματικών εσωτερικών ρυθμίσεων οι οποίες εξασφαλίζουν τον πλήρη διαχωρισμό των λογαριασμών ενός δημόσιου εκτυπωτικού εργοστασίου από εκείνους της οικείας δημόσιας αρχής και την κάλυψη από το δημόσιο εκτυπωτικό εργοστάσιο των εξόδων που αντιστοιχούν στο σύνολο της διοικητικής και οργανωτικής υποστήριξης την οποία λαμβάνει από την οικεία δημόσια αρχή. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ο θεμιτός ανταγωνισμός όταν ένα δημόσιο εκτυπωτικό εργοστάσιο ανταποκρίνεται σε πρόσκληση υποβολής προσφορών, είναι απαραίτητο οι διαδικασίες εκτύπωσης τραπεζογραμματίων ευρώ να διαχωρίζονται οικονομικά πλήρως από τις λοιπές δραστηριότητές του, ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν χορηγείται καμία άμεση ή έμμεση κρατική ενίσχυση η οποία δεν συμβιβάζεται με τη Συνθήκη. Ο οικονομικός διαχωρισμός ελέγχεται και πιστοποιείται ετησίως από ανεξάρτητο εξωτερικό έλεγχο και υποβάλλεται στο διοικητικό συμβούλιο·

2.

με τον όρο «ιδιόχρηστο εκτυπωτικό εργοστάσιο» νοείται κάθε εκτυπωτικό εργοστάσιο το οποίο α) νομικά και οργανωτικά αποτελεί τμήμα ορισμένης ΕθνΚΤ ή β) αποτελεί χωριστό νομικό πρόσωπο, υπό την προϋπόθεση ότι οι ακόλουθες προϋποθέσεις πληρούνται σωρευτικά:

Για τον προσδιορισμό του ποσοστού των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στο στοιχείο β) σημείο ii), λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος του συνολικού κύκλου εργασιών ή ένα κατάλληλο εναλλακτικό μέτρο που βασίζεται στις δραστηριότητες, όπως τα έξοδα του σχετικού νομικού προσώπου σε σχέση με υπηρεσίες, προμήθειες και έργα για τα τρία έτη που προηγούνται της ανάθεσης της σύμβασης.

Σε περίπτωση που, λόγω της ημερομηνίας κατά την οποία δημιουργήθηκε το σχετικό νομικό πρόσωπο ή ξεκίνησε τις δραστηριότητές του ή λόγω της αναδιοργάνωσης των δραστηριοτήτων του, ο κύκλος εργασιών του ή το εναλλακτικό μέτρο που βασίζεται στις δραστηριότητες, όπως τα έξοδα, είτε δεν είναι διαθέσιμα για τα προηγούμενα τρία έτη είτε δεν είναι πλέον σχετικά, θα πρέπει να είναι επαρκή προκειμένου να αποδείξουν ότι η μέτρηση των δραστηριοτήτων είναι αξιόπιστη, ιδίως μέσω επιχειρηματικών προβολών.

Μια ΕθνΚΤ θεωρείται ότι ασκεί σε νομικό πρόσωπο έλεγχο που προσομοιάζει με αυτόν που ασκεί στις υπηρεσίες της κατά την έννοια του στοιχείου β) σημείο i) του πρώτου εδαφίου όταν ασκεί αποφασιστική επιρροή σε στρατηγικούς στόχους και σημαντικές αποφάσεις του ελεγχόμενου νομικού προσώπου.

Οι ΕθνΚΤ θεωρείται ότι ελέγχουν από κοινού ένα νομικό πρόσωπο όταν πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις σωρευτικά: α) τα όργανα λήψης αποφάσεων του ελεγχόμενου νομικού προσώπου απαρτίζονται από αντιπροσώπους όλων των συμμετεχουσών ΕθνΚΤ· ένας αντιπρόσωπος μπορεί να εκπροσωπεί πολλές ή όλες τις συμμετέχουσες ΕθνΚΤ, β) οι ΕθνΚΤ είναι σε θέση να ασκούν από κοινού αποφασιστική επιρροή σε στρατηγικούς στόχους και σημαντικές αποφάσεις του ελεγχόμενου νομικού προσώπου, γ) το ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο δεν επιδιώκει συμφέροντα που είναι αντίθετα με αυτά των ελεγχουσών ΕθνΚΤ·

3.

με τον όρο «δημόσιες αρχές» νοούνται όλες οι δημόσιες αρχές, περιλαμβανομένου του κράτους και των αρχών περιφερειακής, τοπικής ή άλλης εδαφικής αυτοδιοίκησης, και οι κεντρικές τράπεζες·

4.

με τον όρο «δημόσιο εκτυπωτικό εργοστάσιο» νοείται κάθε εκτυπωτικό εργοστάσιο στο οποίο οι δημόσιες αρχές μπορούν να ασκούν άμεσα ή έμμεσα δεσπόζουσα επιρροή λόγω κυριότητας, οικονομικής συμμετοχής ή των κανόνων που το διέπουν. Η δεσπόζουσα επιρροή εκ μέρους των δημόσιων αρχών σε ορισμένο εκτυπωτικό εργοστάσιο τεκμαίρεται όταν οι εν λόγω αρχές άμεσα ή έμμεσα: α) κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος του εγγεγραμμένου κεφαλαίου του, β) ελέγχουν την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου που ενσωματώνονται σε μετοχές που αυτό εκδίδει ή γ) μπορούν να διορίσουν άνω του ημίσεως του αριθμού των μελών των διοικητικών, διευθυντικών ή εποπτικών οργάνων του.

α)

Αν στο νομικό πρόσωπο που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο α) έχει ανατεθεί απευθείας σύμβαση παραγωγής τραπεζογραμματίων ευρώ, αυτό πρέπει να ελέγχεται από κοινού από τις σχετικές ΕθνΚΤ κατά την έννοια του ορισμού του από κοινού ελέγχου σύμφωνα με το άρθρο 1 σημείο 2).

β)

Κάθε συμφωνία που συνάπτεται σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β) πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις σωρευτικά: