ΓΝΏΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΤΡΆΠΕΖΑΣ

της 11ης Ιανουαρίου 2013

αναφορικά με πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2009/65/ΕΚ για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) όσον αφορά τις λειτουργίες θεματοφύλακα, τις πολιτικές αποδοχών και τις κυρώσεις

(CON/2013/4)

2013/C 96/04

Εισαγωγή και νομική βάση

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2012 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έλαβε αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διατύπωση γνώμης αναφορικά με πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2009/65/ΕΚ για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) όσον αφορά τις λειτουργίες θεματοφύλακα, τις πολιτικές αποδοχών και τις κυρώσεις (1) (η «προτεινόμενη οδηγία»).

Η αρμοδιότητα της ΕΚΤ για τη διατύπωση γνώμης επί της προτεινόμενης οδηγίας βασίζεται στα άρθρα 127 παράγραφος 4 και 282 παράγραφος 5 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η προτεινόμενη οδηγία περιέχει διατάξεις που επηρεάζουν τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών στην εκ μέρους των αρμόδιων αρχών ομαλή άσκηση των πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 127 παράγραφος 5 της συνθήκης. Η παρούσα γνώμη εκδόθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 17.5 πρώτη πρόταση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Γενικές παρατηρήσεις

Η ΕΚΤ εν γένει επικροτεί την προτεινόμενη οδηγία, η οποία σκοπεί στην ενίσχυση του πλαισίου που διέπει τους ΟΣΕΚΑ, ιδίως σε ό,τι αφορά: i) τις πολιτικές και τις πρακτικές αποδοχών των ανώτερων διοικητικών στελεχών, των προσώπων που αναλαμβάνουν κινδύνους και των προσώπων που ασκούν καθήκοντα ελέγχου· ii) τους κανόνες σχετικά με τον ορισμό των θεματοφυλάκων για τους ΟΣΕΚΑ και την άσκηση των καθηκόντων του θεματοφύλακα, συμπεριλαμβανομένου του σχετικού καθεστώτος ευθύνης· και iii) το καθεστώς των διοικητικών κυρώσεων και μέτρων. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι οι νέοι κανόνες ενδεχομένως να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη αθέμιτων πρακτικών και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Η ΕΚΤ σημειώνει ότι η προτεινόμενη ενίσχυση του πλαισίου που διέπει τους ΟΣΕΚΑ αποτελεί επίκαιρο μέτρο δεδομένων των βελτιώσεων που ήδη έχουν επιτευχθεί στον κανονισμό για τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων με την οδηγία 2011/61/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2011 σχετικά με τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων και για την τροποποίηση των οδηγιών 2003/41/ΕΚ και 2009/65/ΕΚ και των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1060/2009 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (2) (εφεξής η «οδηγία ΔΟΕΕ»).

Ειδικές παρατηρήσεις

1.   Επαναχρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων από θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ

Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η προτεινόμενη οδηγία θα πρέπει να απαγορεύει ρητά στο θεματοφύλακα ενός ΟΣΕΚΑ ή σε οποιοδήποτε πρόσωπο στο οποίο έχει ανατεθεί η θεματοφυλακή ενός αμοιβαίου κεφαλαίου που έχει τη μορφή ΟΣΕΚΑ να επαναχρησιμοποιεί τα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται υπό τη διαχείρισή του για δικό του λογαριασμό. Τέτοιου είδους πρακτικές ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τους επενδυτές, καθώς επίσης και να προκαλέσουν συναφείς κινδύνους από απόψεως χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, εξαιτίας της μόχλευσης που προκύπτει από αυτές. Εν προκειμένω, η ΕΚΤ θεωρεί ότι το πλαίσιο που διέπει τους ΟΣΕΚΑ θα πρέπει από την άποψη αυτή να καταστεί αυστηρότερο από την οδηγία ΔΟΕΕ, η οποία επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων υπό τον όρο της προηγούμενης συγκατάθεσης των διαχειριστών ενός κεφαλαίου. Τούτο δικαιολογείται από το γεγονός ότι τα προϊόντα ΟΣΕΚΑ διανέμονται ευρέως σε ιδιώτες επενδυτές, ενώ τα κεφάλαια που διέπονται από την οδηγία ΔΟΕΕ γενικά προορίζονται για επαγγελματίες επενδυτές.

2.   Ανάθεση

Η προτεινόμενη οδηγία επιτρέπει την ανάθεση των καθηκόντων φύλαξης ενός θεματοφύλακα σε υποθεματοφύλακα υπό ορισμένους όρους που, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ευθυγραμμίζονται με τα οριζόμενα στην οδηγία ΔΟΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ θεωρεί ότι η προστασία των ιδιωτών επενδυτών απαιτεί αυστηρότερους κανόνες για τους θεματοφύλακες ΟΣΕΚΑ από αυτούς που ισχύουν για τους θεματοφύλακες που ορίζονται από τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων. Συγκεκριμένα, η ανάθεση της θεματοφυλακής από έναν θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ σε υποθεματοφύλακα που βρίσκεται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να καλύπτεται σε όλες τις περιπτώσεις από κατάλληλες εγγυήσεις, όπως ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και αποτελεσματική εποπτεία στην ενδιαφερόμενη χώρα. Τέλος, καθίσταται απαραίτητη η επανεξέταση της οδηγίας όσον αφορά τη διατήρηση των εξαιρέσεων που επιτρέπουν σε οντότητες σε τρίτες χώρες να λειτουργούν ως υποθεματοφύλακες ενός θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ, παρά το ότι οι εν λόγω οντότητες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ανάθεσης που θέτει η νομοθεσία της Ένωσης.

3.   Επιλεξιμότητα για την άσκηση καθηκόντων θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ

Η ΕΚΤ υποστηρίζει την πρόβλεψη προϋποθέσεων επιλεξιμότητας σύμφωνα με τις οποίες πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων μπορούν να ασκούν καθήκοντα θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ. Τούτο θα ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο να εξαπατηθούν οι επενδυτές λόγω ορισμού ενός θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ που δεν υπόκειται σε κατάλληλο επίπεδο κανόνων και εποπτείας. Επιπλέον, θα έπρεπε να αξιολογηθεί περαιτέρω εάν το προτεινόμενο καθεστώς για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τα πιστωτικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις επενδύσεων (3) προβλέπει επαρκείς εγγυήσεις σχετικά με την άσκηση των καθηκόντων του θεματοφύλακα ΟΣΕΚΑ, δεδομένων της κλίμακας και της περιπλοκότητας του ΟΣΕΚΑ για τον οποίο ασκούνται τα εν λόγω καθήκοντα, καθώς και των κινδύνων ευθύνης που αυτά προκαλούν.

4.   Ευθύνη

Η ΕΚΤ θεωρεί ότι τα «εξωτερικά γεγονότα που ευλόγως εκφεύγουν των δυνατοτήτων ελέγχου» (4) τα οποία δημιουργούν την δυνατότητα απαλλαγής του θεματοφύλακα από τη συμβατική του ευθύνη θα πρέπει να προσδιορίζονται λεπτομερώς στις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις της Επιτροπής, με αναφορά στις κατηγορίες των περιουσιακών στοιχείων που ενδέχεται να θεωρούνται απολεσθέντα λόγω αυτών των εξωτερικών γεγονότων και στους συγκεκριμένους τύπους γεγονότων για τα οποία γίνεται πρόβλεψη.

Όπου η ΕΚΤ υποδεικνύει τροποποίηση της προτεινόμενης οδηγίας, το παράρτημα περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις διατύπωσης συνοδευόμενες από την αντίστοιχη αιτιολογία.

(1)  COM(2012) 350 τελικό.

(2)  ΕΕ L 174 της 1.7.2011, σ. 1. Βλ. γνώμη CON/2009/81 της ΕΚΤ της 16ης Οκτωβρίου 2009 αναφορικά με πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων και για την τροποποίηση των οδηγιών 2004/39/ΕΚ και 2009/…/ΕΚ (ΕΕ C 272 της 13.11.2009, σ. 1). Όλες οι γνώμες της ΕΚΤ δημοσιεύονται στο δικτυακό τόπο της ΕΚΤ (http://www.ecb.europa.eu).

(3)  Βλ. πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση στη δραστηριότητα πιστωτικών ιδρυμάτων και την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη συμπληρωματική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων, ασφαλιστικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων επενδύσεων χρηματοπιστωτικού ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων [COM(2011) 453 τελικό], και πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων [COM(2011) 452 τελικό].

(4)  Βλ. άρθρο 26β σημείο στ) της οδηγίας 2009/65/ΕΚ, το οποίο παρεμβάλλεται βάσει του άρθρου 1 παράγραφος 8 της προτεινόμενης οδηγίας.