Zasady zabezpieczania operacji Eurosystemu - Włączenie aktywów nierynkowych na wspólną listę
W 2004 r. Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego (EBC) podjęła decyzję o stopniowym wprowadzeniu w systemie zabezpieczeń Eurosystemu wspólnej listy aktywów kwalifikowanych w miejsce funkcjonujących obecnie dwóch list (zob. komunikat prasowy z 10 maja 2004 r.).
Rada Prezesów postanowiła, że pierwszym krokiem będzie uwzględnienie w systemie zabezpieczeń Eurosystemu nowej kategorii aktywów, dotychczas niekwalifikowanych (instrumentów dłużnych denominowanych w euro, emitowanych przez podmioty ustanowione w krajach G-10 spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Po zakończeniu prac przygotowawczych, z dniem 1 lipca 2005 r. wybrane instrumenty z tej kategorii zostały dodane do listy aktywów kwalifikowanych publikowanej na stronach internetowych EBC. Ponadto Rada Prezesów dokonała przeglądu listy rynków nieregulowanych akceptowanych dla aktywów kwalifikowanych (zob. komunikat prasowy z dnia 30 maja 2005 r.).
Drugim krokiem jest zatwierdzenie przez Radę Prezesów ramowych zasad włączania aktywów nierynkowych ze wszystkich krajów obszaru euro na wspólną listę zabezpieczeń kwalifikowanych. Zasady te będą dotyczyć kredytów bankowych oraz nierynkowych instrumentów dłużnych zabezpieczonych detalicznymi kredytami hipotecznymi (zob. komunikat prasowy z 5 sierpnia 2004 r.). Opis przyjętych zasad przedstawiony jest poniżej.
Szczegółowy opis kryteriów kwalifikowalności aktywów nierynkowych zostanie przedstawiony w późniejszym terminie, wraz ze znowelizowaną wersją dokumentu „Realizacja polityki pieniężnej w strefie euro. Dokumentacja ogólna instrumentów i procedur polityki pieniężnej Eurosystemu” (zwanego dalej „Dokumentacją ogólną”).
KREDYTY BANKOWE
Zgodnie z decyzją Rady Prezesów z dnia 18 lutego 2005 r. (zob. „other decisions taken by the Governing Council” pod tą datą) włączanie kredytów bankowych na wspólną listę będzie przebiegać zgodnie z następującym harmonogramem:
- kredyty bankowe staną się dopuszczalnymi zabezpieczeniami operacji kredytowych Eurosystemu we wszystkich krajach strefy euro z dniem 1 stycznia 2007 r., wraz z wprowadzeniem wspólnych kryteriów kwalifikowalności oraz ramowych zasad oceny kredytowej w Eurosystemie (Eurosystem credit assessment framework – ECAF);
- od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2001 r. obowiązywać będzie system przejściowy, pozwalający każdemu z krajowych banków centralnych Eurosystemu na podjęcie decyzji o minimalnym progu wysokości kredytów kwalifikujących się do wykorzystania jako zabezpieczenia oraz ewentualnych opłatach transakcyjnych;
- od 1 stycznia 2012 r. funkcjonować będzie zunifikowany system wykorzystywania kredytów bankowych jako zabezpieczeń, ze wspólnym progiem minimalnym w wysokości 500 000 EUR.
Kryteria kwalifikowalności
Od 1 stycznia 2007 r. obowiązywać będą następujące kryteria kwalifikowalności:
Kredyt kwalifikowany: zobowiązanie z tytułu zadłużenia uprawnionego dłużnika (zob. poniżej) wobec kontrahenta Eurosystemu, spełniające kryteria określone poniżej. Kryteria kwalifikowalności dla kredytów bankowych będą również dotyczyć kredytów konsorcjalnych. Kredyty kwalifikowane obejmują także kredyty bankowe, w których odsetki naliczane są metodą malejącego kapitału. Kredytami kwalifikowanymi nie są niewykorzystanie linie kredytowe (np. niewykorzystana część kredytu rewolwingowego), kredyty w rachunku bieżącym i akredytywy (które zezwalają na wykorzystanie kredytu, ale same w sobie nie są kredytami bankowymi). Kredytami kwalifikowanymi nie są również kredyty bankowe przyznające prawo do odsetek lub kapitału, które jest podporządkowane prawom posiadaczy innych kredytów bankowych lub instrumentów dłużnych tego samego emitenta .[1]
Uprawnieni dłużnicy: przedsiębiorstwa oraz instytucje rządowe i samorządowe.[2] Gwaranci i dopuszczalne gwarancje będą podlegać zasadom obowiązującym dla kwalifikowanych rynkowych instrumentów dłużnych[3].
Minimalna wysokość kredytu: W latach 2007-2012 poszczególne KBC będą same wyznaczać minimalną wysokość kredytu. Od 2012 r. obowiązywać będzie wspólny próg minimalny w kwocie 500 000 EUR.
Zdolność kredytowa dłużnika: dłużnicy muszą mieć dobrą kondycją finansową, która będzie oceniana zgodnie z ramowymi zasadami oceny kredytowej w Eurosystemie ECAF (zob. punkt 1.3).
Waluta kredytu: kredytami kwalifikowanymi będą wyłącznie kredyty bankowe denominowane w euro.
Maksymalna i minimalna zapadalność: brak[4].
Właściwość prawna umowy kredytowej: prawem właściwym dla umowy kredytowej musi być prawo jednego z krajów członkowskich strefy euro.
Siedziba dłużnika/gwaranta: dłużnik/gwarant musi mieć siedzibę w jednym z krajów członkowskich strefy euro.
Dodatkowe wymogi prawne
W poszczególnych krajach członkowskich strefy euro obowiązują różne wymogi prawne mające na celu zapewnienie, że zabezpieczenie ustanowione na kredycie bankowym będzie ważne i będzie mogło być szybko zrealizowane w przypadku braku spłaty przez kontrahenta. Wymogi te dotyczą powiadomień dłużnika, tajemnicy bankowej oraz ustanowienia oraz realizacji zabezpieczenia. Ponieważ w systemach prawnych poszczególnych krajów zagadnienia te uregulowane są odmiennie, wymogi prawne i sposób ich spełniania w poszczególnych krajach mogą się różnić.
Ramowe zasady oceny kredytowej w Eurosystemie (ECAF)
Ramowe zasady oceny kredytowej w Eurosystemie obejmują całość metod i reguł mających zapewnić „wysokie standardy kredytowe” dopuszczalnych zabezpieczeń. Opierają się one na czterech źródłach oceny jakości kredytu: zewnętrznych instytucjach oceny kredytowej, wewnętrznych systemach oceny kredytowej krajowych banków centralnych[5], systemach ratingów wewnętrznych kontrahentów oraz narzędziach ratingowych niezależnych podmiotów zewnętrznych, obsługiwanych przez zaakceptowanych niezależnych operatorów. Wszystkie źródła oceny jakości kredytu są jednakowo ważne.
Każde z nich musi spełnić szereg określonych kryteriów, mających na celu zapewnienie prawidłowości, spójności i porównywalności w ramach danego źródła i pomiędzy nimi, zgodnie z zasadami ECAF. W celu zapewnienia, że dopuszczalne zabezpieczenie spełnia minimalne standardy zdolności kredytowej, Eurosystem będzie monitorować wyniki z poszczególnych źródeł w odniesieniu do określonego wzorca.
W odpowiednim terminie Eurosystem poda do publicznej wiadomości minimalny poziom jakości kredytowej uprawnionych dłużników oraz zasady kwalifikujące dla gwarantów aktywów nierynkowych, jak również wzorzec, w stosunku do którego monitorowana będzie skuteczność poszczególnych źródeł oceny jakości kredytowej. Eurosystem ogłosi również w odpowiednim momencie listę uprawnionych zewnętrznych instytucji oceny kredytowej oraz dopuszczalnych narzędzi ratingowych i ich operatorów.
Każdy kontrahent wskaże źródło oceny jakości kredytu, które będzie stosować jako główne narzędzie oceny dłużników lub gwarantów kredytów bankowych przedstawianych jako zabezpieczenie (zewnętrzna instytucja oceny kredytowej, wewnętrzny system oceny kredytowej krajowych banków centralnych, system ratingów wewnętrznych czy narzędzia ratingowe), a następnie będzie musiał stosować wybrany system oceny jakości kredytu przez z góry określony okres (np. jeden rok). Lista uprawnionych dłużników lub gwarantów dostarczona przez kontrahenta pozostanie informacją ściśle poufną, znaną tylko jemu samemu i Eurosystemowi.
Zestaw metod i reguł przewidzianych w ramowych zasadach oceny kredytowej Eurosystemu dla kredytów bankowych obowiązywać będzie również w stosunku do aktywów rynkowych nie posiadających ratingu.
Procedury
Procedury wykorzystania kredytów bankowych jako zabezpieczenia będą wdrażane z uwzględnieniem uwarunkowań prawno-operacyjnych danego kraju oraz przewidywanego wolumenu kredytów kwalifikowanych wykorzystywanych przez kontrahentów.
Z dniem rozpoczęcia okresu przejściowego każdy z krajowych banków centralnych wprowadzi własne rozwiązania zgodne z minimalnymi wymogami jednolitej obsługi, które zapewniają minimalny standard obsługi operacji przekazania kredytów bankowych w całym Eurosystemie. System banków centralnych korespondentów (CCBM) umożliwi kontrahentom transgraniczne wykorzystanie kredytów bankowych jako zabezpieczeń.
NIERYNKOWE INSTRUMENTY DŁUŻNE ZABEZPIECZONE DETALICZNYMI KREDYTAMI HIPOTECZNYMI
Nierynkowe instrumenty dłużne zabezpieczone detalicznymi kredytami hipotecznymi niewiele się różnią od w pełni zsekurytyzowanych aktywów. Ta kategoria aktywów początkowo obejmować będzie jedynie irlandzkie weksle własne zabezpieczone wierzytelnościami z tytułu kredytów hipotecznych (mortgage backed promissory notes). Wynika to z faktu, że aktywa te podlegają w Irlandii szczególnym przepisom, których nie można łatwo zastosować w kontekście innych krajów strefy euro. Obecnie Eurosystem nie widzi potrzeby rozszerzenia tej kategorii aktywów na inne kraje strefy euro, ponieważ hipoteczne kredyty mieszkaniowe w formie zsekurytyzowanej ( jako papiery wartościowe zabezpieczone na wierzytelnościach z tytułu hipotecznych kredytów mieszkaniowych lub listy zastawne (Pfandbrief) ( już teraz są dopuszczalnymi zabezpieczeniami w wielu krajach.
-
[1] Warunek ten jest podobny do określonego dla aktywów z listy 1 (zob. „Dokumentacja ogólna”, rozdział 6, przypis 3).
-
[2] Przy zastosowaniu klasyfikacji sektorowej wg ESA95 (Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych z 1995 r.), uprawnionych dłużników zalicza się do następujących kategorii: instytucje rządowe szczebla centralnego i regionalnego, instytucje samorządowe oraz przedsiębiorstwa. Uprawnionymi dłużnikami są również instytucje ponadnarodowe i międzynarodowe.
-
[3] Zob. rozdział 6 „Dokumentacji ogólnej”.
-
[4] Podobnie jak ma to miejsce obecnie (zob. rozdział 6.2 „Dokumentacji ogólnej”), krajowe banki centralne mogą nie akceptować kredytów bankowych wymagalnych przed datą zapadalności operacji polityki pieniężnej, dla której są one aktywami bazowymi.
-
[5] Ta opcja jest dostępna wyłącznie w Niemczech, Hiszpanii, Francji i Austrii.
Europejski Bank Centralny
Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji
- Sonnemannstrasse 20
- 60314 Frankfurt am Main, Niemcy
- +49 69 1344 7455
- media@ecb.europa.eu
Przedruk dozwolony pod warunkiem podania źródła.
Kontakt z mediami