32003O0016

Wytyczne Europejskiego Banku Centralnego

z dnia 1 grudnia 2003 r.

zmieniające wytyczne EBC/2000/7 dotyczące instrumentów polityki monetarnej oraz procedur Eurosystemu

(EBC/2003/16)

(2004/202/WE)

RADA PREZESÓW EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 105 ust. 2 tiret pierwsze,

uwzględniając Statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, w szczególności jego art. 12 ust. 1, art. 14 ust. 3 w związku z art. 3 ust. 1 tiret pierwsze, art. 18 ust. 2 oraz ustępem pierwszym art. 20,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Osiągnięcie jednolitej polityki monetarnej wymaga zdefiniowania instrumentów i procedur, jakie mają być używane w ramach Eurosystemu, składającego się z krajowych banków centralnych (KBC) Państw Członkowskich, które przyjęły euro (zwanych dalej "uczestniczącymi Państwami Członkowskimi") oraz Europejskiego Banku Centralnego (EBC) w celu prowadzenia takiej polityki w jednolity sposób we wszystkich uczestniczących Państwach Członkowskich.

(2) EBC dysponuje odpowiednimi kompetencjami, aby ustanowić niezbędne wytyczne dotyczące prowadzenia jednolitej polityki monetarnej, natomiast poszczególne KBC mają obowiązek działać w zgodności z takimi wytycznymi.

(3) Niedawne zmiany w zakresie definiowania i prowadzenia jednolitej polityki monetarnej Eurosystemu powinny zostać odpowiednio odzwierciedlone poprzez zamianę Załącznika I do aktualnie obowiązujących Wytycznych EBC dotyczących instrumentów polityki monetarnej oraz procedur Eurosystemu.

(4) Zgodnie z art. 12 ust. 1 oraz art. 14 ust. 3 Statutu wytyczne EBC stanowią integralną część prawa wspólnotowego,

PRZYJMUJE NINIEJSZE WYTYCZNE:

Artykuł 1

Zasady, instrumenty, procedury oraz kryteria implementacji jednolitej polityki monetarnej Eurosystemu

Załącznik I do wytycznych EBC/2000/7 z 31 sierpnia 2000 r. dotyczących instrumentów polityki monetarnej oraz procedur Eurosystemu [1], zmienionych wytycznymi EBC/2002/2 [2], zatytułowany "Jednolita polityka monetarna w strefie euro — Dokumentacja ogólna dotycząca instrumentów i procedur polityki monetarnej Euroystemu", podlega zamianie na Załącznik do niniejszych wytycznych zatytułowany "Prowadzenie polityki monetarnej w strefie euro — Dokumentacja ogólna dotycząca instrumentów i procedur polityki monetarnej Euroystemu".

Artykuł 2

Weryfikacja

Najpóźniej dnia 16 stycznia 2004 r. poszczególne KCB prześlą dane dotyczące tekstów oraz środków, za pomocą których planują one dostosować się do niniejszych wytycznych.

Artykuł 3

Postanowienia końcowe

1. Niniejsze wytyczne skierowane są do poszczególnych KBC uczestniczących Państw Członkowskich.

2. Niniejsze wytyczne wchodzą w życie dwa dni po ich przyjęciu. Artykuł 1 wchodzi w życie dnia 8 marca 2004 r.

3. Niniejsze wytyczne zostaną opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono we Frankfurcie nad Menem, dnia 1 grudnia 2003 r.

W imieniu Rady prezesów EBC

Jean-Claude Trichet

Prezes

[1] Dz.U. L 310 z 11.12.2000, str. 1.

[2] Dz.U. L 185 z 15.7.2002, str. 1.

--------------------------------------------------

ZAŁĄCZNIK

JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA W STREFIE EURO

Dokumentacja ogólna instrumentów i procedur polityki pieniężnej Eurosystemu

Luty 2004

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Ogólny zarys ram polityki pieniężnej

1.1 Europejski System Banków Centralnych

1.2 Cele Eurosystemu

1.3 Instrumenty polityki pieniężnej Eurosystemu

1.3.1 Operacje otwartego rynku

1.3.2 Operacje banku centralnego na koniec dnia

1.3.3 Rezerwa obowiązkowa

1.4 Kontrahenci

1.5 Aktywa zabezpieczające

1.6 Zmiany ram polityki pieniężnej

2. Uprawnieni kontrahenci

2.1 Ogólne kryteria kwalifikowalności

2.2 Wybór kontrahentów do przetargów szybkich i operacji bilateralnych

2.3 Sankcje w przypadku niewypełnienia zobowiązań przez kontrahenta

2.4 Zawieszenie lub wyłączenie ze względu na wymogi ostrożności

3. Operacje otwartego rynku

3.1 Transakcje odwracalne

3.1.1 Charakterystyka ogólna

3.1.2 Podstawowe operacje refinansujące

3.1.3 Dłuższe operacje refinansujące

3.1.4 Odwracalne operacje dostrajające

3.1.5 Odwracalne operacje strukturalne

3.2 Transakcje bezwarunkowe

3.3 Emisja certyfikatów dłużnych EBC

3.4 Swapy walutowe

3.5 Przyjmowanie lokat terminowych

4. Operacje banku centralnego na koniec dnia

4.1 Kredyt z banku centralnego na koniec dnia

4.2 Depozyt w banku centralnym na koniec dnia

5. Procedury

5.1 Procedury przetargowe

5.1.1 Charakterystyka ogólna

5.1.2 Kalendarz operacji przetargowych

5.1.3 Ogłaszanie operacji przetargowych

5.1.4 Przygotowywanie i składanie ofert przez kontrahentów

5.1.5 Procedury rozstrzygania przetargów

5.1.6 Ogłaszanie wyników przetargu

5.2 Procedury dla operacji bilateralnych

5.3 Procedury rozliczeń

5.3.1 Charakterystyka ogólna

5.3.2 Rozliczanie operacji otwartego rynku

5.3.3 Procedury na koniec dnia

6. Aktywa kwalifikowane

6.1 Charakterystyka ogólna

6.2 Aktywa z listy 1

6.3 Aktywa z listy 2

6.4 Środki kontroli ryzyka

6.4.1 Środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 1

6.4.2 Środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 2

6.5 Zasady wyceny aktywów zabezpieczających

6.6 Transgraniczne wykorzystanie aktywów kwalifikowanych

6.6.1 System banków centralnych korespondentów (CCBM)

6.6.2 Powiązania między systemami rozrachunku papierów wartościowych (SSS)

7. Rezerwa obowiązkowa

7.1 Charakterystyka ogólna

7.2 Instytucje podlegające systemowi rezerwy obowiązkowej

7.3 Określanie rezerwy obowiązkowej

7.4 Utrzymywanie rezerwy

7.5 Sprawozdawczość, potwierdzenie i weryfikacja podstawy naliczania rezerwy

7.6 Niedopełnienie wymagań związanych z utrzymaniem rezerwy obowiązkowej

Załącznik 1: Przykłady operacji i procedur polityki pieniężnej

Załącznik 2: Glosariusz

Załącznik 3: Wybór kontrahentów dla walutowych operacji interwencyjnych i swapów walutowych do celów polityki pieniężnej

Załącznik 4: Ramy sprawozdawczości w zakresie statystyki pieniężnej i bankowej Europejskiego Banku Centralnego

Załącznik 5: Strony internetowe Eurosystemu

Załącznik 6: Procedury i sankcje stosowane w przypadku niewypełnienia zobowiązań przez kontrahentów

1 Normalne ramy czasowe dla etapów operacyjnych w przetargach standardowych

2 Normalne ramy czasowe dla etapów operacyjnych w przetargach szybkich

3 System banków centralnych korespondentów (CCBM)

4 Powiązania między systemami rozrachunku papierów wartościowych

1 Operacje polityki pieniężnej Eurosystemu

2 Normalne dni handlowe dla podstawowych i dłuższych operacji refinansujących

3 Normalne terminy rozliczania operacji otwartego rynku Eurosystemu

4 Aktywa kwalifikowane wykorzystywane w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu

1 Emisja certyfikatów dłużnych EBC

2 Swapy walutowe

3 Etapy operacyjne procedur przetargowych

4 Rozstrzyganie przetargów o stałej stopie procentowej

5 Rozstrzyganie przetargów o zmiennej stopie procentowej w euro

6 Rozstrzyganie przetargów na swapy walutowe po zmiennym kursie

7 Środki kontroli ryzyka

8 Kategorie płynności dla aktywów z listy pierwszej

9 Poziomy redukcji wartości w wycenie (w %) stosowane do kwalifikowanych aktywów z listy pierwszej w porównaniu z instrumentami stałokuponowymi i zerokuponowymi

10 Poziom redukcji wartości w wycenie (%) stosowane do kwalifikowanych instrumentów z o odwrotnej zmiennej stopie procentowej z listy pierwszej

11 Kalkulacja wezwania do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego

12 Poziomy redukcji wartości w wycenie stosowane do kwalifikowanych aktywów z listy 2

13 Podstawa naliczania i stopy rezerw obowiązkowych

14 Obliczanie odsetek od rezerwy obowiązkowej

Skróty

CCBM | model transgranicznego wykorzystania zabezpieczeń w operacjach kredytowych w ramach Eurosystemu (correspondent central banking model) |

C.E.T. | czas środkowoeuropejski (Central-European Time) |

CI | instytucje kredytowe (credit institutions) |

CSD | centralny depozyt papierów wartościowych (central securities depository) |

DVP | dostawa za płatność (delivery-versus-payment) |

WE | Wspólnota Europejska |

EBC | Europejski Bank Centralny |

EOG | Europejski Obszar Gospodarczy |

EWG | Europejska Wspólnota Gospodarcza |

EPM | mechanizm płatności EBC (ECB payment mechanism) |

ESBC | Europejski System Banków Centralnych |

UE | Unia Europejska |

FOP | bez płatności (free of payment) |

FRN | skrypt dłużny o zmiennym oprocentowaniu (floating-rate note) |

IDC | kredyt w ciągu dnia (intraday credit) |

ISIN | numer identyfikacyjny międzynarodowych papierów wartościowych (International Securities Identification Number) |

MIF | monetarna instytucja finansowa (Monetary Financial Institution) |

MMF | fundusz rynku pieniężnego (money market fund) |

MMP | papier wartościowy rynku pieniężnego (money market paper) |

MU | Unia Walutowa (Monetary Union) |

MUMS | Państwa Członkowskie Unii Walutowej (Monetary Union Member States) |

KBC | krajowy bank centralny |

RoW | reszta świata (Rest of the World) |

RTGS | rozliczenie brutto w czasie rzeczywistym (real-time gross settlement) |

SSS | system rozrachunku papierów wartościowych (securities settlement system) |

Strip | oddzielny obrót odsetkami i kapitałem (separate trading of interest and principal) |

TARGET | transeuropejski zautomatyzowany system rozliczeń brutto w czasie rzeczywistym (Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer) |

UCITS | przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (undertaking for collective investment in transferable securities) |

Wstęp

Niniejszy dokument przedstawia zasady operacyjne określone w ramach Eurosystemu [1] Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego uzgodniła stosowanie terminu "Eurosystem" na określenie tych elementów Europejskiego Systemu Banków Centralnych, które realizują jego podstawowe zadania, tzn. Europejskiego Banku Centralnego oraz krajowych banków centralnych tych Państw Członkowskich, które przyjęły wspólną walutę zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską. dla wspólnej polityki pieniężnej w strefie euro. Stanowi element ram prawnych Eurosystemu dla instrumentów i procedur polityki pieniężnej i ma służyć jako "Dokumentacja ogólna" instrumentów i procedur polityki pieniężnej Eurosystemu, w szczególności ma zapewnić kontrahentom potrzebne informacje na temat zasad polityki pieniężnej Eurosystemu.

Sama dokumentacja ogólna nie ustanawia wobec kontrahentów żadnych praw ani nie nakłada na nich żadnych zobowiązań. Stosunek prawny pomiędzy Eurosystemem a jego kontrahentami określają właściwe ustalenia umowne lub normatywne.

Niniejszy dokument jest podzielony na siedem rozdziałów. Rozdział 1 zawiera ogólny zarys ram operacyjnych polityki pieniężnej Eurosystemu. W rozdziale 2 określone zostały kryteria kwalifikujące kontrahentów do udziału w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu. Rozdział 3 zawiera opis operacji otwartego rynku, podczas gdy rozdział 4 przedstawia dostępne dla kontrahentów operacje banku centralnego na koniec dnia. Rozdział 5 określa procedury stosowane w realizacji operacji polityki pieniężnej. W rozdziale 6 przedstawiono kryteria kwalifikujące dla aktywów zabezpieczających w operacjach polityki pieniężnej. Rozdział 7 przedstawia system rezerwy obowiązkowej Eurosystemu.

W załącznikach znajdują się przykłady operacji polityki pieniężnej, glosariusz, kryteria wyboru kontrahentów dla walutowych operacji interwencyjnych w ramach Eurosystemu, prezentacja podstawowych założeń sprawozdawczości w zakresie statystyki pieniężnej i bankowej Europejskiego Banku Centralnego, wykaz stron internetowych Eurosystemu oraz opis procedur i sankcji stosowanych w przypadku niewypełnienia zobowiązań przez kontrahenta.

ROZDZIAŁ 1

1. OGÓLNY ZARYS RAM POLITYKI PIENIĘŻNEJ

1.1 Europejski System Banków Centralnych

Europejski System Banków Centralnych (ESBC) składa się z Europejskiego Banku Centralnego (EBC) oraz krajowych banków centralnych Państw Członkowskich Unii Europejskiej (UE) [2] Należy zauważyć, że krajowe banki centralne Państw Członkowskich, które nie przyjęły wspólnej waluty, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską (Traktat) zachowują swoje uprawnienia w zakresie polityki pieniężnej zgodnie z ustawodawstwem krajowym i w związku z tym nie uczestniczą we wspólnej polityce pieniężnej.. ESBC prowadzi działalność zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską (Traktat) oraz Statutem Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (Statut ESBC). Na czele ESBC stoją organy decyzyjne EBC. W tym zakresie Rada Prezesów EBC jest odpowiedzialna za formułowanie polityki pieniężnej, podczas gdy Zarząd jest uprawniony do realizowania polityki pieniężnej zgodnie z decyzjami i wytycznymi Rady Prezesów. W zakresie uznanym za możliwy i właściwy oraz w celu zapewnienia skuteczności działania, EBC może żądać od krajowych banków centralnych [3] W całości niniejszego dokumentu termin "krajowe banki centralne" odnosi się do krajowych banków centralnych Państw Członkowskich, które przyjęły wspólną walutę zgodnie z Traktatem. realizowania operacji wchodzących w zakres zadań Eurosystemu. Operacje polityki pieniężnej Eurosystemu wykonywane są na jednolitych zasadach i warunkach we wszystkich Państwach Członkowskich [4] W całości niniejszego dokumentu termin "Państwo Członkowskie" odnosi się do Państwa Członkowskiego, które przyjęło wspólną walutę zgodnie z Traktatem..

1.2 Cele Eurosystemu

Głównym celem Eurosystemu jest utrzymywanie stabilności cen, zgodnie z definicją zawartą w art. 105 Traktatu. Bez uszczerbku dla głównego celu stabilizacji cen, Eurosystem musi wspierać ogólną politykę gospodarczą we Wspólnocie Europejskiej. Realizując te cele, Eurosystem działa zgodnie z zasadą otwartej gospodarki rynkowej z wolną konkurencją, sprzyjającą efektywnej alokacji zasobów.

1.3 Instrumenty polityki pieniężnej Eurosystemu

Aby osiągnąć swoje cele, Eurosystem ma do dyspozycji zestaw instrumentów polityki pieniężnej. Eurosystem prowadzi operacje otwartego rynku, oferuje operacje Banku Centralnego na koniec dnia oraz wymaga od instytucji kredytowych utrzymywania rezerw obowiązkowych na rachunkach w Eurosystemie.

1.3.1 Operacje otwartego rynku

Operacje otwartego rynku odgrywają ważną rolę w polityce pieniężnej Eurosystemu w zakresie sterowania stopami procentowymi, zarządzania płynnością na rynku oraz sygnalizowania nastawienia w polityce pieniężnej. Eurosystem ma do swojej dyspozycji pięć rodzajów instrumentów do prowadzenia operacji otwartego rynku. Najważniejszym instrumentem są transakcje odwracalne (stosowane na podstawie umów odkupu lub zabezpieczonych kredytów). Eurosystem może również wykorzystywać transakcje bezwarunkowe (outright), emisję certyfikatów dłużnych, swapy walutowe i przyjmowanie lokat terminowych. Operacje otwartego rynku są przeprowadzane z inicjatywy EBC, który również decyduje o stosowanych instrumentach oraz zasadach i warunkach ich wykonania. Operacje te można realizować w drodze przetargów standardowych, przetargów szybkich lub procedur bilateralnych [5] Różne procedury realizacji operacji otwartego rynku Eurosystemu, tzn. przetargów standardowych, przetargów szybkich i procedur bilateralnych, zostały opisane w rozdziale 5. W przypadku przetargów standardowych między ogłoszeniem przetargu a potwierdzeniem wyniku przydziału upływają nie więcej niż 24 godziny. W przetargach standardowych mogą uczestniczyć wszyscy kontrahenci spełniający ogólne kryteria kwalifikowalności określone w punkcie 2.1. Przetargi szybkie są realizowane w ciągu 40 minut. Do udziału w przetargach szybkich Eurosystem może wybrać ograniczoną liczbę kontrahentów. Termin "procedury bilateralne" dotyczy każdego przypadku przeprowadzania przez Eurosystem transakcji z jednym lub kilkoma kontrahentami bez stosowania procedur przetargowych. Procedury bilateralne obejmują operacje realizowane poprzez giełdy lub agentów rynkowych.. Jeżeli chodzi o cele, regularność i procedury, przeprowadzane w ramach Eurosystemu operacje otwartego rynku można podzielić na następujące cztery kategorie (patrz również: tabela 1):

- podstawowe operacje refinansujące to regularne transakcje odwracalne zasilające w płynność, przeprowadzane co tydzień, z zasady z jednotygodniowym terminem zapadalności. Operacje te przeprowadzane są przez krajowe banki centralne w drodze przetargów standardowych. Podstawowe operacje refinansujące odgrywają zasadniczą rolę w dążeniu do realizacji celów operacji Eurosystemu na otwartym rynku i zapewniają podstawową część środków refinansujących sektor finansowy,

- dłuższe operacje refinansujące to transakcje odwracalne zasilające w płynność, przeprowadzane co miesiąc, z zasady z trzymiesięcznym terminem zapadalności. Operacje te mają na celu dostarczenie kontrahentom dodatkowych środków refinansujących na dłuższy okres i są przeprowadzane przez krajowe banki centralne w drodze przetargów standardowych. W ramach tych operacji Eurosystem zasadniczo nie zamierza wysyłać sygnałów na rynek i dlatego zazwyczaj przyjmuje w nich bierną rolę podmiotu stosującego oferowaną stopę procentową (rate taker),

- operacje dostrajające polityki finansowej są przeprowadzane doraźnie w celu kontrolowania płynności na rynku oraz sterowania stopami procentowymi, w szczególności w celu złagodzenia wpływu niespodziewanych wahań płynności na rynku na stopy procentowe. Operacje dostrajające są przede wszystkim realizowane jako transakcje odwracalne, ale mogą też przyjąć formę transakcji bezwarunkowych, swapów walutowych i przyjmowania lokat terminowych. Instrumenty i procedury stosowane dla potrzeb operacji dostrajających są dostosowane do rodzajów transakcji i konkretnych celów realizowanych w ramach tych operacji. Operacje dostrajające są zazwyczaj realizowane przez krajowe banki centralne w drodze przetargów szybkich lub procedur bilateralnych. Rada Prezesów EBC może zadecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach EBC może sam przeprowadzać bilateralne operacje dostrajające,

- ponadto Eurosystem może przeprowadzać operacje strukturalne w drodze emisji certyfikatów dłużnych, transakcji odwracalnych i transakcji bezwarunkowych. Operacje te są przeprowadzane (regularnie lub nieregularnie) w każdym przypadku, gdy EBC zamierza skorygować strukturalną pozycję płynnościową Eurosystemu wobec sektora finansowego. Operacje strukturalne w formie transakcji odwracalnych i emisji instrumentów dłużnych są przeprowadzane przez krajowe banki centralne w drodze przetargów standardowych. Operacje strukturalne w formie transakcji bezwarunkowych są przeprowadzane w drodze procedur bilateralnych.

1.3.2 Operacje banku centralnego na koniec dnia

Operacje banku centralnego na koniec dnia mają na celu zasilać w płynność lub absorbować bieżącą płynność, zasygnalizować generalne nastawienie w polityce pieniężnej oraz stanowić ograniczenie dla wahań rynkowej stopy procentowej overnight. Uprawnieni kontrahenci mogą z własnej inicjatywy skorzystać z dwóch operacji banku centralnego na koniec dnia, pod warunkiem spełnienia pewnych operacyjnych warunków dostępu (patrz również: tabela 1):

- kontrahenci mogą skorzystać z kredytu banku centralnego na koniec dnia w celu uzyskania płynności overnight z krajowego banku centralnego w zamian za aktywa kwalifikowane. W zwykłych okolicznościach nie stosuje się limitów kredytowych ani innych ograniczeń dostępu kontrahentów do kredytu, z wyjątkiem wymogu przedstawienia wystarczających aktywów zabezpieczających. Oprocentowanie kredytu banku centralnego na koniec dnia zazwyczaj określa górny pułap dla rynkowej stopy procentowej typu overnight,

- kontrahenci mogą skorzystać z depozytu w banku centralnym na koniec dniaw celu złożenia depozytu overnight w krajowym banku centralnym. W zwykłych okolicznościach nie stosuje się limitów depozytowych ani innych ograniczeń dostępu kontrahentów do depozytu w banku centralnym na koniec dnia. Oprocentowanie depozytu w banku centralnym na koniec dnia zazwyczaj określa minimalny poziom dla rynkowej stopy procentowej typu overnight.

Operacje banku centralnego na koniec dnia są zarządzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne.

1.3.3 Rezerwa obowiązkowa

System rezerwy obowiązkowej Eurosystemu dotyczy instytucji kredytowych w strefie euro i przede wszystkim ma na celu stabilizację stóp procentowych na rynku pieniężnym oraz stworzenie (lub pogłębienie) strukturalnego niedoboru płynności. Rezerwa obowiązkowa dla każdej instytucji jest ustalana w stosunku do elementów jej bilansu. W celu stabilizowania stóp procentowych system rezerwy obowiązkowej Eurosystemu umożliwia instytucjom wykorzystanie systemu uśrednionego. Spełnienie wymogów w zakresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej ustala się na podstawie średniej dziennej wielkości rezerw danej instytucji w okresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwy obowiązkowe instytucji kredytowych są oprocentowane na poziomie stopy procentowej podstawowych operacji refinansujących Eurosystemu.

1.4 Kontrahenci

Ramy polityki pieniężnej Eurosystemu formułuje się tak, aby zapewnić w niej udział szerokiemu kręgowi kontrahentów. Instytucje podlegające wymaganiom w zakresie rezerwy obowiązkowej zgodnie z art. 19.1 Statutu ESBC mają dostęp do operacji banku centralnego na koniec dnia oraz mogą uczestniczyć w operacjach otwartego rynku w oparciu o przetargi standardowe. Do udziału w operacjach dostrajających Eurosystem może wybrać ograniczoną liczbę kontrahentów. Dla transakcji bezwarunkowych nie wprowadza się z góry żadnych ograniczeń co do kontrahentów. Dla swapów walutowych stosowanych do celów polityki pieniężnej wykorzystuje się aktywnych graczy na rynku walutowym. Grupa kontrahentów uczestniczących w tych operacjach ogranicza się do tych instytucji, wybranych dla interwencji walutowych Eurosystemu, które znajdują się w strefie euro.

1.5 Aktywa zabezpieczające

Na mocy art. 18.1 Statutu ESBC, wszystkie operacje kredytowe Eurosystemu (tzn. operacje zasilające w płynność) muszą posiadać odpowiednie zabezpieczenie. Eurosystem akceptuje szeroki zakres aktywów, które mogą być wykorzystane jako zabezpieczenie. Rozróżnia się, głównie na wewnętrzne potrzeby Eurosystemu, dwie kategorie aktywów kwalifikowanych: "aktywa z listy pierwszej" i "aktywa z listy drugiej". Lista pierwsza obejmuje zbywalne instrumenty dłużne spełniające jednolite dla całej strefy euro kryteria kwalifikujące określone przez EBC. Lista druga obejmuje aktywa dodatkowe, rynkowe i nierynkowe, które mają szczególne znaczenie dla krajowych rynków finansowych i systemów bankowych, i dla których kryteria kwalifikujące ustalają krajowe banki centralne, po zatwierdzeniu przez EBC. Nie wprowadza się rozróżnienia między obiema listami w odniesieniu do jakości aktywów i ich przydatności dla różnych rodzajów operacji polityki pieniężnej Eurosystemu (z tym wyjątkiem, że aktywa z listy drugiej nie są zazwyczaj wykorzystywane przez Eurosystem w transakcjach bezwarunkowych). Aktywa kwalifikowane można wykorzystywać w operacjach transgranicznych, przy zastosowaniu modelu CCBM albo poprzez odpowiednie powiązania pomiędzy systemami rozliczeń papierów wartościowych (SSS) UE, w celu zabezpieczenia wszystkich rodzajów kredytów Eurosystemu [6] Patrz: pkt 6.6.1 i 6.6.2.. Wszystkie aktywa kwalifikujące się do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu można również wykorzystać jako aktywa zabezpieczające dla kredytu w ciągu dnia (intraday).

1.6 Zmiany ram polityki pieniężnej

Rada Prezesów EBC może w dowolnym momencie zmienić instrumenty, warunki, kryteria i procedury realizacji operacji polityki pieniężnej Eurosystemu.

TABELA 1

Operacje polityki pieniężnej Eurosystemu

Operacje polityki pieniężnej | Rodzaje transakcji | Termin zapadalności | Częstotliwość | Procedura |

Zasilenie w płynność | Absorpcja płynności |

Operacje otwartego rynku

Podstawowe operacje refinansujące | Transakcje odwracalne | — | Jeden tydzień | Co tydzień | Przetargi standardowe |

Dłuższe operacje refinansujące | Transakcje odwracalne | — | Trzy miesiące | Co miesiąc | Przetargi standardowe |

Operacje dostrajające | Transakcje odwracalneSwapy walutowe | Transakcje odwracalnePrzyjmowanie lokat terminowychSwapy walutowe | Nieznormalizowany | Nieregularnie | Przetargi szybkieProcedury bilateralne |

Bezwarunkowy zakup (outright purchase) | Bezwarunkowa sprzedaż (outright sale) | — | Nieregularnie | Procedury bilateralne |

Operacje strukturalne | Transakcje odwracalne | Emisja certyfikatów dłużnych | Znormalizowany/Nieznormalizowany | Regularnie i nieregularnie | Przetargi standardowe |

Bezwarunkowy zakup | Bezwarunkowa sprzedaż | — | Nieregularnie | Procedury bilateralne |

Operacje banku centralnego na koniec dnia

Kredyt z banku centralnego na koniec dnia | Transakcje odwracalne | — | Overnight | Dostęp według uznania kontrahentów |

Depozyt w banku centralnym na koniec dnia | — | Depozyty | Overnight | Dostęp według uznania kontrahentów |

ROZDZIAŁ 2

2. UPRAWNIENI KONTRAHENCI

2.1 Ogólne kryteria kwalifikowalności

Kontrahenci operacji polityki pieniężnej Eurosystemu muszą spełnić pewne kryteria kwalifikujące [7] Dla transakcji bezwarunkowych nie zakłada się z góry żadnych ograniczeń co do wyboru kontrahentów.. Kryteria te określa się w celu zapewnienia dostępu do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu jak największej liczbie instytucji, wzmocnienia zasady równego traktowania instytucji w całej strefie euro oraz zapewnienia, że kontrahenci spełniają pewne wymogi operacyjne i ostrożnościowe:

- do statusu kontrahentów kwalifikują się jedynie instytucje podlegające systemowi rezerwy obowiązkowej Eurosystemu zgodnie z art. 19.1 Statutu ESBC. Instytucje zwolnione z obowiązków w ramach systemu rezerwy obowiązkowej Eurosystemu (patrz: pkt 7.2) nie mogą korzystać z operacji banku centralnego na koniec dnia oraz operacji otwartego rynku Eurosystemu,

- kontrahenci muszą być w dobrej kondycji finansowej. Powinni oni podlegać przynajmniej jednej formie zharmonizowanego nadzoru UE/EOG wykonywanego przez organa krajowe [8] Zharmonizowany nadzór instytucji kredytowych opiera się na dyrektywie 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. odnoszącej się do podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz.U. L 126 z 26.5.2000), ze zmianami.. Jednakże posiadające dobrą sytuację finansową instytucje podlegające niezharmonizowanemu nadzorowi krajowemu o porównywalnym standardzie również można zaakceptować jako kontrahentów, na przykład utworzone w strefie euro oddziały instytucji posiadających rzeczywistą siedzibę poza Europejskim Obszarem Gospodarczym (EOG),

- kontrahenci muszą spełniać wszelkie kryteria operacyjne określone w odpowiednich ustaleniach umownych lub normatywnych stosowanych przez dany krajowy bank centralny (lub EBC), aby zapewnić sprawne przeprowadzenie operacji polityki pieniężnej Eurosystemu.

Te ogólne kryteria kwalifikujące są jednolite dla całej strefy euro. Instytucje spełniające ogólne kryteria kwalifikujące mogą:

- korzystać z operacji banku centralnego na koniec dnia w ramach Eurosystemu, oraz

- uczestniczyć w operacjach otwartego rynku Eurosystemu w oparciu o przetargi standardowe.

Instytucja może korzystać z operacji banku centralnego na koniec dnia w ramach Eurosystemu w oparciu o przetargi standardowe wyłącznie za pośrednictwem krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym jest ustanowiona. Jeżeli instytucja posiada placówki (centralę lub oddziały) w więcej niż jednym Państwie Członkowskim, każdy podmiot ma dostęp do tych operacji za pośrednictwem krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym się znajduje, niezależnie od tego, że oferty przetargowe danej instytucji mogą być składane tylko przez jeden podmiot (centralę albo wyznaczony oddział) w każdym Państwie Członkowskim.

2.2 Wybór kontrahentów do przetargów szybkich i operacji bilateralnych

W przypadku transakcji bezwarunkowych (outright) nie wprowadza się z góry żadnych ograniczeń co do wyboru kontrahentów.

W przypadku swapów walutowych realizowanych dla potrzeb polityki pieniężnej kontrahenci muszą być w stanie sprawnie przeprowadzać duże operacje walutowe we wszystkich uwarunkowaniach rynkowych. Grupa potencjalnych kontrahentów swapów walutowych odpowiada grupie kontrahentów zlokalizowanych w strefie euro, którzy zostali wybrani do interwencyjnych operacji walutowych Eurosystemu. Kryteria i procedury stosowane przy wyborze kontrahentów do interwencyjnych operacji walutowych są przedstawione w załączniku 3.

W przypadku innych operacji opartych na przetargach szybkich i procedurach bilateralnych (dostrajające transakcje odwracalne i przyjmowanie lokat terminowych), każdy krajowy bank centralny wybiera grupę kontrahentów spośród instytucji ustanowionych w jego Państwie Członkowskim, które spełniają ogólne kryteria kwalifikujące. W tym przypadku podstawowym kryterium selekcji jest działalność na rynku pieniężnym. Inne kryteria, które można wziąć pod uwagę, to na przykład sprawność działu handlowego i potencjał ofertowy.

W przetargach szybkich i operacjach bilateralnych krajowe banki centralne zawierają transakcje wyłącznie z kontrahentami, którzy wchodzą w skład odpowiednich grup kontrahentów operacji dostrajających. Jeżeli z powodów operacyjnych krajowy bank centralny nie może dla każdego rodzaju operacji zawierać transakcji ze wszystkimi kontrahentami z tej grupy, wybór kontrahentów w tym Państwie Członkowskim będzie opierać się na systemie rotacji w celu zapewnienia równoprawnego dostępu.

Rada Prezesów EBC może zadecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach bilateralne operacje dostrajające mogą być realizowane przez sam EBC. Gdyby EBC miał realizować operacje bilateralne, wybór kontrahentów byłby w takim przypadku dokonany zgodnie z systemem rotacji spośród tych kontrahentów w strefie euro, którzy kwalifikują się do przetargów szybkich i operacji bilateralnych, tak aby zapewnić równy dostęp.

2.3 Sankcje w przypadku niewypełnienia zobowiązań przez kontrahenta

EBC nakłada sankcje zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2532/98 z dnia 23 listopada 1998 r. dotyczącym uprawnień EBC do nakładania sankcji [9] Dz.U. L 318 z 27.11.1998, str. 4., rozporządzeniem Europejskiego Banku Centralnego (WE) nr 2157/1999 z dnia 23 września 1999 r. w sprawie uprawnień EBC do nakładania sankcji (EBC/1999/4) [10] Dz.U. L 264 z 12.10.1999, str. 21., rozporządzeniem Rady (WE) nr 2531/98 z dnia 23 listopada 1998 r. dotyczącym stosowania stóp rezerw obowiązkowych przez Europejski Bank Centralny [11] Dz.U. L 318 z 27.11.1998, str. 1., z późniejszymi zmianami, oraz rozporządzeniem (WE) Europejskiego Banku Centralnego nr 1745/2003 z dnia 12 września 2003 r. dotyczącym stosowania rezerw obowiązkowych (EBC/2003/9) [12] Dz.U. L 250 z 2.10.2003, str. 10., na instytucje, które nie wypełniają zobowiązań wynikających z rozporządzeń i decyzji EBC dotyczących stosowania rezerw obowiązkowych. Odpowiednie sankcje i tryb ich stosowania określone są w wyżej wspomnianych rozporządzeniach. Ponadto w przypadku poważnego naruszenia wymagań dotyczących rezerw obowiązkowych Eurosystem może zawiesić udział kontrahentów w operacjach otwartego rynku.

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w ustaleniach umownych lub normatywnych stosowanych przez odpowiedni krajowy bank centralny (lub przez EBC), Eurosystem może nakładać i nakłada powyższe kary finansowe na kontrahentów lub zawiesza ich udział w operacjach otwartego rynku, jeżeli kontrahenci nie wypełniają swoich zobowiązań wynikających z ustaleń umownych lub normatywnych stosowanych przez krajowy bank centralny (lub przez EBC).

Dotyczy to przypadków naruszenia reguł przetargowych (jeżeli kontrahent nie jest w stanie przekazać wystarczającej ilości aktywów zabezpieczających w celu pokrycia środków, które mu przyznano w ramach operacji zasilającej w płynność lub jeżeli nie jest w stanie dostarczyć wystarczającej kwoty środków pieniężnych do rozliczenia wielkości, jaką mu przyznano w ramach operacji absorbującej płynność) i zasad transakcji bilateralnych (jeżeli kontrahent nie jest w stanie dostarczyć wystarczającej ilości kwalifikowanych aktywów zabezpieczających lub jeżeli nie jest w stanie dostarczyć wystarczającej kwoty środków pieniężnych do rozliczenia wielkości uzgodnionej w ramach transakcji bilateralnych).

Dotyczy to również przypadków niestosowania się kontrahenta do zasad wykorzystania aktywów zabezpieczających (jeżeli kontrahent wykorzystuje aktywa, które nie kwalifikują się lub przestały się kwalifikować, albo których kontrahent nie może użyć, na przykład z powodu bliskich powiązań lub tożsamości emitenta/poręczyciela i kontrahenta) oraz nieprzestrzegania procedur na koniec dnia i warunków dostępu do kredytu banku centralnego na koniec dnia (jeżeli kontrahent, który posiada saldo ujemne na rachunku rozrachunkowym na koniec dnia, nie spełnia warunków dostępu do kredytu banku centralnego na koniec dnia).

Ponadto zawieszenie zastosowane w stosunku do naruszającego zasady kontrahenta może być stosowane do oddziałów tej samej instytucji znajdujących się w innych Państwach Członkowskich. Jeżeli jest to konieczne, zważywszy powagę naruszenia, czego dowodem może być na przykład jego częstotliwość lub długotrwałość, jako środek wyjątkowy kontrahent może zostać zawieszony na pewien okres czasu w udziale we wszystkich przyszłych operacjach polityki pieniężnej.

Kary finansowe nakładane przez krajowe banki centralne w przypadku naruszenia zasad dotyczących operacji przetargowych, transakcji bilateralnych, aktywów zabezpieczających, procedur na koniec dnia lub warunków dostępu do kredytu banku centralnego na koniec dnia oblicza się według określonej z góry stopy karnych odsetek (przedstawionej w załączniku 6).

2.4 Zawieszenie lub wyłączenie ze względu na wymogi ostrożności

Zgodnie z postanowieniami ustaleń umownych lub normatywnych stosowanych przez dany krajowy bank centralny (lub przez EBC), Eurosystem może zawiesić lub wyłączyć dostęp kontrahentów do instrumentów polityki pieniężnej ze względu na wymogi ostrożności.

Ponadto zawieszenie lub wyłączenie kontrahentów może być uzasadnione w pewnych przypadkach, które mogą mieścić się w ramach pojęcia "niedotrzymania warunków" przez kontrahenta, określonych w ustaleniach umownych lub normatywnych stosowanych przez krajowe banki centralne.

ROZDZIAŁ 3

3. OPERACJE OTWARTEGO RYNKU

Operacje otwartego rynku odgrywają ważną rolę w polityce pieniężnej Eurosystemu, umożliwiając sterowanie stopami procentowymi, zarządzanie warunkami płynnościowymi na rynku i sygnalizowanie nastawienia w polityce pieniężnej. Ze względu na ich cel, regularność i procedury, operacje otwartego rynku Eurosystemu można podzielić na cztery kategorie: podstawowe operacje refinansujące, dłuższe operacje refinansujące, operacje dostrajające i operacje strukturalne. Jeżeli chodzi o stosowane instrumenty, główny instrument otwartego rynku Eurosystemu stanowią operacje odwracalne, które mogą być wykorzystywane we wszystkich czterech kategoriach operacji, podczas gdy certyfikaty dłużne można wykorzystywać w strukturalnych operacjach absorbujących płynność. Ponadto w Eurosystemie dostępne są trzy inne instrumenty do prowadzenia operacji dostrajających: transakcje bezwarunkowe (outright), swapy walutowe i przyjmowanie lokat terminowych. W następnych punktach szczegółowo przedstawiono charakterystykę poszczególnych rodzajów instrumentów otwartego rynku wykorzystywanych przez Eurosystem.

3.1 Transakcje odwracalne

3.1.1 Charakterystyka ogólna

a) Rodzaj instrumentu

Transakcje odwracalne dotyczą operacji, w ramach których Eurosystem kupuje lub sprzedaje aktywa kwalifikowane na podstawie umów odkupu lub prowadzi operacje kredytowe, wykorzystując aktywa kwalifikowane jako zabezpieczenie. Transakcje odwracalne wykorzystuje się w podstawowych operacjach refinansujących i dłuższych operacjach refinansujących. Ponadto Eurosystem może wykorzystywać transakcje odwracalne w operacjach strukturalnych i dostrajających.

b) Charakter prawny

Krajowy bank centralny może przeprowadzać transakcje odwracalne w formie umów z przyrzeczeniem odkupu (tzn. własność aktywów jest przenoszona na kredytodawcę, podczas gdy strony umawiają się na odwrócenie transakcji poprzez przeniesienie aktywów z powrotem na dłużnika w przyszłości) lub jako kredyty zabezpieczone (tzn. prawo do aktywów przykazywane jest tytułem zabezpieczenia kredytu, ale przy założeniu spełnienia zobowiązania z tytułu kredytu, prawo własności aktywów zachowuje dłużnik). Dalsze postanowienia dotyczące transakcji odwracalnych opartych na umowach z przyrzeczeniem odkupu są określone w ustaleniach umownych stosowanych przez dany krajowy bank centralny (lub EBC). Uzgodnienia dotyczące transakcji odwracalnych opartych na kredytach zabezpieczonych uwzględniają różne procedury i formalności wymagane do ustanowienia i następnie realizacji danego zabezpieczenia (np. zastawu), które obowiązują w różnych jurysdykcjach.

c) Warunki oprocentowania

Różnica między ceną zakupu a ceną odkupu w przypadku umowy z przyrzeczeniem odkupu stanowi odsetki należne od pożyczonej kwoty do terminu zapadalności operacji, tzn. cena odkupu obejmuje odpowiednią kwotę odsetek do zapłacenia. Oprocentowanie transakcji odwracalnej w formie kredytu zabezpieczonego ustala się poprzez zastosowanie określonej stopy procentowej w stosunku do kwoty kredytu do terminu zapadalności operacji. Stopa procentowa stosowana w odwracalnych operacjach otwartego rynku Eurosystemu to prosta stopa procentowa obliczana w stosunku dziennym zgodnie z zasadą "dni faktyczne/360".

3.1.2 Podstawowe operacje refinansujące

Podstawowe operacje refinansujące to najważniejsze operacje otwartego rynku prowadzone przez Eurosystem, odgrywające zasadniczą rolę w sterowaniu stopami procentowymi, zarządzaniu płynnością na rynku i sygnalizowaniu nastawienia w polityce pieniężnej. Zapewniają one również znaczną ilość środków refinansujących sektor finansowy.

Cechy operacyjne podstawowych operacji refinansujących można podsumować następująco:

- są to operacje zasilające w płynność,

- przeprowadzane są regularnie co tydzień [13] Podstawowe i dłuższe operacje refinansujące są przeprowadzane zgodnie z ogłaszanym z góry kalendarzem operacji przetargowych Eurosystemu (patrz również: pkt 5.1.2), który można znaleźć w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int) i na stronach internetowych Eurosystemu (patrz: załącznik 5).,

- zazwyczaj mają termin zapadalności jeden tydzień [14] Termin zapadalności podstawowych i dłuższych operacji refinansujących może czasami być różny, m.in. w zależności od dni wolnych od pracy w Państwach Członkowskich.,

- są przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne,

- są realizowane w drodze przetargów standardowych (określonych w pkt 5.1),

- wszyscy kontrahenci spełniający ogólne kryteria kwalifkowalności (określone w pkt 2.1) mogą składać oferty przetargowe na podstawowe operacje refinansujące, i

- aktywami kwalifikowanymi do zabezpieczenia podstawowych operacji refinansujących są aktywa z listy pierwszej i drugiej (określone w rozdziale 6).

3.1.3 Dłuższe operacje refinansujące

Eurosystem przeprowadza również regularne operacje refinansujące, zazwyczaj o trzymiesięcznym terminie zapadalności, których celem jest zapewnienie dłuższych dodatkowych środków refinansujących sektor finansowy. Operacje te stanowią tylko niewielką część całkowitego poziomu refinansowania. W tych operacjach Eurosystem z zasady nie zamierza wysyłać sygnałów na rynek i dlatego zazwyczaj przyjmuje w nich bierną rolę podmiotu stosującego oferowaną stopę procentową. Dłuższe operacje refinansujące wykonywane są zazwyczaj w drodze przetargów procentowych i od czasu do czasu EBC wskazuje wielkość operacji, jaka ma być przedmiotem przyszłych przetargów. W wyjątkowych okolicznościach Eurosystem może również przeprowadzać dłuższe operacje refinansujące w drodze przetargów o stałej stopie procentowej.

Cechy operacyjne dłuższych operacji refinansujących można podsumować następująco:

- są to operacje zasilające w płynność,

- są przeprowadzane regularnie co miesiąc [15] Patrz: przypis 13.,

- zazwyczaj mają termin zapadalności trzy miesiące [16] Patrz: przypis 14.,

- są przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne,

- są realizowane w drodze przetargów standardowych (określonych w pkt 5.1),

- wszyscy kontrahenci spełniający ogólne kryteria kwalifkowalności (określone w pkt 2.1) mogą składać oferty przetargowe na dłuższe operacje refinansujące, i

- aktywami kwalifikowanymi do zabezpieczenia dłuższych operacji refinansujących są aktywa z listy pierwszej i drugiej (określone w rozdziale 6).

3.1.4 Odwracalne operacje dostrajające

Eurosystem może przeprowadzać operacje dostrajające w formie odwracalnych transakcji otwartego rynku. Celem operacji dostrajających jest zarządzanie płynnością na rynku i sterowanie stopami procentowymi, w szczególności w celu złagodzenia wpływu niespodziewanych wahań płynności na rynku na stopy procentowe. Potencjalna konieczność szybkiego reagowania w przypadku nieoczekiwanego rozwoju sytuacji rynkowej powoduje, iż pożądane jest zachowanie wysokiego stopnia elastyczności w wyborze procedur i cech operacyjnych w przeprowadzaniu tych operacji.

Cechy operacyjne odwracalnych operacji dostrajających można podsumować następująco:

- mogą występować w formie operacji zasilających w płynność lub absorbujących płynność,

- częstotliwość nie jest znormalizowana,

- termin zapadalności nie jest znormalizowany,

- zasilające w płynność odwracalne transakcje dostrajające zazwyczaj przeprowadza się w drodze szybkich przetargów, chociaż nie wyklucza się możliwości wykorzystania procedur bilateralnych (patrz: rozdział 5),

- absorbujące płynność odwracalne transakcje dostrajające są z zasady przeprowadzane w drodze procedur bilateralnych (określonych w pkt 5.2),

- operacje te są zazwyczaj przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne (Rada Prezesów EBC może zdecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach bilateralne odwracalne operacje dostrajające mogą być wykonywane przez EBC),

- Eurosystem może wybrać, zgodnie z kryteriami określonymi w pkt 2.2, ograniczoną liczbę kontrahentów do udziału w odwracalnych operacjach dostrajających, i

- aktywami kwalifikowanymi do zabezpieczenia odwracalnych operacji dostrajających są aktywa z listy pierwszej i drugiej (określone w rozdziale 6).

3.1.5 Odwracalne operacje strukturalne

Eurosystem może wykonywać operacje strukturalne w formie odwracalnych transakcji otwartego rynku w celu dostosowania pozycji strukturalnej Eurosystemu wobec sektora finansowego.

Cechy operacyjne tych operacji można podsumować następująco:

- są to operacje zasilające w płynność,

- częstotliwość może być regularna lub nieregularna,

- termin zapadalności nie jest z góry znormalizowany,

- są realizowane w drodze przetargów standardowych (określonych w pkt 5.1),

- są przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne,

- wszyscy kontrahenci spełniający ogólne kryteria kwalifikujące (określone w pkt 2.1) mogą składać oferty przetargowe na odwracalne operacje strukturalne,

- aktywami kwalifikowanymi do zabezpieczenia odwracalnych operacji strukturalnych są aktywa z listy pierwszej i drugiej (określone w rozdziale 6).

3.2 Transakcje bezwarunkowe

a) Rodzaj instrumentu

Bezwarunkowe transakcje otwartego rynku to operacje, w ramach których Eurosystem kupuje lub sprzedaje kwalifikowane aktywa bezpośrednio na rynku. Takie operacje wykonywane są wyłącznie w celach strukturalnych i dostrajających.

b) Charakter prawny

Transakcja bezwarunkowa oznacza pełne przeniesienie własności ze sprzedającego na nabywcę bez przyrzeczenia powrotnego przeniesienia własności. Transakcje są wykonywane zgodnie z zasadami rynkowymi dotyczącymi instrumentu dłużnego wykorzystanego w transakcji.

c) Warunki cenowe

W kalkulacji cen Eurosystem działa zgodnie z najszerzej akceptowaną konwencją rynkową dla instrumentów dłużnych wykorzystanych w transakcji.

d) Inne cechy operacyjne

Cechy operacyjne transakcji bezwarunkowych Eurosystemu można podsumować następująco:

- mogą przyjmować formę operacji zasilających w płynność (bezwarunkowy zakup — outright purchase) lub absorbujących płynność (bezwarunkowa sprzedaż — outright sale),

- częstotliwość nie jest znormalizowana,

- są realizowane w drodze procedur bilateralnych (określonych w pkt 5.2),

- są zazwyczaj przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne (Rada Prezesów EBC może zdecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach bilateralne bezwarunkowe operacje dostrajające mogą być przeprowadzane przez EBC),

- nie nakłada się z góry żadnych ograniczeń co do kontrahentów uczestniczących w transakcjach bezwarunkowych, oraz

- zazwyczaj jako aktywa zabezpieczające w transakcjach bezwarunkowych wykorzystywane są wyłącznie instrumenty z listy (określone w pkt 6.1).

3.3 Emisja certyfikatów dłużnych EBC

a) Rodzaj instrumentu

EBC może emitować certyfikaty dłużne w celu dostosowania strukturalnej pozycji Eurosystemu wobec sektora finansowego, aby stworzyć (lub pogłębić) niedobór płynności na rynku.

b) Charakter prawny

Certyfikaty stanowią zobowiązanie dłużne EBC wobec posiadacza certyfikatu. Certyfikaty są emitowane i przechowywane w formie zapisów księgowych w depozytach papierów wartościowych w strefie euro. EBC nie nakłada żadnych ograniczeń, jeżeli chodzi o zbywalność certyfikatów. Dalsze postanowienia dotyczące certyfikatów dłużnych EBC będą zawarte w zasadach i warunkach określonych dla konkretnych certyfikatów.

c) Warunki oprocentowania

Certyfikaty emitowane są z dyskontem, tzn. są emitowane poniżej ceny nominalnej i wykupywane w terminie zapadalności po cenie nominalnej. Różnica między ceną emisyjną a ceną wykupu jest równa odsetkom narosłym od ceny emisyjnej, po uzgodnionej stopie procentowej, w okresie zapadalności certyfikatu. Stosowana stopa procentowa to prosta stopa procentowa obliczana w stosunku dziennym według wzoru "dni faktyczne/360". Kalkulację ceny emisyjnej przedstawiono w ramce 1.

+++++ TIFF +++++

d) Inne cechy operacyjne

Cechy operacyjne emisji certyfikatów dłużnych EBC można podsumować następująco:

- certyfikaty emituje się w celu absorpcji płynności z rynku,

- certyfikaty mogą być emitowane regularnie lub nieregularnie,

- certyfikaty mają termin zapadalności poniżej 12 miesięcy,

- certyfikaty emituje się w drodze przetargów standardowych (określonych w pkt 5.1),

- przetargi i rozliczenia certyfikatów są przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne, oraz

- wszyscy kontrahenci spełniający ogólne kryteria kwalifikujące (określone w pkt 2.1) mogą składać oferty przetargowe na subskrypcję certyfikatów dłużnych EBC.

3.4 Swapy walutowe

a) Rodzaj instrumentu

Swapy walutowe przeprowadzane do celów polityki pieniężnej obejmują równoczesne transakcje kasowe i terminowe w euro wobec obcej waluty. Wykorzystuje się je do celów dostrajających, głównie w celu zarządzania płynnością na rynku i sterowania stopami procentowymi.

b) Charakter prawny

Swapy walutowe przeprowadzane do celów polityki pieniężnej dotyczą operacji, w ramach których Eurosystem kupuje (lub sprzedaje) euro za obcą walutę na rynku kasowym i jednocześnie odsprzedaje (lub odkupuje) je w ramach transakcji forward w określonym terminie. Dalsze postanowienia dotyczące swapów walutowych określone są w ustaleniach umownych stosowanych przez dany krajowy bank centralny (lub EBC).

c) Waluta i kurs wymiany

Zasadniczo operacje Eurosystemu dotyczą wyłącznie walut znajdujących się w powszechnym obrocie i są zgodne z praktyką rynkową. W każdej operacji swapowej Eurosystem i kontrahenci uzgadniają punkty swapowe transakcji. Punkt swapowy to różnica między terminowym kursem transakcji i kasowym kursem transakcji. Punkty swapowe euro wobec obcej waluty są kwotowane zgodnie z ogólnymi zasadami rynkowymi. Warunki kursowe swapów walutowych przedstawiono w ramce 2.

+++++ TIFF +++++

d) Inne cechy operacyjne

Cechy operacyjne swapów walutowych można podsumować następująco:

- mogą przyjmować formę operacji zasilających w płynność lub absorbujących płynność,

- częstotliwość nie jest znormalizowana,

- termin zapadalności nie jest znormalizowany,

- są realizowane w drodze szybkich przetargów lub procedur bilateralnych (patrz: rozdział 5),

- są zazwyczaj przeprowadzane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne (Rada Prezesów EBC może zdecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach bilateralne swapy walutowe mogą być wykonywane przez EBC), oraz

- Eurosystem może wybrać, zgodnie z kryteriami określonymi w punkcie 2.2 i załączniku 3, ograniczoną liczbę kontrahentów do udziału w swapach walutowych.

3.5 Przyjmowanie lokat terminowych

a) Rodzaj instrumentu

Eurosystem może zaprosić kontrahentów do składania oprocentowanych lokat terminowych w krajowym banku centralnym Państwa Członkowskiego, w którym kontrahent jest ustanowiony. Przyjmowanie lokat terminowych przewiduje się wyłącznie w celach dostrajających, w celu absorpcji płynności z rynku.

b) Charakter prawny

Lokaty przyjmowane od kontrahentów są lokatami terminowymi o stałej stopie procentowej. W zamian za lokaty krajowe banki centralne nie udzielają żadnych zabezpieczeń.

c) Oprocentowanie

Stopa procentowa stosowana dla lokat to prosta stopa procentowa obliczana w stosunku dziennym według wzoru "dni faktyczne/360". Odsetki wypłacane są w terminie zapadalności lokaty.

d) Inne cechy operacyjne

Cechy operacyjne przyjmowania lokat terminowych można podsumować następująco:

- lokaty przyjmuje się w celu absorpcji płynności,

- częstotliwość przyjmowania lokat nie jest znormalizowana,

- termin zapadalności lokat nie jest znormalizowany,

- przyjmowanie lokat zazwyczaj jest realizowane w drodze szybkich przetargów, chociaż nie wyklucza się możliwości zastosowania procedur bilateralnych (patrz: rozdział 5),

- przyjmowanie lokat zazwyczaj odbywa się w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne (Rada Prezesów EBC może zdecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach bilateralne przyjmowanie lokat terminowych [17] Lokaty terminowe są utrzymywane na rachunkach w krajowych bankach centralnych nawet wówczas gdy operacje te są przeprowadzane w sposób scentralizowany przez EBC. może być wykonywane przez EBC), oraz

- Eurosystem może wybrać, zgodnie z kryteriami określonymi w punkcie 2.2, ograniczoną liczbę kontrahentów do udziału w przyjmowaniu lokat terminowych.

ROZDZIAŁ 4

4. OPERACJE BANKU CENTRALNEGO NA KONIEC DNIA

4.1 Kredyt z banku centralnego na koniec dnia

a) Rodzaj instrumentu

Kontrahenci mogą skorzystać z kredytu banku centralnego na koniec dnia dla pozyskania płynności overnight z krajowych banków centralnych przy z góry określonej stopie procentowej w zamian za aktywa kwalifikowane (określone w rozdziale 6). Kredyt ma na celu zaspokojenie czasowego zapotrzebowania kontrahentów na płynność. W typowych okolicznościach oprocentowanie kredytu stanowi górny pułap dla rynkowej stopy procentowej typu overnight. Zasady i warunki kredytu są identyczne w całej strefie euro.

b) Charakter prawny

Krajowe banki centralne mogą zapewnić płynność w postaci kredytu banku centralnego na koniec dnia udzielanego w formie umów z przyrzeczeniem odkupu z terminem overnight (tzn. własność aktywów przechodzi na kredytodawcę, podczas gdy strony zobowiązują się przekazać dłużnikowi z powrotem aktywa następnego dnia roboczego) lub jako zabezpieczone kredyty typu overnight (tzn. prawo do aktywów przykazywane jest tytułem zabezpieczenia kredytu, ale przy założeniu, że zobowiązanie z tytułu kredytu zostanie spełnione, dłużnik zachowuje własność aktywów). Dalsze postanowienia dotyczące umów z przyrzeczeniem odkupu są określane w ustaleniach umownych stosowanych przez dany krajowy bank centralny. Uzgodnienia dotyczące dostarczenia płynności w formie zabezpieczonych kredytów uwzględniają różne procedury i formalności wymagane do ustanowienia i następnie realizacji danego zabezpieczenia (zastawu), które obowiązują w obrębie różnych jurysdykcji krajowych.

c) Warunki dostępu

Instytucje spełniające ogólne kryteria kwalifikujące określone w punkcie 2.1 mają dostęp do kredytu banku centralnego na koniec dnia. Dostęp do kredytu banku centralnego na koniec dnia udzielany jest przez krajowy bank centralny Państwa Członkowskiego, w którym instytucja jest ustanowiona. Dostęp do kredytu banku centralnego na koniec dnia udzielany jest wyłącznie w dniach, w których działa dany krajowy system rozliczeń brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) i dany system SSS.

Na koniec dnia pozycje debetowe dnia bieżącego na rachunkach rozrachunkowych kontrahentów w krajowych bankach centralnych są automatycznie zamieniane na zlecenia udzielenia kredytu banku centralnego na koniec dnia. Procedury dla dostępu do kredytu banku centralnego na koniec dnia określone są w pkt 5.3.3.

Kontrahent może również uzyskać dostęp do kredytu banku centralnego na koniec dnia poprzez przesłanie zlecenia do krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym kontrahent ten jest ustanowiony. Aby krajowy bank centralny zrealizował zlecenie tego samego dnia, musi je otrzymać najpóźniej 30 minut po faktycznym terminie zamknięcia systemu TARGET [18] W niektórych Państwach Członkowskich krajowy bank centralny (lub niektóre z jego oddziałów) mogą nie być czynne dla potrzeb prowadzenia operacji polityki pieniężnej w pewne dni robocze Eurosystemu z powodu świąt narodowych lub regionalnych. W takich przypadkach odpowiedni krajowy bank centralny odpowiada za poinformowanie kontrahentów z wyprzedzeniem, jakie kroki należy przedsięwziąć w celu uzyskania dostępu do kredytu z banku centralnego na koniec dnia w dni wolne od pracy., [19] Dni, w których system TARGET jest nieczynny, są ogłaszane w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int) i na stronach internetowych Eurosystemu (załącznik 5).. Z zasady termin zamknięcia systemu TARGET to godz. 18.00 czasu EBC (C.E.T.). Nieprzekraczalny termin żądania dostępu do kredytu banku centralnego na koniec dnia jest odroczony o dodatkowe 30 minut ostatniego dnia roboczego Eurosystemu okresu utrzymywania rezerwy. W zleceniu należy podać kwotę kredytu oraz, jeżeli aktywa zabezpieczające dla transakcji nie zostały jeszcze wstępnie złożone w krajowym banku centralnym, należy określić aktywa zabezpieczające, które zostaną dostarczone w ramach transakcji.

Oprócz wymogu dostarczenia wystarczających kwalifikowanych aktywów zabezpieczających, nie ma ograniczenia co do kwoty środków, które mogą zostać przekazane z tytułu kredytu banku centralnego na koniec dnia.

d) Termin zapadalności i oprocentowanie

Terminem zapadalności kredytu banku centralnego na koniec dnia jest następny dzień roboczy (overnight). Kontrahenci bezpośrednio uczestniczący w systemie TARGET spłacają kredyt następnego dnia, w którym działa odpowiedni krajowy system RTGS i odpowiedni SSS, w godzinach otwarcia tych systemów.

Stopa procentowa jest ogłaszana z góry przez Eurosystem jako prosta stopa procentowa obliczana w stosunku dziennym według wzoru "dni faktyczne/360". EBC może w każdym czasie zmienić stopę procentową, ze skutkiem najwcześniej następnego dnia roboczego Eurosystemu [20] W całości niniejszego dokumentu termin "dzień roboczy Eurosystemu" dotyczy każdego dnia, w którym czynny jest EBC i co najmniej jeden krajowy bank centralny dla potrzeb prowadzenia operacji polityki pieniężnej Eurosystemu.. Odsetki od kredytu płatne są razem ze spłatą kredytu.

e) Zawieszenie kredytu banku centralnego na koniec dnia

Dostępu do kredytu udziela się wyłącznie zgodnie z celami i ogólnymi przesłankami polityki pieniężnej EBC. EBC może w dowolnym momencie zmodyfikować warunki kredytu albo go zawiesić.

4.2 Depozyt w banku centralnym na koniec dnia

a) Rodzaj instrumentu

Kontrahenci mogą skorzystać z możliwości składania depozytów typu overnight w krajowym banku centralnym. Depozyty oprocentowane są według z góry określonej stopy procentowej. W typowych okolicznościach, oprocentowanie depozytu stanowi dolny poziom rynkowej stopy procentowej typu overnight. Zasady i warunki depozytu w banku centralnym na koniec dnia są identyczne w całej strefie euro [21] We poszczególnych krajach strefy euro mogą występować różnice operacyjne wynikające z istnienia różnic w strukturze rachunków pomiędzy krajowymi bankami centralnymi..

b) Charakter prawny

Depozyty typu overnight przyjmowane od kontrahentów są oprocentowane według stałej stopy procentowej. W zamian za depozyt kontrahent nie otrzymuje żadnego zabezpieczenia.

c) Warunki dostępu [22] Z powodu istnienia różnic w strukturze rachunków w krajowych bankach centralnych, EBC może zezwolić krajowym bankom centralnym na stosowanie warunków dostępu, które różnią się nieco od określonych w tym dokumencie. Krajowe banki centralne będą przekazywać informacje na temat wszystkich różnic w stosunku do warunków dostępu określonych w niniejszym dokumencie.

Instytucje spełniające ogólne kryteria kwalifikujące określone w pkt 2.1 mają dostęp do depozytu w banku centralnym na koniec dnia. Dostęp do depozytu w banku centralnym na koniec dnia udzielany jest przez krajowy bank centralny Państwa Członkowskiego, w którym dana instytucja jest ustanowiona. Dostęp do depozytu w banku centralnym na koniec dnia udzielany jest wyłącznie w dniach, w których czynny jest odpowiedni krajowy system RTGS.

Aby uzyskać dostęp do depozytu w banku centralnym na koniec dnia, kontrahent musi przesłać zlecenie do krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym ten kontrahent jest ustanowiony. Aby krajowy bank centralny zrealizował zlecenie tego samego dnia, musi je otrzymać najpóźniej 30 minut po faktycznym terminie zamknięcia systemu TARGET, który co do zasady zamykany jest o godz. 18.00 czasu EBC (C.E.T.) [23] W niektórych Państwach Członkowskich krajowy bank centralny (lub niektóre z jego oddziałów) mogą nie być czynne dla potrzeb prowadzenia operacji polityki pieniężnej w pewne dni robocze Eurosystemu z powodu świąt narodowych lub regionalnych. W takich przypadkach odpowiedni krajowy bank centralny odpowiada za poinformowanie kontrahentów z góry, jakie kroki należy przedsięwziąć w celu uzyskania dostępu do depozytu w banku centralnym na koniec dnia w dni wolne od pracy., [24] Dni zamknięcia systemu TARGET są ogłaszane w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int) i na stronach internetowych Eurosystemu (załącznik 5).. Nieprzekraczalny termin żądania dostępu do depozytu jest odroczony o dodatkowe 30 minut ostatniego dnia roboczego Eurosystemu okresu utrzymywania rezerwy. W zleceniu należy podać wielkość depozytu.

Nie ma ograniczeń co do wielkości depozytu, jaki może złożyć kontrahent.

d) Termin zapadalności i oprocentowanie

Terminem zapadalności depozytów w banku centralnym na koniec dnia jest następny dzień roboczy (overnight). Dla kontrahentów bezpośrednio uczestniczących w systemie TARGET depozyty w banku centralnym na koniec dnia zapadają następnego dnia, w którym działa odpowiedni krajowy system RTGS, w godzinach otwarcia tego systemu. Stopa procentowa jest ogłaszana z góry przez Eurosystem jako prosta stopa procentowa obliczana w stosunku dziennym według wzoru "dni faktyczne/360". EBC może w dowolnym momencie zmienić stopę procentową, ze skutkiem nie wcześniej niż następnego dnia roboczego Eurosystemu. Odsetki od depozytu płatne są w terminie zapadalności depozytu.

e) Zawieszenie depozytów w banku centralnym na koniec dnia

Dostępu do depozytu udziela się wyłącznie zgodnie z celami i ogólnymi przesłankami polityki pieniężnej EBC. EBC może w dowolnym momencie zmodyfikować warunki depozytu albo go zawiesić.

ROZDZIAŁ 5

5. PROCEDURY

5.1 Procedury przetargowe

5.1.1 Charakterystyka ogólna

Operacje otwartego rynku Eurosystemu są na ogół przeprowadzane w formie procedur przetargowych. Procedury przetargowe Eurosystemu realizowane są w sześciu etapach operacyjnych określonych w ramce 3.

Eurosystem wyróżnia dwa rodzaje procedur przetargowych: przetargi standardowe i przetargi szybkie. Procedury przetargów standardowych i szybkich są identyczne, z wyjątkiem ram czasowych i zakresu kontrahentów.

+++++ TIFF +++++

a) Przetargi standardowe

W przetargach standardowych mijają maksymalnie 24 godziny od ogłoszenia przetargu do potwierdzenia wyniku (czas między ostatecznym terminem złożenia ofert i ogłoszeniem wyniku przetargu wynosi ok. dwóch godzin). Na wykresie 1 przedstawiono ogólny zarys normalnych ram czasowych poszczególnych etapów przetargów standardowych. EBC może podjąć decyzję o dostosowaniu ram czasowych w poszczególnych operacjach, jeżeli uzna to za stosowne.

Podstawowe operacje refinansujące, dłuższe operacje refinansujące i operacje strukturalne (z wyjątkiem transakcji bezpośrednich typu outright) zawsze przeprowadza się w drodze przetargów standardowych. Kontrahenci spełniający ogólne kryteria kwalifikujące określone w pkt 2.1 mogą uczestniczyć w przetargach standardowych.

+++++ TIFF +++++

Uwaga:

Liczby dotyczą etapów operacyjnych określonych w ramce 3.

b) Przetargi szybkie

Przetargi szybkie są zazwyczaj przeprowadzane w ciągu jednej godziny od ogłoszenia przetargu, przy czym potwierdzenie następuje niezwłocznie po ogłoszeniu rozstrzygnięcia przetargu. Normalne ramy czasowe dla poszczególnych etapów przetargów szybkich pokazane są na wykresie 2. EBC może podjąć decyzję o dostosowaniu ram czasowych w poszczególnych operacjach, jeżeli uzna to za stosowne. Przetargi szybkie są wykorzystywane wyłącznie do realizacji operacji dostrajających. Eurosystem może wybrać, zgodnie z kryteriami i procedurami określonymi w pkt 2.2, ograniczoną liczbę kontrahentów do udziału w przetargach szybkich.

+++++ TIFF +++++

Uwaga:

Liczby dotyczą etapów operacyjnych określonych w ramce 3.

c) Przetargi o stałej i o zmiennej stopie procentowej

Eurosystem może zadecydować o przeprowadzaniu przetargów o stałej stopie procentowej (kwotowych) lub o zmiennej stopie procentowej. W przetargu o stałej stopie procentowej EBC określa stopę procentową z góry, a uczestniczący kontrahenci składają oferty kwot transakcji po ustalonej stopie procentowej [25] W przetargach o stałej stopie procentowej dotyczących swapów walutowych EBC ustala punkty swapowe operacji i kontrahenci oferują ilość waluty, jaką pragną sprzedać (i odkupić) lub kupić (i odsprzedać) po tym kursie.. W przetargu o zmiennej stopie procentowej kontrahenci oferują kwoty i stopy procentowe, po których chcą zawrzeć transakcje z krajowymi bankami centralnymi [26] W przetargach swapów walutowych o zmiennej stopie procentowej kontrahenci oferują ilość waluty i kwotowanie punktu swapowego, przy jakim są gotowi wejść do operacji..

5.1.2 Kalendarz operacji przetargowych

a) Podstawowe i dłuższe operacje refinansujące

Podstawowe i dłuższe operacje refinansujące są przeprowadzane zgodnie z kalendarzem informacyjnym publikowanym przez Eurosystem [27] Kalendarz operacji przetargowych Eurosystemu można znaleźć w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int) i na stronach internetowych Eurosystemu (załącznik 5).. Kalendarz publikowany jest co najmniej na trzy miesiące przed rozpoczęciem roku, którego dotyczy. Zwykłe dni handlowe dla podstawowych i dłuższych operacji refinansujących są określone w tabeli 2. EBC dąży do tego, aby kontrahenci we wszystkich Państwach Członkowskich mogli uczestniczyć w podstawowych i dłuższych operacjach refinansujących. Dlatego przygotowując kalendarz operacji, EBC dostosowuje kalendarz odpowiednio, tak aby uwzględnić dni wolne od pracy w poszczególnych Państwach Członkowskich.

TABELA 2

Normalne dni handlowe dla podstawowych i dłuższych operacji refinansujących

Rodzaj operacji | Normalny dzień handlowy (T) |

Podstawowe operacje refinansujące | Każdy wtorek |

Dłuższe operacje refinansujące | Ostatnia środa każdego miesiąca kalendarzowego |

b) Operacje strukturalne

Operacje strukturalne w drodze przetargów standardowych nie są wykonywane według żadnego z góry określonego kalendarza. Jednakże są one zazwyczaj przeprowadzane i rozliczane wyłącznie w dniach, które są dniami roboczymi dla KBC [28] W całości niniejszego dokumentu termin "dzień roboczy KBC" odnosi się do dnia, w którym krajowy bank centralny danego Państwa Członkowskiego jest czynny dla potrzeb prowadzenia operacji polityki pieniężnej Eurosystemu. W niektórych Państwach Członkowskich oddziały krajowego banku centralnego mogą być nieczynne w dni robocze KBC z powodu świąt lokalnych lub regionalnych. W takich przypadkach odpowiedni krajowy bank centralny odpowiada za poinformowanie kontrahentów z wyprzedzeniem, jakie należy podjąć kroki w sprawie transakcji, w których zaangażowane są te oddziały. we wszystkich Państwach Członkowskich.

c) Operacje dostrajające

Operacje dostrajające nie są wykonywane według z góry określonego kalendarza. EBC może podjąć decyzję o przeprowadzeniu operacji dostrajającej dowolnego dnia roboczego Eurosystemu. W takich operacjach uczestniczą wyłącznie krajowe banki centralne Państw Członkowskich, w których dzień handlowy, dzień rozliczenia i dzień płatności są dniami roboczymi KBC.

5.1.3 Ogłaszanie operacji przetargowych

Przetargi standardowe Eurosystemu są ogłaszane publicznie za pośrednictwem serwisów agencyjnych. Ponadto krajowe banki centralne mogą przekazywać ogłoszenia o operacjach przetargowych bezpośrednio kontrahentom, którzy nie mają dostępu do serwisów agencyjnych. Publiczne ogłoszenie o przetargu zazwyczaj zawiera następujące informacje:

- numer referencyjny operacji przetargowej,

- dzień przeprowadzenia operacji przetargowej,

- rodzaj operacji (zasilenie lub absorpcja płynności i rodzaj wykorzystanego instrumentu polityki pieniężnej),

- termin zapadalności operacji,

- rodzaj przetargu (przetarg o stałej lub zmiennej stopie procentowej),

- sposób rozstrzygnięcia przetargu (aukcja "holenderska" lub "amerykańska", jak określono w pkt 5.1.5 lit. d)),

- przewidywaną wielkość operacji (zazwyczaj wyłącznie w przypadku dłuższych operacji refinansujących),

- określoną przetargową stopę procentową/cenę/punkt swapowy (w przypadku przetargu o stałej stopie procentowej),

- minimalną/maksymalną akceptowaną stopę procentową/cenę/punkt swapowy (jeżeli dotyczy),

- termin rozpoczęcia i termin zapadalności operacji (jeżeli dotyczy) lub termin wyceny i termin zapadalności instrumentu (w przypadku emisji certyfikatów dłużnych),

- waluty objęte operacją i walutę, której kwota utrzymywana jest na stałym poziomie (w przypadku swapów walutowych),

- referencyjny kurs kasowy wykorzystany do kalkulacji ofert (w przypadku swapów walutowych),

- maksymalny limit oferty (jeżeli dotyczy),

- minimalną indywidualnie przydzieloną kwotę (jeżeli dotyczy),

- minimalny współczynnik przydziału (jeżeli dotyczy),

- harmonogram składania ofert,

- nominał certyfikatów (w przypadku emisji certyfikatów dłużnych), i

- kod ISIN emisji (w przypadku emisji certyfikatów dłużnych).

W celu zwiększenia przejrzystości operacji dostrajających Eurosystem zazwyczaj publicznie ogłasza przetargi szybkie z wyprzedzeniem. Jednakże w wyjątkowych okolicznościach EBC może podjąć decyzję o tym, że nie ogłosi publicznie przetargów szybkich z wyprzedzeniem. Ogłoszenie przetargów szybkich dokonywane jest tym samym trybem co przetargów standardowych. W przetargu szybkim, niezależnie od tego, czy jest ogłoszony publicznie czy nie, krajowe banki centralne kontaktują się bezpośrednio z wybranymi kontrahentami.

5.1.4 Przygotowywanie i składanie ofert przez kontrahentów

Oferty przetargowe kontrahentów muszą być sporządzone w formie zgodnej ze wzorem dostarczonym przez krajowe banki centralne dla danej operacji. Oferty przetargowe należy składać do krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym instytucja posiada placówkę (centralę lub oddział). Oferty przetargowe danej instytucji mogą być składane wyłącznie przez jeden podmiot (centralę lub wyznaczony oddział) w każdym Państwie Członkowskim.

W przetargach o stałej stopie procentowej kontrahenci określają w swoich ofertach kwotę, jaką oferują do transakcji z krajowymi bankami centralnymi [29] W swapach walutowych o stałej stopie procentowej należy określić ilość waluty, na jaką kontrahent zamierza przeprowadzić transakcję z Eurosystemem..

W przetargach o zmiennej stopie procentowej kontrahenci mogą składać oferty na do 10 różnych poziomów stóp procentowych/cen/punktów swapowych. W każdej ofercie określają kwotę, jaką oferują do transakcji z krajowymi bankami centralnymi, i odpowiednią stopę procentową [30] W odniesieniu do emisji certyfikatów dłużnych EBC, EBC może podjąć decyzję, że oferty mają być wyrażone w formie ceny, a nie stopy procentowej. W takich przypadkach ceny kwotuje się jako procent nominału., [31] W swapach walutowych o zmiennej stopie procentowej należy określić ilość waluty, na jaką kontrahent zamierza przeprowadzić transakcję z Eurosystemem i odpowiedni punkt swapowy.. Oferta procentowa musi być wyrażona jako wielokrotność 0,01 punktu procentowego. W przypadku przetargu swapów walutowych o zmiennej stopie procentowej punkty swapowe należy kwotować zgodnie ze standardowymi konwencjami rynkowymi, a oferty muszą być wyrażone jako wielokrotności 0,01 punktu swapowego.

W przypadku podstawowych operacji refinansujących minimalna wielkość oferty wynosi 1000000 EUR. Oferty powyżej tej kwoty muszą być wyrażone jako wielokrotności 100000 EUR. Te same minimalne wielkości oferty i wielokrotności stosowane są w operacjach dostrajających i strukturalnych. Minimalna wielkość oferty dotyczy każdego indywidualnego poziomu stopy procentowej/ceny/punktu swapowego.

Dla dłuższych operacji refinansujących każdy krajowy bank centralny określa minimalną wielkość oferty w zakresie od 10000 EUR do 1000000 EUR. Oferty przekraczające określoną minimalną wielkość muszą być wyrażone jako wielokrotności 10000 EUR. Minimalna wielkość oferty dotyczy każdego indywidualnego poziomu stopy procentowej.

EBC może wprowadzić maksymalny limit oferty, aby zapobiec składaniu nieproporcjonalnie dużych ofert. Każdy taki maksymalny limit oferty jest zawsze określony w publicznym ogłoszeniu przetargowym.

Od kontrahentów oczekuje się, iż będą zawsze w stanie pokryć kwoty im przyznane odpowiednią ilością kwalifikowanych aktywów zabezpieczających [32] Lub rozliczyć w gotówce w przypadku operacji absorbujących płynność.. Ustalenia umowne lub normatywne stosowane przez odpowiedni krajowy bank centralny umożliwiają nałożenie kar, jeżeli kontrahent nie jest w stanie przekazać wystarczającej ilości aktywów zabezpieczających lub środków pieniężnych na pokrycie kwoty, którą mu przyznano w wyniku operacji przetargowej.

Oferty można wycofać przed upływem ostatecznego terminu składania ofert. Oferty złożone po terminie określonym w ogłoszeniu przetargowym są nieważne. Dotrzymanie terminu jest oceniane przez krajowe banki centralne. Krajowe banki centralne odrzucają wszystkie oferty kontrahenta, jeżeli łączna kwota oferty przekracza jakikolwiek maksymalny limit ofertowy ustanowiony przez EBC. Krajowe banki centralne odrzucają też każdą ofertę, która jest poniżej minimalnej kwoty oferty lub poniżej minimalnego lub powyżej maksymalnego przyjętego poziomu stopy procentowej/ceny/punktu swapowego. Oprócz tego krajowe banki centralne mogą odrzucić oferty, które są niekompletne lub które nie są zgodne z podanym wzorem. Jeżeli oferta zostanie odrzucona, dany krajowy bank centralny informuje kontrahenta o swojej decyzji przed rozstrzygnięciem przetargu.

5.1.5 Procedury rozstrzygania przetargów

a) Operacje przetargowe o stałej stopie procentowej

W rozstrzygnięciu przetargu o stałej stopie procentowej sumuje się oferty otrzymane od kontrahentów. Jeżeli łączna wielkość ofert przekracza całkowitą wielkość płynności będącej przedmiotem przetargu, przedłożone oferty uznaje się proporcjonalnie, zgodnie ze współczynnikiem kwoty będącej przedmiotem przetargu do łącznej kwoty ofertowej (patrz: ramka 4). Kwota przydzielona każdemu kontrahentowi zostaje zaokrąglona do najbliższego całkowitego euro. Jednakże w przetargach o stałej stopie procentowej EBC może zadecydować o przyznaniu każdemu oferentowi minimalnej kwoty/współczynnika.

+++++ TIFF +++++

b) Przetargi o zmiennej stopie procentowej w euro

W rozstrzygnięciu zasilających w płynność przetargów procentowych w euro oferty szereguje się według malejącej wielkości oferowanych stóp procentowych. Oferty o najwyższych stopach procentowych są zaspokajane w pierwszej kolejności, a następnie akceptowane są oferty o kolejno zmniejszających się stopach procentowych do wyczerpania całej kwoty płynności będącej przedmiotem przetargu. Jeżeli przy najniższym poziomie zaakceptowanej stopy procentowej (tzn. krańcowej stopie procentowej) łączna kwota ofertowa przekracza pozostającą do przydziału kwotę będącą przedmiotem przetargu, pozostała kwota rozdzielana jest proporcjonalnie między oferty zgodnie ze współczynnikiem pozostałej do przydziału kwoty do całkowitej kwoty ofertowej po krańcowej stopie procentowej (patrz: ramka 5). Kwotę przydzieloną poszczególnym kontrahentom zaokrągla się do najbliższego całkowitego euro.

+++++ TIFF +++++

W rozstrzygnięciu absorbujących płynność przetargach procentowych (które mogą być wykorzystane do emisji certyfikatów dłużnych i przyjmowania lokat terminowych) oferty szereguje się według rosnącej wielkości oferowanych stóp procentowych (lub według malejących oferowanych cen). Oferty o najniższych poziomach stopy procentowej (najwyższej cenie) zaspokajane w pierwszej kolejności, a następnie akceptowane są oferty o kolejno zwiększających się stopach procentowych do wyczerpania całej będącej przedmiotem przetargu płynności. Jeżeli przy najwyższym poziomie zaakceptowanej stopy/ceny łączna kwota ofertowa przekracza pozostającą do przydziału kwotę będącą przedmiotem przetargu, pozostała kwota rozdzielana jest proporcjonalnie między oferty zgodnie ze współczynnikiem pozostałej do przydziału kwoty do całkowitej kwoty ofertowej po krańcowej stopie procentowej/cenie (patrz: ramka 5). Dla emisji certyfikatów dłużnych kwotę przydzieloną poszczególnym kontrahentom zaokrągla się do najbliższej wielokrotności nominału certyfikatów dłużnych. Dla innych absorbujących płynność operacji kwotę przydzieloną poszczególnym kontrahentom zaokrągla się do najbliższego całego euro.

W przetargu o zmiennej stopie procentowej EBC może zadecydować o przyznaniu minimalnej kwoty każdemu wybranemu oferentowi.

c) Przetargi swapów walutowych o zmiennej stopie procentowej

W rozstrzygnięciu zasilających w płynność przetargów swapów walutowych o zmiennej stopie procentowej szereguje się według rosnącej wielkości kwotowań punktu swapowego [33] Kwotowania punktów swapowych szereguje się od najmniejszego do największego, biorąc pod uwagę znak kwotowania, który zależy od znaku różnicy kursu pomiędzy walutą obcą i euro. Jeżeli w terminie zapadalności swapu kurs waluty obcej jest wyższy niż odpowiadający mu kurs euro, kwotowanie punktu swapowego jest dodatnie (tzn. euro jest kwotowane z premią w stosunku do waluty obcej). Odwrotnie, jeżeli kurs waluty obcej jest niższy niż odpowiadający mu kurs euro, kwotowanie punktu swapowego jest ujemne (tzn. euro jest kwotowane z dyskontem w stosunku do waluty obcej).. Oferty o najniższych kwotowaniach punktu swapowego są zaspokajane w pierwszej kolejności, a następnie akceptowane są kolejno wyższe kwotowania punktu swapowego do wyczerpania całej kwoty waluty będącej przedmiotem przetargu. Jeżeli przy najwyższym zaakceptowanym kwotowaniu punktu swapowego (tzn. krańcowym kwotowaniu punktu swapowego) łączna kwota ofertowa przekracza pozostającą do przydziału kwotę będącą przedmiotem przetargu, pozostała kwota rozdzielana jest proporcjonalnie między oferty zgodnie ze współczynnikiem pozostałej do przydziału kwoty do całkowitej kwoty ofertowej przy krańcowym kwotowaniu punktu swapowego (patrz: ramka 6). Kwotę przydzieloną poszczególnym kontrahentom zaokrągla się do najbliższego całkowitego euro.

+++++ TIFF +++++

+++++ TIFF +++++

W rozstrzygnięciu absorbujących płynność przetargów swapów walutowych o zmiennej stopie procentowej oferty szereguje się według malejącej wielkości kwotowań punktu swapowego. Oferty o najwyższych kwotowaniach punktu swapowego są zaspokajane w pierwszej kolejności, a następnie akceptowane są kolejno niższe kwotowania punktu swapowego do wyczerpania całej kwoty waluty będącej przedmiotem przetargu. Jeżeli przy najniższym zaakceptowanym kwotowaniu punktu swapowego (tzn. krańcowym kwotowaniu punktu swapowego) łączna kwota ofertowa przekracza pozostającą do przydziału kwotę będącą przedmiotem przetargu, pozostała kwota rozdzielana jest proporcjonalnie między oferty zgodnie ze współczynnikiem pozostałej do przydziału kwoty do całkowitej kwoty ofertowej przy krańcowym kwotowaniu punktu swapowego (patrz: ramka 6). Kwotę przydzieloną poszczególnym kontrahentom zaokrągla się do najbliższego całkowitego euro.

d) Rodzaj aukcji

W przypadku przetargów o zmiennej stopie procentowej Eurosystem może stosować procedury aukcji o stałej lub zmiennej stopie procentowej. W przypadku aukcji o stałej stopie (aukcja holenderska) stopa procentowa/cena/punkt swapowy dla przydzielonych kwot dla wszystkich przyjętych ofert jest równy krańcowej stopie procentowej/cenie/punktowi swapowemu (tzn. takiej wartości, przy której cały przydział zostaje wyczerpany). W przypadku aukcji o zmiennej stopie (przetarg amerykański) stopa procentowa/cena/punkt swapowy dla przydzielonych kwot jest równy stopie procentowej/cenie/punktowi swapowemu oferowanym w każdej poszczególnej ofercie.

5.1.6 Ogłaszanie wyników przetargu

Wyniki przetargów standardowych i szybkich są ogłaszane publicznie za pośrednictwem serwisów agencyjnych. Ponadto krajowe banki centralne mogą poinformować o wynikach przydziału kontrahentów, którzy nie mają dostępu do serwisów agencyjnych, w sposób bezpośredni. Publiczne ogłoszenie wyników przetargów zazwyczaj zawiera następujące informacje:

- numer referencyjny operacji przetargowej,

- dzień przeprowadzenia operacji przetargowej,

- rodzaj operacji,

- termin zapadalności operacji,

- całkowita wielkość ofert złożonych przez kontrahentów Eurosystemu,

- liczbę oferentów,

- waluty będące przedmiotem przetargu (w przypadku swapów walutowych),

- całkowitą wielkość przydziału,

- procent przydziału (w przypadku przetargu o stałej stopie procentowej),

- kurs kasowy (w przypadku swapów walutowych),

- krańcową stopę procentową/cenę/punkt swapowy i procent przydziału przy krańcowej stopie procentowej/cenie/punkcie swapowym (w przypadku przetargu o zmiennej stopie procentowej),

- minimalną stopę ofertową, maksymalną stopę ofertową i średnią ważoną stopę przydziału (w przypadku aukcji o zmiennej stopie),

- termin rozpoczęcia i termin zapadalności operacji (jeżeli dotyczy) lub datę waluty i termin zapadalności instrumentu (w przypadku emisji certyfikatów dłużnych),

- minimalną indywidualną wielkość przydziału (jeżeli dotyczy),

- minimalny współczynnik przydziału (jeżeli dotyczy),

- nominał certyfikatów (w przypadku emisji certyfikatów dłużnych),

- kod ISIN emisji (w przypadku emisji certyfikatów dłużnych).

Krajowe banki centralne bezpośrednio potwierdzają indywidualny wynik przydziału kontrahentom, których oferty zostały zaakceptowane.

5.2 Procedury dla operacji bilateralnych

a) Charakterystyka ogólna

Krajowe banki centralne mogą przeprowadzać operacje w drodze procedur bilateralnych [34] Rada Prezesów EBC może zadecydować, czy w wyjątkowych okolicznościach bilateralne operacje dostrajające mogą być również wykonywane przez sam EBC.. Procedury te można wykorzystać w operacjach dostrajających otwartego rynku i bezwarunkowych operacjach strukturalnych. Definiuje się je w szerokim znaczeniu jako wszelkie procedury przeprowadzania transakcji przez Eurosystem z jednym lub kilkoma kontrahentami bez przetargu. Pod tym względem można wyróżnić dwa różne rodzaje procedur bilateralnych: operacje, w których Eurosystem bezpośrednio kontaktuje się z kontrahentami i operacje wykonywane poprzez giełdy papierów wartościowych i agentów rynkowych.

b) Bezpośredni kontakt z kontrahentami

W ramach tej procedury krajowe banki centralne bezpośrednio kontaktują się z jednym lub kilkoma kontrahentami, których wybiera się zgodnie z kryteriami określonymi w pkt 2.2. Zgodnie ze szczegółowymi instrukcjami wydanymi przez EBC krajowe banki centralne decydują, czy przeprowadzać transakcję z kontrahentami. Transakcje rozliczane są przez krajowe banki centralne.

Jeżeli Rada Prezesów EBC zadecyduje, że w wyjątkowych okolicznościach operacje bilateralne mogą być również wykonywane przez EBC (lub przez jeden lub kilka krajowych banków centralnych działających w imieniu EBC), procedury dla takich operacji zostaną odpowiednio dostosowane. W tym przypadku EBC (lub krajowy bank centralny działający w imieniu EBC) bezpośrednio skontaktuje się z jednym lub kilkoma kontrahentami w strefie euro, wybranymi zgodnie z kryteriami określonymi w pkt 2.2. EBC (lub krajowy bank centralny działający w imieniu EBC) zdecyduje, czy przeprowadzać transakcję z tymi kontrahentami. Transakcje będą jednakże rozliczane w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne.

Operacje bilateralne w drodze bezpośrednich kontaktów z kontrahentami można stosować w transakcjach odwracalnych, transakcjach bezwarunkowych, swapach walutowych i przyjmowaniu lokat terminowych.

c) Operacje przeprowadzane poprzez giełdy papierów wartościowych i agentów rynkowych

Krajowe banki centralne mogą realizować transakcje bezwarunkowe poprzez giełdy papierów wartościowych i agentów rynkowych. Dla tych operacji grupa kontrahentów nie jest z góry ograniczona i procedury są dostosowywane do konwencji rynkowych dotyczących instrumentów dłużnych będących przedmiotem transakcji. Rada Prezesów EBC zdecyduje, czy w wyjątkowych okolicznościach sam EBC (lub jeden lub kilka krajowych banków centralnych działających w imieniu EBC) może przeprowadzać bezwarunkowe operacje dostrajające poprzez giełdy i agentów rynkowych.

d) Ogłaszanie operacji bilateralnych

Operacji bilateralnych zazwyczaj nie ogłasza się publicznie z wyprzedzeniem. Ponadto EBC może zdecydować, że wyniki operacji bilateralnych nie będą publicznie ogłoszone.

e) Dni operacyjne

EBC może zdecydować o przeprowadzeniu bilateralnych operacji dostrajających każdego dnia roboczego Eurosystemu. W takich operacjach uczestniczą wyłącznie krajowe banki centralne Państw Członkowskich, dla których dzień transakcji, dzień rozliczenia i dzień płatności są dniami roboczymi.

Bezwarunkowe operacje bilateralne dla celów strukturalnych są zazwyczaj przeprowadzane i rozliczane tylko w dniach będących dniami roboczymi KBC we wszystkich Państwach Członkowskich.

5.3 Procedury rozliczeń

5.3.1 Charakterystyka ogólna

Transakcje pieniężne, związane z wykorzystaniem operacji banku centralnego na koniec dnia w Eurosystemie lub z udziałem w operacjach otwartego rynku, są rozliczane na rachunkach kontrahentów w krajowych bankach centralnych (lub na rachunkach banków rozliczeniowych uczestniczących w systemie TARGET). Transakcje pieniężne są rozliczane wyłącznie po (lub w) terminie ostatecznego przekazania aktywów będących zabezpieczeniem operacji. Oznacza to, że aktywa zabezpieczające muszą być albo uprzednio zdeponowane na rachunku depozytowym w krajowych bankach centralnych lub rozliczane w ciągu dnia według zasady dostawa za płatność (DVP) z danymi krajowymi bankami centralnymi. Transfer aktywów zabezpieczających dokonywany jest za pośrednictwem rachunków rozrachunkowych papierów wartościowych kontrahentów w systemach SSS spełniających minimalne standardy EBC [35] Opis standardów wykorzystania kwalifikowanych systemów SSS w strefie euro i uaktualniony wykaz kwalifikowanych powiązań między tymi systemami można znaleźć na stronie internetowej EBC (www.ecb.int).. Kontrahenci, którzy nie mają rachunku depozytowego w krajowym banku centralnym lub rachunku rozrachunkowego papierów wartościowych w systemie SSS spełniającego minimalne standardy EBC, mogą rozliczać transakcje z wykorzystaniem aktywów zabezpieczających poprzez rachunek rozrachunkowy papierów wartościowych lub rachunek depozytowy instytucji kredytowej będącej ich korespondentem.

Dalsze postanowienia dotyczące procedur rozliczeniowych są określone w ustaleniach umownych stosowanych przez krajowe banki centralne (lub EBC) dla konkretnych instrumentów polityki pieniężnej. Procedury rozliczeń mogą nieco różnić się dla poszczególnych krajowych banków centralnych z powodu różnic w prawie krajowym i praktyce operacyjnej.

5.3.2 Rozliczanie operacji otwartego rynku

Operacje otwartego rynku oparte na przetargach standardowych (tzn. podstawowe operacje refinansujące, dłuższe operacje refinansujące i operacje strukturalne) rozlicza się zazwyczaj pierwszego dnia następującego po dniu transakcji, w którym czynne są wszystkie odpowiednie krajowe systemy RTGS i SSS. Z zasady Eurosystem dąży do rozliczenia transakcji związanych z operacjami otwartego rynku w tym samych czasie we wszystkich Państwach Członkowskich ze wszystkimi kontrahentami, którzy dostarczyli wystarczające aktywa zabezpieczające. Jednakże z powodu ograniczeń operacyjnych i właściwości technicznych SSS, czas rozliczenia w ciągu dnia operacji otwartego rynku może być różny w różnych krajach strefy euro. Czas rozliczenia podstawowych i dłuższych operacji refinansujących zazwyczaj zbiega się z czasem płatności w ramach poprzedniej operacji o zbieżnym terminie zapadalności.

Eurosystem dąży do rozliczania operacji otwartego rynku opartych na przetargach szybkich i procedurach bilateralnych w trakcie dnia transakcji. Jednakże z powodów operacyjnych Eurosystem może okazjonalnie stosować inne terminy rozliczenia tych operacji, w szczególności transakcji bezwarunkowych (dostrajających i strukturalnych) i swapów walutowych (patrz: tabela 3).

TABELA 3

Normalne terminy rozliczania operacji otwartego rynku Eurosystemu [37]

Instrument polityki pieniężnej | Termin rozliczenia transakcji dla operacji opartych o przetargi standardowe | Termin rozliczenia transakcji dla operacji opartych o szybkie przetargi lub procedury bilateralne |

Transakcje odwracalne | T+1 | T |

Transakcje bezwarunkowe | — | Zgodnie konwencją rynkową dla aktywów zabezpieczających |

Emisja certyfikatów dłużnych | T+1 | — |

Swapy walutowe | — | T, T+1 lub T+2 |

Przyjmowanie lokat terminowych | — | T |

5.3.3 Procedury na koniec dnia

Procedury na koniec dnia są określone w dokumentacji dotyczącej krajowych systemów RTGS i systemu TARGET. Co do zasady, czas zamknięcia systemu TARGET to godzina 18.00 czasu EBC (C.E.T.). Po tej godzinie nie są przyjmowane żadne dalsze zlecenia do realizacji w krajowych systemach RTGS, chociaż pozostałe zlecenia płatnicze, które zostały przyjęte przed zamknięciem, są realizowane. Zlecenia kontrahentów dotyczące dostępu do operacji banku centralnego na koniec dnia muszą zostać złożone w odpowiednim krajowym banku centralnym najpóźniej 30 minut po faktycznym zamknięciu systemu TARGET [36] Ostateczny termin składania zleceń na dostęp do operacji banku centralnego na koniec dnia na obszarze Eurosystemu jest odroczony o dodatkowe 30 minut ostatniego dnia roboczego okresu utrzymywania rezerwy obowiązkowej Eurosystemu..

Wszelkie ujemne salda na rachunkach rozrachunkowych (w krajowych systemach RTGS) kwalifikowanych kontrahentów, pozostałe po sfinalizowaniu procedur kontrolnych na koniec dnia, automatycznie uważa się za zlecenie udzielenia kredytu banku centralnego na koniec dnia (patrz: pkt 4.1).

ROZDZIAŁ 6

6. AKTYWA KWALIFIKOWANE

6.1 Charakterystyka ogólna

Artykuł 18.1 Statutu ESBC zezwala EBC i krajowym bankom centralnym na prowadzenie transakcji na rynkach finansowych w drodze transakcji bezwarunkowych (outright) kupna i sprzedaży aktywów zabezpieczających lub na podstawie umów z przyrzeczeniem odkupu i wymaga, aby wszystkie operacje kredytowe Eurosystemu posiadały odpowiednie zabezpieczenie. Co za tym idzie, wszystkie zasilające w płynność operacje Eurosystemu opierają się na aktywach zabezpieczających dostarczonych przez kontrahentów w formie przeniesienia własności aktywów (w przypadku transakcji bezwarunkowych lub umów z przyrzeczeniem odkupu) lub w formie zastawu udzielonego na danych aktywach (w przypadku zabezpieczonych kredytów) [37] Absorbujące płynność operacje bezwarunkowe i odwracalne operacje otwartego rynku są również oparte na aktywach zabezpieczających. W przypadku aktywów zabezpieczających wykorzystywanych w absorbujących płynność odwracalnych operacjach otwartego rynku, kryteria kwalifikujące są identyczne z kryteriami stosowanymi do aktywów zabezpieczających wykorzystywanych w zasilających w płynność odwracalnych operacjach otwartego rynku. Jednakże w operacjach absorbujących płynność nie stosuje się redukcji wartości w wycenie..

W celu zabezpieczenia Eurosystemu przed ponoszeniem strat w operacjach polityki pieniężnej, zapewnienia równości traktowania kontrahentów i zwiększenia efektywności operacyjnej, aktywa zabezpieczające muszą spełnić pewne kryteria w celu zakwalifikowania się do wykorzystania w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu.

Uznaje się, że harmonizacja kryteriów kwalifikujących w całej strefie euro przyczyniłaby się do zapewnienie równego traktowania i efektywności operacyjnej. Jednocześnie należy zwrócić odpowiednią uwagę na istniejące różnice w strukturze finansowej w poszczególnych Państwach Członkowskich. Dlatego rozróżnia się — zasadniczo dla wewnętrznych celów Eurosystemu — dwie kategorie aktywów kwalifikowanych do wykorzystania w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu. Te dwie kategorie są określane odpowiednio jako "aktywa z listy 1" i "aktywa z listy 2":

- lista 1 obejmuje rynkowe instrumenty dłużne spełniające określone przez EBC jednolite dla całej strefy euro kryteria kwalifikujące,

- lista 2 obejmuje aktywa dodatkowe, rynkowe i nierynkowe, które mają szczególne znaczenie dla krajowych rynków finansowych i systemów bankowych, i dla których kryteria kwalifikujące są ustanawiane przez krajowe banki centralne, z zastrzeżeniem minimalnych kryteriów kwalifikujących ustanowionych przez EBC. Konkretne kryteria kwalifikujące dla listy 2, stosowane przed odpowiednie krajowe banki centralne, podlegają zatwierdzeniu przez EBC.

Nie wprowadza się rozróżnienia między obydwiema listami, jeśli chodzi o jakość aktywów i możliwość ich wykorzystania w różnych rodzajach operacji polityki pieniężnej Eurosystemu (z wyjątkiem faktu, że aktywa z listy 2 nie są zazwyczaj wykorzystywane przez Eurosystem w transakcjach bezwarunkowych). Aktywa kwalifikujące się do wykorzystania w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu można również wykorzystać jako aktywa zabezpieczające kredyt w ciągu dnia.

Aktywa z listy 1 i 2 podlegają środkom kontroli ryzyka opisanym w pkt 6.4.

Kontrahenci Eurosystemu mogą wykorzystywać aktywa kwalifikowane w operacjach transgranicznych, tzn. mogą uzyskać środki z krajowych banków centralnych Państw Członkowskich, w których są ustanowione, poprzez wykorzystanie aktywów znajdujących się w innym Państwie Członkowskim (patrz: pkt 6.6).

6.2 Aktywa z listy 1

EBC sporządza i prowadzi wykaz aktywów z listy 1. Wykaz ten jest powszechnie dostępny [38] Wykaz jest publikowany i uaktualniany codziennie na stronie internetowej EBC (www.ebc.int)..

Certyfikaty dłużne wyemitowane przez EBC znajdują się na liście 1. Na tej liście znajdują się też certyfikaty dłużne wyemitowane przez krajowe banki centralne przed przyjęciem euro w ich odpowiednich Państwach Członkowskich.

Do innych aktywów z listy 1 stosuje się następujące kryteria kwalifikujące (patrz również: tabela 4):

- muszą to być instrumenty dłużne posiadające: a) określony z góry nominał; i b) kupon, który nie może doprowadzić do ujemnego przepływu środków pieniężnych. Ponadto kupon musi należeć do jednego z następujących rodzajów: i) kupon zerowy; ii) kupon stałoodsetkowy; lub iii) kupon zmiennoodsetkowy powiązany z referencyjną stopą procentową. Kupon może być powiązany ze zmianą ratingu samego emitenta. Ponadto kryteria kwalifikujące spełniają obligacje indeksowane wskaźnikiem inflacji. Właściwości te muszą być zachowane do momentu wykupu obligacji [39] Instrumenty dłużne dające prawa do kwoty nominału i/lub odsetek, które są podporządkowane prawom posiadaczy innych instrumentów dłużnych tego samego emitenta (lub, w ramach emisji strukturalnej, podporządkowane innym transzom tej samej emisji), są wyłączone z listy 1.,

- muszą spełniać wysokie standardy kredytowe. Przy ocenie standardu kredytowego instrumentu dłużnego EBC bierze pod uwagę, między innymi, dostępne ratingi agencji rynkowych, gwarancje udzielone przez gwarantów posiadających dobrą sytuację finansową [40] Gwarant musi być ustanowiony w EOG., jak również pewne kryteria instytucjonalne, które zapewniają szczególnie wysoki poziom bezpieczeństwa posiadaczom instrumentu [41] Instrumenty dłużne wyemitowane przez instytucje kredytowe, które nie spełniają ściśle kryteriów określonych w art. 22 ust. 4 dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U. L 375 z 31.12.1985, str. 3), zmienionej dyrektywą Rady 88/220/EWG z dnia 22 marca 1988 r. (Dz.U. L 100 z 19.4.1988, str. 31), dyrektywy 2001/107/WE z dnia 21 stycznia 2002 r. (Dz.U. L 41 z 13.2.2002, str. 20) oraz dyrektywy 2001/108/WE z dnia 21 stycznia 2002 r. (Dz.U. L 41 z 13.2.2002 r., str. 35), są akceptowane jako aktywa poziomu 1 wyłącznie jeżeli każda emisja ma przypisany rating (przez agencję ratingową) wskazujący z punktu widzenia Eurosystemu, że instrument dłużny spełnia wysokie standardy kredytowe. Kwalifikowanie się instrumentów dłużnych wyemitowanych w ramach programu emisyjnego ocenia się na podstawie indywidualnego ratingu dla poszczególnych emisji w ramach tego programu.. Gwarancja zostaje uznana za możliwą do zaakceptowania, jeśli gwarant bezwarunkowo i nieodwołalnie zagwarantował zobowiązania emitenta w stosunku do kwoty głównej, odsetek i wszelkich innych należności w ramach danego instrumentu dłużnego w stosunku do posiadaczy tego instrumentu, aż do całkowitego ich wykonania. Gwarancja musi być płatna na pierwsze wezwanie (niezależnie od zobowiązania z tytułu długu). Gwarancje udzielone przez podmioty publiczne uprawnione do nakładania podatków powinny być płatne na pierwsze wezwanie lub też w inny sposób zapewniać szybką i terminową płatność w razie zwłoki. Zobowiązania gwaranta z tytułu gwarancji muszą być klasyfikowane i ocenialne przynajmniej na równi (pari passu) z pozostałymi niezabezpieczonymi zobowiązaniami gwaranta. Gwarancja musi podlegać prawom Państwa Członkowskiego UE oraz być prawomocna, wiążąca i wykonalna w stosunku do gwaranta [42] Wymóg wykonalności podlega przepisom dotyczącym upadłości i niewypłacalności, ogólnym zasadom sprawiedliwości, jak też innym tego rodzaju prawom i zasadom dotyczącym gwaranta i mającym wpływ na prawa wierzyciela w stosunku do gwaranta.. Aby instrument objęty gwarancją został uznany za aktywa kwalifikowane, należy złożyć prawne potwierdzenie dotyczące ważności, mocy wiążącej i wykonalności gwarancji [43] Jeśli gwarant został ustanowiony na mocy innej jurysdykcji niż prawo obowiązujące dla gwarancji, potwierdzenie prawne musi też stwierdzać, że gwarancja jest ważna i wykonalna na mocy praw, którym podlega ustanowienie gwaranta. w formie i o treści uznanej przez Eurosystem [44] Potwierdzenie prawne powinno być złożone do wglądu do krajowego banku centralnego zgłaszającego dane aktywa oparte na gwarancji do wpisania na listę aktywów kwalifikowanych. Krajowym bankiem centralnym zgłaszającym dane aktywa jest zazwyczaj krajowy bank centralny państwa, w którym aktywa zostaną notowane, staną się przedmiotem obrotu giełdowego lub będą kwotowane. W sytuacji notowania wielokrotnego wszelkie pytania przyjmuje ECB, Centrum Informacji o Aktywach Kwalifikowanych, Eligible-Assets.hotline@ecb.int.. Potrzeba potwierdzenia prawnego nie dotyczy gwarancji udzielonych odnośnie instrumentów dłużnych z oddzielnym ratingiem kredytowym lub też do gwarancji udzielonych przez podmioty publiczne uprawnione do nakładania podatków,

- muszą być przenoszalne w drodze zapisu księgowego,

- muszą być zdeponowane/zarejestrowane (wyemitowane) w EOG w banku centralnym lub centralnym depozycie papierów wartościowych (CDPW), który spełnia minimalne normy ustanowione przez EBC. Muszą być utrzymywane (rozliczane) w strefie euro poprzez rachunek w Eurosystemie lub w SSS, spełniający normy ustanowione przez EBC (tak, aby ich rejestracja i realizacja podlegała prawu kraju strefy euro). Jeżeli CDPW, w którym aktywa są emitowane, i system SSS, w którym aktywa się znajdują, nie są tożsame, wówczas obie instytucje muszą posiadać powiązanie zatwierdzone przez EBC [45] Opis standardów wykorzystania kwalifikowanych systemów SSS w strefie euro i uaktualniony wykaz kwalifikowanych powiązań pomiędzy tymi systemami można znaleźć na stronie internetowej EBC (www.ebc.int).,

- muszą być denominowane w euro [46] Wyrażone jako takie albo w krajowych denominacjach euro.,

- muszą być wyemitowane (albo gwarantowane) przez podmioty ustanowione w EOG [47] Wymóg, że emitent musi być ustanowiony w EOG, nie dotyczy instytucji międzynarodowych i ponadnarodowych.,

- muszą być notowane lub kwotowane na rynku regulowanym, określonym w dyrektywie Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych [48] Dz.U. L 141 z 11.6.1993, str. 27., lub być notowane, kwotowane lub znajdować się w obrocie na niektórych rynkach nieregulowanych określonych przez EBC [49] Instrumenty dłużne wyemitowane przez instytucje kredytowe, które nie spełniają ściśle kryteriów określonych w art. 22 ust. 4 dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. dotyczącej koordynacji ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), z późniejszymi zmianami, są akceptowane jako aktywa listy 1 wyłącznie jeżeli są notowane lub kwotowane na rynku regulowanym, określonym w dyrektywie Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. dotyczącej usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych.. Ponadto przy ocenie kwalifikacji poszczególnych instrumentów dłużnych EBC może wziąć pod uwagę płynność rynku.

[51] kontrolę, która oznacza związek zachodzący między przedsiębiorstwem dominującym i jego przedsiębiorstwem zależnym we wszystkich przypadkach określonych w art. 1 ust. 1 i 2 dyrektywy 83/349/EWG, bądź też podobny związek między jakąkolwiek osobą fizyczną lub prawną i przedsiębiorstwem; wszelkie przedsiębiorstwa zależne danego przedsiębiorstwa zależnego będą również uważane za przedsiębiorstwa zależne przedsiębiorstwa dominującego najwyższego szczebla. Sytuację, w której dwie lub więcej osób fizycznych lub prawnych jest trwale związanych z jedną i tą samą osobą przez stosunek kontroli, również uważa się za bliskie powiązanie tych osób.". [52] Przepisu tego nie stosuje się do: i) bliskich powiązań pomiędzy kontrahentem i organami administracji publicznej krajów EOG (w tym do sytuacji, w której organ administracji publicznej jest gwarantem dla emitenta); ii) weksli handlowych, w ramach których poza kontrahentem zobowiązany jest jeszcze jeden podmiot (inny niż instytucja kredytowa); iii) instrumentów dłużnych spełniających ściśle kryteria określone w art. 22 ust. 4 dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. dotyczącej koordynacji ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), z późniejszymi zmianami; lub iv) przypadków, w których instrumenty dłużne są chronione szczególnymi prawnymi środkami zabezpieczającymi porównywalnymi z ppkt iii)..

Pomimo włączenia tych aktywów na listę 1 krajowe banki centralne mogą podjąć decyzję o nieakceptowaniu następujących instrumentów jako aktywów zabezpieczających:

- instrumentów dłużnych przypadających do wykupu przed terminem zapadalności operacji polityki pieniężnej, w której są wykorzystane jako aktywa zabezpieczające [53] Jeżeli krajowe banki centralne miałyby zezwolić na wykorzystanie instrumentów o terminie zapadalności krótszym niż termin zapadalności operacji polityki pieniężnej, dla których służą jako aktywa zabezpieczające, od kontrahentów żądać się będzie zastąpienia takich aktywów w terminie zapadalności lub z wyprzedzeniem., i

- instrumentów dłużnych o strumieniach dochodu (np. płatność z tytułu kuponu) przypadających w okresie przed terminem zapadalności operacji polityki pieniężnej, w której są wykorzystane jako aktywa zabezpieczające.

Wszystkie aktywa z listy 1 można wykorzystać w operacjach transgranicznych w całej strefie euro. Oznacza to, że każdy kontrahent Eurosystemu musi być w stanie wykorzystać takie aktywa albo za pośrednictwem powiązań z krajowym systemem SSS, albo poprzez inne dopuszczalne umowy, aby otrzymać kredyt z krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym kontrahent ten jest ustanowiony (patrz: pkt 6.6).

Aktywa z listy 1 kwalifikują się do wszystkich operacji polityki pieniężnej opartych na aktywach zabezpieczających, tzn. odwracalnych i bezwarunkowych transakcji otwartego rynku oraz kredytu banku centralnego na koniec dnia.

6.3 Aktywa z listy 2

Poza instrumentami dłużnymi spełniającymi kryteria kwalifikujące do listy 1, krajowe banki centralne mogą uznać za kwalifikowane inne aktywa, aktywa z listy 2, które mają szczególne znaczenie dla swoich krajowych rynków finansowych i systemów bankowych. Kryteria kwalifikujące dla aktywów z listy 2 ustanawiają krajowe banki centralne zgodnie z minimalnymi kryteriami kwalifikującymi przedstawionymi poniżej. Konkretne krajowe kryteria kwalifikujące dla aktywów z listy 2 podlegają zatwierdzeniu przez EBC. Krajowe banki centralne sporządzają i prowadzą krajowe wykazy kwalifikowanych aktywów z listy 2. Wykazy te są dostępne publicznie [54] Wykazy te są publikowane i uaktualniane codziennie na stronie internetowej EBC (www.ecb.int). W stosunku do nierynkowych aktywów z listy 2 i instrumentów dłużnych o ograniczonej płynności i szczególnych cechach, krajowe banki centralne mogą podjąć decyzję o nieujawnianiu informacji na temat poszczególnych emisji, emitentów/dłużników lub gwarantów, publikując krajowe wykazy aktywów z listy 2, ale muszą podać inne informacje mające zapewnić, że kontrahenci w całej strefie euro mogą z łatwością upewnić się, czy dane aktywa są kwalifikowane..

Aktywa z listy 2 muszą spełniać następujące minimalne kryteria kwalifikujące (patrz też: tabela 4):

- mogą to być instrumenty dłużne (rynkowe bądź nierynkowe) posiadające: a) określony z góry nominał; i b) kupon, który nie może doprowadzić do ujemnego przepływu środków pieniężnych. Ponadto kupon musi należeć do jednego z następujących rodzajów: i) kupon zerowy; ii) kupon stałoodsetkowy; lub iii) kupon zmiennoodsetkowy powiązany z referencyjną stopą procentową. Kupon może być powiązany ze zmianą ratingu samego emitenta. Ponadto kwalifikowane są również obligacje indeksowane wskaźnikiem inflacji. Właściwości te muszą być zachowane do momentu wykupu obligacji. Mogą to być również akcje (będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, określonym w dyrektywie Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1994 r. dotyczącej usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych [55] Dz.U. L 141 z 11.6.1993, str. 27.. Akcje emitowane przez instytucje kredytowe i instrumenty dłużne emitowane instytucje kredytowe, które nie spełniają ściśle kryteriów określonych w art. 22 ust. 4 dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. dotyczącej koordynacji ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) [56] Dz.U. L 375 z 31.12.1985, str. 3., zmienionej dyrektywą Rady 88/220/EWG z dnia 22 marca 1988 r. [57] Dz.U. L 100 z 19.4.1988, str. 31., dyrektywą 2001/107/WE z dnia 21 stycznia 2002 r. [58] Dz.U. L 41 z 13.2.2002, str. 20. i dyrektywą 2001/108/WE z dnia 21 stycznia 2002 r. [59] Dz.U. L 41 z 13.2.2002, str. 35., zwyczajowo nie kwalifikują się do włączenia do wykazów aktywów listy 2. Jednakże EBC może zezwolić krajowym bankom centralnym na włączenie takich aktywów do ich wykazów aktywów listy 2 z zastrzeżeniem pewnych warunków i ograniczeń,

TABELA 4

Aktywa kwalifikowane wykorzystywane w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu

Kryteria | Lista 1 | Lista 2 |

Rodzaj aktywów | Certyfikaty dłużne EBCInne rynkowe instrumenty dłużne | Rynkowe instrumenty dłużneNierynkowe instrumenty dłużneAkcje będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym |

Procedury rozliczeń | Instrumenty muszą być zdeponowane centralnie w postaci zapisu księgowego w krajowych bankach centralnych lub systemie SSS spełniającym minimalne standardy EBC | Aktywa muszą być łatwo dostępne dla krajowego banku centralnego, który włączył je do swojego wykazu aktywów z listy drugiej |

Rodzaj emitenta | Banki centralneSektor publicznySektor prywatnyInstytucje międzynarodowe i ponadnarodowe | Sektor publicznySektor prywatny |

Standard kredytowy | EBC musi uznać, że aktywa posiadają wysoki standard kredytowy (co może obejmować gwarancję gwaranta z EOG, który uznawany jest przez EBC za posiadającego dobrą sytuację finansową) | Krajowy bank centralny, który włączył aktywa na listę drugą, musi uznać, że posiadają one wysoki standard kredytowy (co może obejmować gwarancję gwaranta ze strefy euro uznawanego przez krajowy bank centralny, który włączył je na listę drugą, za posiadającego dobrą sytuację finansową) |

Miejsce ustanowienia emitenta (lub gwaranta) | Kraje EOG i kraje spoza EOG należące do grupy G10 | Strefa euro |

Umiejscowienie aktywów | Miejsce emisji: EOGMiejsce rozliczenia: strefa euro | Strefa euro |

Waluta | Euro | Euro |

Wykorzystanie w transakcjach transgranicznych | Tak | Tak |

- muszą to być zobowiązania dłużne wobec podmiotów lub akcje podmiotów (lub gwarantowane przez podmioty) uznawanych przez krajowy bank centralny, który wpisał je na listę 2, za posiadające dobrą sytuację finansową. Gwarant musi być ustanowiony w EOG. Gwarancja zostaje uznana za możliwą do zaakceptowania, jeśli gwarant bezwarunkowo i nieodwołalnie zagwarantował zobowiązania emitenta w stosunku do kwoty głównej, odsetek i wszelkich innych należności w ramach danego instrumentu dłużnego w stosunku do posiadaczy tego instrumentu, aż do całkowitego ich wykonania. Gwarancja musi być płatna na pierwsze wezwanie (niezależnie od zobowiązania z tytułu długu). Gwarancje udzielone przez podmioty publiczne uprawnione do nakładania podatków powinny być płatne na pierwsze wezwanie lub też w inny sposób zapewniać szybką i terminową płatność w razie zwłoki. Zobowiązania gwaranta z tytułu gwarancji muszą być klasyfikowane i ocenialne przynajmniej na równi (pari passu) z pozostałymi niezabezpieczonymi zobowiązaniami gwaranta. Gwarancja musi podlegać prawom Państwa Członkowskiego UE oraz być prawomocna, wiążąca i wykonalna w stosunku do gwaranta [60] Wymóg wykonalności podlega przepisom dotyczącym upadłości i niewypłacalności, ogólnym zasadom sprawiedliwości, jak też innym tego rodzaju prawom i zasadom dotyczącym gwaranta i mającym wpływ na prawa wierzyciela w stosunku do gwaranta.. Aby instrument objęty gwarancją został uznany za aktywa kwalifikowane [61] Jeśli gwarant został ustanowiony na mocy innej jurysdykcji niż prawo obowiązujące dla gwarancji, potwierdzenie prawne musi też stwierdzać, że gwarancja jest ważna i wykonalna na mocy praw, którym podlega ustanowienie gwaranta., należy złożyć prawne potwierdzenie dotyczące ważności, mocy wiążącej i wykonalności gwarancji w formie i o treści uznanej przez Eurosystem [62] Potwierdzenie prawne powinno być złożone do wglądu do krajowego banku centralnego zgłaszającego dane aktywa oparte na gwarancji do wpisania na listę aktywów kwalifikowanych. Krajowym bankiem centralnym zgłaszającym dane aktywa jest zazwyczaj krajowy bank centralny państwa, w którym aktywa zostaną notowane, staną się przedmiotem obrotu giełdowego lub będą kwotowane. W sytuacji notowania wielokrotnego wszelkie pytania przyjmuje ECB, Centrum Informacji o Aktywach Kwalifikowanych (Eligible-Assets.hotline@ecb.int).. Potrzeba potwierdzenia prawnego nie dotyczy gwarancji udzielonych odnośnie do instrumentów dłużnych z oddzielnym ratingiem kredytowym lub też do gwarancji udzielonych przez podmioty publiczne uprawnione do nakładania podatków,

- muszą być łatwo dostępne dla krajowego banku centralnego, który wpisał je na listę 2,

- muszą być umiejscowione w strefie euro (tak aby ich rejestracja i realizacja podlegała prawu kraju strefy euro),

- muszą być denominowane w euro [63] Wyrażone jako takie albo w krajowych denominacjach euro.,

- muszą być wyemitowane (lub gwarantowane) przez podmioty ustanowione w strefie euro.

[65] kontrolę, która oznacza związek zachodzący między przedsiębiorstwem dominującym i jego przedsiębiorstwem zależnym we wszystkich przypadkach określonych w art. 1 ust. 1 i 2 dyrektywy 83/349/EWG, bądź też podobny związek między jakąkolwiek osobą fizyczną lub prawną i przedsiębiorstwem; wszelkie przedsiębiorstwa zależne danego przedsiębiorstwa zależnego będą również uważane za przedsiębiorstwa zależne przedsiębiorstwa dominującego najwyższego szczebla.Sytuację, w której dwie lub więcej osób fizycznych lub prawnych jest trwale związanych z jedną i tą samą osobą przez stosunek kontroli, również uważa się za bliskie powiązanie tych osób". [66] Tak jak w przypadku aktywów z listy 1, przepisu tego nie stosuje się do: i) bliskich powiązań pomiędzy kontrahentem i władzami publicznymi krajów EOG; ii) weksli handlowych, w ramach których poza kontrahentem zobowiązany jest jeszcze jeden podmiot (inny niż instytucja kredytowa); iii) instrumentów dłużnych spełniających ściśle kryteria określone w art. 22 ust. 4 dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. dotyczącej koordynacji ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS); lub iv) przypadki, w których instrumenty dłużne są chronione szczególnymi prawnymi środkami zabezpieczającymi porównywalnymi z ppkt iii)..

Pomimo włączenia tych aktywów na listę 2, krajowe banki centralne mogą podjąć decyzję o nieakceptowaniu następujących instrumentów jako aktywów zabezpieczających:

- instrumentów dłużnych przypadających do wykupu przed terminem zapadalności operacji polityki pieniężnej, w której wykorzystane są jako aktywa zabezpieczające [67] Tak jak w przypadku aktywów z listy 1, jeżeli krajowe banki centralne miałyby zezwolić na wykorzystanie instrumentów o terminie zapadalności krótszym niż termin zapadalności operacji polityki pieniężnej, dla których służą jako aktywa zabezpieczające, od kontrahentów żądać się będzie zastąpienia takich aktywów w terminie zapadalności lub z wyprzedzeniem.,

- instrumentów dłużnych o strumieniu dochodu (np. płatność z tytułu kuponu) przypadającym w okresie przed terminem zapadalności operacji polityki pieniężnej, w której wykorzystane są jako aktywa zabezpieczające, lub

- akcji z jakimkolwiek rodzajem płatności lub obciążonych jakimkolwiek tytułem, który może mieć wpływ na ich kwalifikowanie się jako aktywa zabezpieczającego w okresie do terminu zapadalności operacji polityki pieniężnej, w której wykorzystane są jako aktywa zabezpieczające.

Wszystkie aktywa z listy 2 muszą nadawać się do wykorzystania w operacjach transgranicznych w całej strefie euro. Oznacza to, że kontrahent Eurosystemu musi być w stanie wykorzystać takie aktywa albo za pośrednictwem powiązań z krajowym systemem SSS, albo poprzez inne dopuszczalne umowy, aby otrzymać środki z krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym kontrahent jest ustanowiony (patrz: pkt 6.6).

Aktywa z listy 2 kwalifikują się do wykorzystania w odwracalnych transakcjach otwartego rynku i kredytach banku centralnego na koniec dnia. Zazwyczaj nie są wykorzystywane w transakcjach bezwarunkowych Eurosystemu.

6.4 Środki kontroli ryzyka

Środki kontroli ryzyka stosuje się do aktywów zabezpieczających wykorzystywanych w operacjach polityki pieniężnej Eurosystemu w celu zabezpieczenia Eurosystemu przed ryzykiem strat finansowych, na wypadek gdyby aktywa zabezpieczające musiały zostać zrealizowane z powodu niewywiązania się kontrahenta ze zobowiązań. Środki kontroli ryzyka będące w dyspozycji Eurosystemu przedstawione są w ramce 7.

+++++ TIFF +++++

6.4.1 Środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 1

Eurosystem stosuje określone środki kontroli ryzyka zależnie od rodzaju aktywów zabezpieczających oferowanych przez kontrahenta. Właściwe środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 1 ustala EBC. Środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 1 są zharmonizowane w całej strefie euro [68] Z powodu różnic operacyjnych w Państwach Członkowskich w odniesieniu do procedur dostarczania aktywów zabezpieczających przez kontrahentów do krajowych banków centralnych (w formie puli zabezpieczeń złożonej jako zastaw w krajowym banku centralnym lub jako umowy z przyrzeczeniem odkupu oparte na konkretnych aktywach określonych dla każdej transakcji) mogą wystąpić niewielkie różnice w odniesieniu do terminu wyceny i innych cech operacyjnych depozytów zabezpieczających.. Zasady kontroli ryzyka dla aktywów z listy 1 obejmują następujące główne elementy:

- kwalifikowane aktywa z listy 1 są przypisane do jednej z czterech kategorii o malejącym stopniu płynności, w oparciu o klasyfikację emitenta oraz rodzaj aktywów. Podział kwalifikowanych aktywów na cztery kategorie płynności opisuje ramka 8,

+++++ TIFF +++++

- poszczególne instrumenty dłużne podlegają określonym redukcjom wartości w wycenie. Redukcje wartości w wycenie stosuje się poprzez odjęcie pewnego procentu od wartości rynkowej aktywów podstawowych. Redukcje wartości w wycenie różnią się w zależności od pozostałego terminu zapadalności i struktury kuponowej instrumentów dłużnych, jak pokazano w ramkach 9 i 10,

+++++ TIFF +++++

- redukcje wartości w wycenie stosowane do wszystkich stało- i zerokuponowych instrumentów z listy pierwszej opisano w ramce 9 [69] Poziom wartości w redukcji wyceny zastosowany do stałokuponowych papierów wartościowych stosuje się także do instrumentów dłużnych, których kupon jest powiązany z zmianą ratingu samego emitenta lub do obligacji indeksowanych wskaźnikiem inflacji.,

- poziomy redukcji wartości w wycenie stosowane do wszystkich kwalifikowanych instrumentów o odwrotnej zmiennej stopie procentowej z listy pierwszej są takie same dla wszystkich klas płynności i zostały opisane w ramce 10,

+++++ TIFF +++++

- redukcja zastosowana do instrumentów dłużnych zmiennokuponowych [70] Płatność kuponowa jest uznawana za instrument o zmiennej stopie, jeśli kupon jest powiązany z referencyjną stopą odsetek i jeśli okresy rozrachunków odnoszące się do kuponu nie przekraczają jednego roku. Płatności kuponowe, dla których okresy rozrachunków odnoszące się do kuponu przekraczają jeden rok, traktowane są jako płatności o stopie stałej, dla których odnośny okres zapadalności dla redukcji wartości jest pozostałym okresem zapadalności instrumentu dłużnego. jest taka sama jak redukcja stosowana do klasy zapadalności instrumentów stałokuponowych od zera do jednego roku w kategorii płynności, do której należy dany instrument,

- środki kontroli ryzyka stosowane do instrumentów dłużnych z więcej niż jednym typem płatności kuponowej zależą wyłącznie od płatności kuponowych w pozostałym do wykupu czasu trwania instrumentu. Redukcja wartości w wycenie zastosowana do takiego instrumentu jest wyznaczona na poziomie najwyższej redukcji, jaka może być zastosowana do instrumentów dłużnych z takim samym pozostałym okresem zapadalności, przy czym uwzględnia się płatności kuponowe dowolnego typu, które występują w pozostałym do wykupu okresie trwania instrumentu,

- w absorbujących płynność operacjach nie stosuje się redukcji wartości w wycenie,

- w zależności od jurysdykcji i krajowych systemów operacyjnych, krajowe banki centralne zezwalają na tzw. pooling aktywów zabezpieczających i/lub wymagają deponowania aktywów wykorzystywanych w poszczególnych transakcjach (tzw. system earmarking). W systemach pooling kontrahent udostępnia pulę wystarczających aktywów zabezpieczających bankowi centralnemu na pokrycie kredytów uzyskanych z banku centralnego, co oznacza, że poszczególne aktywa nie są przypisane konkretnym operacjom kredytowym. W przypadku stosowania systemu earmarking do każdej operacji kredytowej są przypisane konkretne, łatwe do zidentyfikowania aktywa,

- aktywa podlegają codziennej wycenie. Codziennie krajowe banki centralne obliczają wymaganą wartość aktywów zabezpieczających, uwzględniając zmiany w wielkości kwoty pozostających do spłaty kredytów, zasady wyceny przedstawione w pkt 6.5 oraz wymagane redukcje wartości w wycenie,

- jeżeli po wycenie aktywa zabezpieczające nie spełniają wymagań skalkulowanych na ten dzień, wykonywane są wezwania do odpowiedniego uzupełnienia depozytu. W celu zmniejszenia częstotliwości takich wezwań krajowe banki centralne mogą stosować tzw. punkt aktywacji. W takim przypadku punkt aktywacji wynosi 0,5 dostarczonej kwoty płynności. W zależności od jurysdykcji, krajowe banki centralne mogą wymagać, aby wezwania do uzupełnienia depozytów początkowych były wykonywane poprzez dostarczenie dodatkowych aktywów lub wpłatę środków pieniężnych. Oznacza to, że jeżeli wartość rynkowa aktywów zabezpieczających spada poniżej punktu aktywacji, kontrahenci muszą dostarczyć dodatkowe aktywa (lub środki pieniężne). Podobnie, gdyby wartość rynkowa aktywów zabezpieczających po aktualizacji wyceny przekroczyła górny punkt aktywacji, krajowy bank centralny zwróciłby kontrahentowi nadwyżkę aktywów (lub środków pieniężnych) (patrz: ramka 11),

+++++ TIFF +++++

+++++ TIFF +++++

- w systemach typu pooling kontrahenci mogą codziennie zamieniać aktywa zabezpieczające,

- w systemach typu earmarking krajowe banki centralne mogą zezwolić na zamianę aktywów zabezpieczających,

- EBC może w dowolnym momencie podjąć decyzję o usunięciu określonych instrumentów dłużnych z wykazu kwalifikowanych instrumentów z listy pierwszej [71] Jeżeli w momencie wykreślenia z wykazu aktywów poziomu 1 instrument dłużny wykorzystywany jest w operacjach kredytowych Eurosystemu, będzie musiał zostać niezwłocznie wycofany..

6.4.2 Środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 2

Właściwe środki kontroli ryzyka dla aktywów z listy 2 są określane przez krajowy bank centralny, który wpisał dane aktywa na listę 2. Stosowanie środków kontroli ryzyka przez krajowy bank centralny podlega zatwierdzeniu przez EBC. Ustanawiając właściwe środki kontroli ryzyka, Eurosystem zmierza do zapewnienia warunków braku dyskryminacji w traktowaniu aktywów z listy 2 w całej strefie euro. W tych ramach redukcje wartości w wycenie stosowane do aktywów z listy 2 odzwierciedlają szczególne ryzyko związane z tymi aktywami i są co najmniej tak rygorystyczne, jak redukcje wartości w wycenie stosowane wobec aktywów z listy 1. Aktywa z listy 2 są podzielone na trzy grupy redukcji wartości w wycenie, odzwierciedlające różnice w wewnętrznych charakterystykach i ich płynności. Grupy płynności i redukcje wartości w wycenie dla aktywów z listy drugiej opisano w ramce 12.

+++++ TIFF +++++

Włączenie aktywów z listy 2 do jednej z następujących klas płynności proponują krajowe banki centralne i podlega ono zatwierdzeniu przez EBC:

1. Akcje

2. Rynkowe instrumenty dłużne o ograniczonej płynności

Większość aktywów z listy 2 należy do tej kategorii. Chociaż mogą występować pewne różnice w stopniu płynności, aktywa te są generalnie podobne w tym, że rynek wtórny dla tych aktywów jest mało płynny, ceny nie muszą być notowane codziennie i obrót na normalnym poziomie może generować skutki cenowe.

3. Instrumenty dłużne o ograniczonej płynności i specjalnych cechach

Są to aktywa, które — chociaż posiadają pewne aspekty rynkowe — wymagają dodatkowego czasu w celu ich upłynnienia na rynku. Dotyczy to aktywów, które generalnie nie mają charakteru rynkowego, ale które posiadają specjalne cechy zapewniające pewną zbywalność, w tym procedury aukcji rynkowych (jeżeli występuje konieczność upłynnienia aktywów) i codzienne ustalanie ceny.

4. Nierynkowe instrumenty dłużne

Są to instrumenty w praktyce niezbywalne i dlatego mają niewielką lub żadną płynność.

W przypadku aktywów z listy 2 o kuponach ze stopą zmienną i instrumentów dłużnych z więcej niż jednym typem płatności kuponowej, stosuje się takie same zasady, jak dla aktywów z listy pierwszej, o ile EBC nie ustali inaczej [72] Dla niektórych aktywów z listy 2 charakteryzujących się ponownym ustalaniem stopy procentowej, w której ponowne ustalenie jest dokonywane w sposób jednomyślny i jednoznaczny zgodnie ze standardami rynkowymi i zgodnie z zatwierdzeniem przez EBC, odnośny termin zapadalności jest wyznaczany przez ponowne ustalenie okresu zmiany stopy..

Krajowe banki centralne stosują ten sam punkt aktywacji (jeżeli dotyczy) do realizacji wezwań do uzupełnienia depozytów zabezpieczających dla aktywów z listy 2, jak i dla aktywów z listy 1. Ponadto krajowe banki centralne mogą stosować ograniczenia akceptacji aktywów z listy 2, mogą żądać dodatkowych gwarancji i w każdym momencie mogą podjąć decyzję o usunięciu poszczególnych aktywów z listy 2.

6.5 Zasady wyceny aktywów zabezpieczających

Określając wartość aktywów zabezpieczających wykorzystanych w transakcjach z przyrzeczeniem odkupu, Eurosystem stosuje następujące zasady:

- dla każdej pozycji rynkowych aktywów kwalifikowanych z listy 1 lub listy 2 Eurosystem określa jedno źródło ceny referencyjnej. Oznacza to także, że dla aktywów notowanych, kwotowanych lub będących przedmiotem obrotu na więcej niż jednym rynku, wyłącznie jeden z tych rynków wykorzystywany jest jako źródło ceny danych aktywów,

- dla każdego rynku referencyjnego Eurosystem określa najbardziej reprezentatywną cenę stosowaną przy obliczaniu wartości rynkowych. Jeżeli podawana jest więcej niż jedna cena, stosuje się najniższą z tych cen (zazwyczaj cenę bid),

- wartość aktywów rynkowych oblicza się na podstawie najbardziej reprezentatywnej ceny w dniu roboczym poprzedzającym termin wyceny,

- przy braku ceny reprezentatywnej dla konkretnych aktywów w dniu roboczym poprzedzającym termin wyceny, stosuje się ostatnią cenę giełdową. Jeżeli niedostępna jest cena giełdowa, krajowy bank centralny określi cenę, z uwzględnieniem ostatniej ceny określonej dla tych aktywów na rynku referencyjnym,

- wartość rynkową instrumentu dłużnego oblicza się razem z narosłymi odsetkami,

- w zależności od różnic w krajowych systemach prawnych i praktyce operacyjnej, w podejściu do strumieni dochodu (np. płatności kuponów) związanych z aktywami, jakie otrzymuje się w okresie realizacji transakcji odwracalnej, mogą wystąpić różnice między krajowymi bankami centralnymi. Jeżeli strumień dochodu jest przekazywany kontrahentowi, zanim nastąpi transfer dochodu, krajowy bank centralny zapewnia, że odpowiednie operacje będą w dalszym ciągu pokryte wystarczająca ilością aktywów zabezpieczających. Krajowe banki centralne dążą do tego, aby skutek ekonomiczny takiego potraktowania strumieni dochodu był taki sam, jak w sytuacji, w której dochód byłby przekazywany kontrahentowi w terminie płatności [73] Krajowe banki centralne mogą podjąć decyzję o nieakceptowaniu jako aktywów zabezpieczających w transakcjach odwracalnych instrumentów dłużnych o strumieniu dochodu (np. płatność kuponu) przypadającym w okresie do terminu zapadalności operacji polityki pieniężnej (patrz: pkt 6.2 i 6.3).,

- w przypadku nierynkowych aktywów z listy 2 krajowy bank centralny, który włączył te aktywa na listę 2, określa odrębne zasady wyceny.

6.6 Transgraniczne wykorzystanie aktywów kwalifikowanych

Kontrahenci Eurosystemu mogą wykorzystywać aktywa kwalifikowane w operacjach transgranicznych, tzn. mogą uzyskiwać środki finansowe z krajowego banku centralnego Państwa Członkowskiego, w którym są ustanowieni poprzez wykorzystanie aktywów znajdujących się w innym Państwie Członkowskim. Musi istnieć możliwość wykorzystania aktywów zabezpieczających w operacjach transgranicznych w całej strefie euro do rozliczania wszystkich rodzajów operacji, w ramach których Eurosystem zasila w płynność w zamian za aktywa kwalifikowane.

Krajowe banki centralne (i EBC) wypracowały mechanizm zapewniający, że wszystkie aktywa kwalifikowane emitowane/deponowane w strefie euro można wykorzystać na zasadach transgranicznych. Jest to system banków centralnych korespondentów (CCBM), w ramach którego krajowe banki centralne działają wzajemnie dla siebie (i dla EBC) jako powiernicy ("korespondenci") w odniesieniu do aktywów akceptowanych przez ich lokalny system depozytowy lub rozrachunkowy. Szczególne rozwiązania można zastosować w przypadku aktywów nierynkowych lub aktywów z listy 2 o ograniczonej płynności i szczególnych cechach, których nie można transferować poprzez system SSS [74] Szczegóły można znaleźć w "broszurze CCBM", która jest dostępna na stronie internetowej EBC (www.ecb.int).. System CCBM można wykorzystać do zabezpieczania wszystkich rodzajów operacji kredytowych Eurosystemu. Oprócz systemu CCBM, do celów transgranicznego transferu papierów wartościowych można wykorzystać kwalifikowane powiązania między systemami SSS [75] Kwalifikowane aktywa można wykorzystać poprzez rachunek banku centralnego w systemie SSS zlokalizowany w innym kraju niż dany bank centralny, jeżeli Eurosystem zatwierdził korzystanie z takiego rachunku. Od sierpnia 2000 r. Bank Centralny Irlandii uzyskał zezwolenie na otwarcie takiego rachunku w systemie Euroclear. Z rachunku tego można korzystać dla wszystkich kwalifikowanych aktywów utrzymywanych w Euroclear, tzn. łącznie z kwalifikowanymi aktywami przekazanymi do Euroclear poprzez kwalifikowane powiązania..

6.6.1 System banków centralnych korespondentów (CCBM)

System banków centralnych korespondentów przedstawiono na wykresie 3.

+++++ TIFF +++++

WYKRES 3System banków centralnych korespondentów (CCBM)

Wszystkie krajowe banki centralne prowadzą wzajemne rachunki papierów wartościowych do celów transgranicznego wykorzystania kwalifikowanych aktywów. Dokładna procedura CCBM zależy od tego, czy kwalifikowane aktywa przeznaczone są do zabezpieczania poszczególnych transakcji, czy stanowią pulę aktywów zabezpieczających [76] Dalsze wyjaśnienia można znaleźć w "broszurze CCBM".:

- w systemie earmarking bezpośrednio po zaakceptowaniu oferty przez krajowy bank centralny Państwa Członkowskiego, w którym kontrahent jest ustanowiony (tzn. "rodzimy bank centralny"), kontrahent przesyła zlecenie (w razie potrzeby za pośrednictwem własnego powiernika) do systemu SSS w kraju, w którym znajdują się jego papiery wartościowe, w celu przekazania ich do banku centralnego tego kraju na rachunek rodzimego banku centralnego. W momencie poinformowania rodzimego banku centralnego przez bank centralny-korespondenta o otrzymaniu zabezpieczenia przekazuje on środki kontrahentowi. Banki centralne nie przekazują środków finansowych, dopóki nie upewnią się, że bank centralny-korespondent otrzymał papiery wartościowe kontrahentów. Jeżeli występuje konieczność dotrzymania ostatecznych terminów rozliczeń, kontrahenci mogą wstępnie zdeponować aktywa w bankach centralnych-korespondentach na rachunku ich rodzimego banku centralnego z wykorzystaniem procedur CCBM,

- w systemie pooling kontrahent w każdym czasie może przekazać papiery wartościowe do banku centralnego-korespondenta na rachunek rodzimego banku centralnego. W momencie otrzymania informacji przez rodzimy bank centralny od banku centralnego-korespondenta o otrzymaniu papierów wartościowych rodzimy bank centralny dodaje te papiery wartościowe do puli kontrahenta.

System CCBM jest dostępny dla kontrahentów od godziny 9.00 do 16.00 czasu EBC (C.E.T.) każdego dnia roboczego Eurosystemu. Kontrahent pragnący skorzystać z systemu CCBM musi powiadomić o tym krajowy bank centralny, z którego ma zamiar otrzymać kredyt, tzn. swój rodzimy bank centralny, przed godziną 16.00 czasu EBC (C.E.T.). Oprócz tego, kontrahent musi zapewnić, że zabezpieczenie dla operacji polityki pieniężnej zostanie przekazane na rachunek banku centralnego-korespondenta najpóźniej do godziny 16.45 czasu EBC (C.E.T.). Zlecenia lub transfery dokonane z przekroczeniem tego ostatecznego terminu będą uznawane wyłącznie w stosunku do kredytu udzielonego następnego dnia roboczego. Kiedy kontrahenci przewidują potrzebę skorzystania z systemu CCBM w późniejszych godzinach, powinni, o ile to możliwe, dostarczyć aktywa z góry (tzn. wstępnie zdeponować aktywa). W wyjątkowych okolicznościach lub kiedy jest to uzasadnione względami polityki pieniężnej, EBC może podjąć decyzję o przedłużeniu czasu zamknięcia systemu CCBM do czasu zamknięcia systemu TARGET.

6.6.2 Powiązania między systemami rozrachunku papierów wartościowych (SSS)

Oprócz systemu CCBM, do celów transgranicznego transferu papierów wartościowych można wykorzystać kwalifikowane powiązania między systemami SSS UE.

+++++ TIFF +++++

WYKRES 4Powiązania między systemami rozrachunku papierów wartościowych

Powiązanie między dwoma systemami SSS umożliwia uczestnikowi jednego systemu SSS posiadanie papierów wartościowych wyemitowanych w innym systemie SSS bez konieczności bycia uczestnikiem tego innego systemu SSS. Przed skorzystaniem z tych powiązań dla transferu zabezpieczenia z tytułu operacji kredytowych Eurosystemu aktywa muszą być wycenione i zatwierdzone zgodnie ze standardami stosowania systemów SSS UE [77] Uaktualniony wykaz kwalifikowanych powiązań można znaleźć na stronie internetowej EBC (www.ecb.int). [78] Patrz: publikacja pt. "Standardy wykorzystania systemów rozrachunku papierów wartościowych UE w operacjach kredytowych ESBC", Europejski Instytut Walutowy, styczeń 1998 r., dostępna w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int)..

Z punktu widzenia Eurosystemu system CCBM i powiązania między systemami SSS UE pełnią tę samą rolę, mianowicie umożliwiają kontrahentom wykorzystanie zabezpieczenia na zasadach transgranicznych, tzn. oba systemy umożliwiają kontrahentom wykorzystanie zabezpieczenia do uzyskania kredytu z ich rodzimego banku centralnego, nawet jeżeli to zabezpieczenie zostało wyemitowane w systemie SSS innego kraju. System CCBM i powiązania między systemami SSS spełniają tę funkcję w różny sposób. W systemie CCBM relacja transgraniczna zachodzi między krajowymi bankami centralnymi, które pełnią wobec siebie funkcję powierników. Przy wykorzystaniu powiązań współpraca transgraniczna zachodzi między systemami SSS. Otwierają one wzajemnie rachunki wspólne. Aktywa zdeponowane w banku centralnym-korespondencie można wykorzystać wyłącznie do celów zabezpieczenia operacji kredytowych Eurosystemu. Aktywa posiadane poprzez powiązania można wykorzystać dla operacji kredytowych Eurosystemu, jak również dla innych celów określonych przez kontrahenta. Wykorzystując powiązania między systemami SSS, kontrahenci posiadają aktywa na własnych rachunkach w swoich rodzimych systemach SSS i nie potrzebują powiernika.

ROZDZIAŁ 7

7. REZERWA OBOWIĄZKOW [79] Treść niniejszego rozdziału podana jest wyłącznie w celach informacyjnych.

7.1 Charakterystyka ogólna

EBC wymaga od instytucji kredytowych utrzymywania rezerw obowiązkowych na rachunkach w krajowych bankach centralnych w ramach systemu rezerwy obowiązkowej Eurosystemu. Ramy prawne tego systemu są ustanowione w art. 19 Statutu ESBC, rozporządzeniu Rady (WE) 2531/98 z dnia 23 listopada 1998 r. dotyczącym stosowania stóp rezerw obowiązkowych przez Europejski Bank Centralny [80] Dz.U. L 318 z 27.11.1998, str. 1. i rozporządzeniu (WE) Europejskiego Banku Centralnego nr 1745/2003 z dnia 12 września 2003 r. dotyczącym stosowania rezerw obowiązkowych (EBC/2003/9) [81] Dz.U.L 250 z 2.10.2003, str. 10.. Stosowanie rozporządzenia EBC/2003/9 zapewnia jednorodność zasad i warunków systemu rezerwy obowiązkowej Eurosystemu w całej strefie euro.

Wielkość rezerwy obowiązkowej, jaka ma być utrzymywana przez poszczególne instytucje ustala się w stosunku do podstawy naliczania rezerwy. System rezerwy obowiązkowej Eurosystemu umożliwia kontrahentom korzystanie z możliwości ich uśredniania, co oznacza, że zgodność rezerwy wymaganej z utrzymywaną ustala się na podstawie średniej arytmetycznej sald na koniec dnia na rachunkach rezerw kontrahentów w okresie jednego miesiąca. Utrzymywane przez instytucje rezerwy obowiązkowe są oprocentowane według stopy procentowej podstawowych operacji refinansujących Eurosystemu.

System rezerw obowiązkowych Eurosystemu spełnia przede wszystkim następujące funkcje monetarne:

- Stabilizacja stóp procentowych rynku pieniężnego

Przepisy uśredniające systemu rezerwy obowiązkowej Eurosystemu mają na celu stabilizację stóp procentowych na rynku pieniężnym, stanowiąc bodziec dla instytucji do łagodzenia skutków przejściowych wahań płynności.

- Kreacja lub pogłębianie strukturalnego niedoboru płynności

System rezerwy obowiązkowej Eurosystemu kreuje lub pogłębia strukturalny niedobór płynności. Może to być pomocne w celu poprawy skuteczności działania Eurosystemu w zakresie zasilania w płynność.

Jeśli chodzi o stosowanie przez EBC wymogu utrzymywania rezerwy obowiązkowej, EBC jest obowiązany działać zgodnie z celami Eurosystemu określonymi w art. 105 ust. 1 Traktatu i art. 2 Statutu ESBC, co oznacza, między innymi, zasadę niewymuszania znaczącego, niepożądanego przemieszczania lub odpływu zasobów pieniężnych.

7.2 Instytucje podlegające systemowi rezerwy obowiązkowej

Zgodnie z art. 19.1 Statutu ESBC EBC wymaga od instytucji kredytowych ustanowionych w Państwach Członkowskich utrzymywania odpowiedniego poziomu rezerwy obowiązkowej. Oznacza to, że działające w strefie euro oddziały podmiotów, które nie mają siedziby w strefie euro, również podlegają systemowi rezerwy obowiązkowej Eurosystemu. Jednakże zlokalizowane poza strefą euro oddziały instytucji kredytowych mających siedzibę w strefie euro nie podlegają temu systemowi.

Instytucje będą automatycznie zwolnione z wymogów dotyczących rezerwy obowiązkowej od rozpoczęcia okresu utrzymywania rezerwy, w którym ich pozwolenia na działalność zostaną cofnięte lub oddane, lub w którym organ sądowy lub inny właściwy organ uczestniczącego Państwa Członkowskiego podejmuje decyzję o wszczęciu postępowania likwidacyjnego wobec instytucji. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) 2531/98 z dnia 23 listopada 1998 r. dotyczącym stosowania systemu rezerwy obowiązkowej przez ECB i rozporządzeniem EBC/2003/9 EBC może również zwolnić pewne kategorie innych instytucji z zobowiązań w ramach systemu rezerwy obowiązkowej Eurosystemu przy zachowaniu zasady braku dyskryminacji, jeżeli cele systemu nie byłyby spełnione poprzez nałożenie ich na te konkretne instytucje. W decyzjach dotyczących zwolnień EBC każdorazowo bierze pod uwagę następujące kryteria:

- instytucja spełnia funkcje specjalne,

- instytucja nie prowadzi aktywnie czynności bankowych w konkurencji z innymi instytucjami kredytowymi, i/lub

- wszystkie depozyty instytucji są przeznaczone na cele związane z regionalną i/lub międzynarodową pomocą w zakresie rozwoju.

EBC sporządza i prowadzi wykaz instytucji podlegających systemowi rezerwy obowiązkowej Eurosystemu. EBC również udostępnia publicznie wykazy wszystkich instytucji zwolnionych ze zobowiązań w ramach systemu z powodów innych niż reorganizacja [82] Wykazy są dostępne publicznie na stronie internetowej EBC (www.ecb.int).. Kontrahenci mogą korzystać z tych wykazów przy ustalaniu, czy posiadają zobowiązania wobec innej instytucji, która sama podlega systemowi rezerwy obowiązkowej. Wykazy udostępniane publicznie ostatniego dnia roboczego Eurosystemu każdego miesiąca kalendarzowego wykorzystuje się do obliczania podstawy naliczania rezerwy na okres utrzymywania tej rezerwy zaczynający się w miesiącu kalendarzowym przypadającym dwa miesiące później. Na przykład wykaz opublikowany pod koniec lutego będzie obowiązywać w odniesieniu do obliczania podstawy naliczania rezerwy za okres utrzymywania rezerwy zaczynający się w kwietniu.

7.3 Określanie rezerwy obowiązkowej

a) Podstawa naliczania i stopy rezerwy

Podstawę naliczania rezerwy obowiązkowej danej instytucji określa się w odniesieniu do pozycji jej bilansu. Dane bilansowe przekazywane są krajowym bankom centralnym w ramach ogólnej statystyki pieniężnej i bankowej EBC (patrz: pkt 7.5) [83] Ramy sprawozdawcze dla statystyki pieniężnej i bankowej EBC przedstawiono w załączniku 4.. W przypadku instytucji podlegających wymogom pełnej sprawozdawczości do ustalenia podstawy naliczania rezerwy na okres utrzymywania rozpoczynający się w miesiącu kalendarzowym przypadającym dwa miesiące później wykorzystuje się dane bilansowe na koniec bieżącego miesiąca kalendarzowego. Na przykład podstawa naliczania rezerwy obliczona na podstawie bilansu na koniec lutego będzie stosowana do obliczania poziomu rezerwy obowiązkowej danego kontrahenta w okresie utrzymywania rezerwy zaczynającym się w kwietniu.

Zasady sprawozdawczości w zakresie statystyki pieniężnej i bankowej EBC obejmują możliwość zwolnienia małych instytucji z pewnych obowiązków sprawozdawczych. Instytucje, do których stosuje się ten przepis, muszą przekazywać jedynie ograniczony zestaw danych bilansowych co kwartał (dane w układzie kwartalnym) w terminie, który jest dłuższy niż termin przewidziany dla większych instytucji. W przypadku tych instytucji dane bilansowe za konkretny kwartał wykorzystuje się do ustalenia, z przesunięciem dwóch miesięcy, podstawy naliczania rezerwy na kolejne trzy jednomiesięczne okresy utrzymywania rezerwy. Na przykład podstawa naliczania rezerwy obliczona na podstawie bilansu na koniec pierwszego kwartału — w marcu — będzie stosowana do obliczania poziomu rezerwy obowiązkowej danego kontrahenta w okresie utrzymywania rezerwy zaczynającym się w czerwcu, lipcu i sierpniu.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2531/98 z 23 listopada 1998 r. dotyczącym stosowania systemu rezerwy obowiązkowej przez Europejski bank Centralny, EBC może włączyć do podstawy naliczania rezerwy pasywa wynikające z zaakceptowania środków razem z pasywami wynikającymi z pozycji pozabilansowych. W systemie rezerwy obowiązkowej Eurosystemu w podstawę rezerwy włączone są obecnie takie kategorie pasywów, jak "depozyty" i "wyemitowane dłużne papiery wartościowe" (patrz: ramka 13).

Zobowiązania wobec innych instytucji znajdujących się w wykazie instytucji podlegających systemowi rezerwy obowiązkowej Eurosystemu oraz zobowiązania wobec EBC i krajowych banków centralnych nie są wliczane do podstawy naliczania rezerwy. W tym zakresie dla kategorii pasywów "wyemitowane dłużne papiery wartościowe" emitent musi być w stanie udowodnić faktyczną ilość tych instrumentów znajdujących się w posiadaniu innych instytucji podlegających systemowi rezerwy obowiązkowej Eurosystemu, aby mieć możliwość odliczenia ich od podstawy rezerwy. Jeżeli nie można przedstawić takiego dowodu, emitenci mogą stosować do każdej z tych pozycji bilansowych standardowe wyłączenie w ustalonej wielkości procentowej [84] Patrz: rozporządzenie (WE) nr 1745/2003 Europejskiego Banku Centralnego z dnia 12 września 2003 r. dotyczące stosowania systemu rezerwy obowiązkowej (EBC/2003/9). Dalsze informacje na temat współczynnika standardowego wyłączenia można znaleźć w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int) i na stronach internetowych Eurosystemu (załącznik 5)..

Stopy rezerw ustala EBC przy uwzględnieniu maksymalnego limitu określonego w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2531/98. EBC stosuje jednolitą niezerową stopę rezerwy do większości pozycji zaliczonych do podstawy naliczania rezerwy. Stopa rezerw jest określona w rozporządzeniu EBC w sprawie rezerw obowiązkowych. EBC ustala zerową stopę rezerw w stosunku do następujących kategorii pasywów: "depozyty o ustalonym terminie zapadalności powyżej dwóch lat", "depozyty zwrotne za wypowiedzeniem powyżej dwóch lat", "umowy z przyrzeczeniem odkupu typu repo" i "dłużne papiery wartościowe o ustalonym terminie zapadalności powyżej dwóch lat" (patrz: ramka 13). EBC może w dowolnym momencie zmienić stopę rezerw. Zmiany stóp rezerw są ogłaszane przez EBC z wyprzedzeniem, przed pierwszym okresem utrzymywania rezerwy, w którym zmiana będzie obowiązywać.

+++++ TIFF +++++

b) Obliczanie poziomu rezerwy obowiązkowej

Wymagany poziom rezerwy obowiązkowej dla poszczególnych instytucji oblicza się, stosując odpowiednie stopy rezerw do kwalifikowanych pasywów.

Każda instytucja odlicza zryczałtowaną kwotę 100000 EUR od wymaganego poziomu rezerwy obowiązkowej w każdym Państwie Członkowskim, w którym posiada placówkę. Przyznanie takiego odpisu pozostaje bez uszczerbku dla prawnych zobowiązań instytucji podlegających systemowi rezerwy obowiązkowej Eurosystemu [85] W przypadku instytucji posiadających zezwolenie na przekazywanie danych statystycznych jako grupa na skonsolidowanych zasadach zgodnie postanowieniami dotyczącymi zasad sprawozdawczych pieniężnej i bankowej EBC (patrz: załącznik 4), możliwe będzie tylko jedno takie odliczenie dla grupy jako całości, chyba że instytucje przekazują dane na temat podstawy naliczania rezerwy i stanu rezerw w dostatecznie szczegółowy sposób, który umożliwia Eurosystemowi zweryfikowanie i poprawności i jakości oraz ustalenie odpowiedniego poziomu rezerwy obowiązkowej dla poszczególnych instytucji w grupie..

Poziom rezerwy obowiązkowej dla każdego okresu utrzymywania rezerwy zaokrągla się do najbliższego całkowitego euro.

7.4 Utrzymywanie rezerwy

a) Okres utrzymywania rezerwy

EBC publikuje kalendarz okresów utrzymywania rezerwy co najmniej trzy miesiące przed początkiem danego roku [86] Kalendarz jest zazwyczaj ogłaszany w publikacjach prasowych EBC i znajduje się w witrynie internetowej EBC (www.ecb.int). Ponadto kalendarz ten jest publikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i na stronach internetowych Eurosystemu.. Okres utrzymywania rezerwy zaczyna się w dniu rozliczenia pierwszej podstawowej operacji refinansującej po posiedzeniu Rady Prezesów, podczas którego formułowana jest miesięczna ocena nastawienia w polityce pieniężnej na następny okres. W szczególnych okolicznościach opublikowany kalendarz może ulec zmianom, m.in. ze względu na zmiany w harmonogramie posiedzeń Rady Prezesów.

b) Środki rezerwy obowiązkowej

Każda instytucja musi utrzymywać środki rezerwy obowiązkowej na jednym lub kilku rachunkach rezerw w krajowym banku centralnym Państwa Członkowskiego, w którym jest ustanowiona. Dla instytucji posiadających więcej niż jedną placówkę w Państwie Członkowskim, rzeczywista centrala odpowiada za spełnienie łącznych wymogów w zakresie rezerwy obowiązkowej dla wszystkich krajowych placówek danej instytucji [87] Jeżeli instytucja nie posiada centrali w Państwie Członkowskim, w którym jest ustanowiona, musi wyznaczyć oddział główny, który będzie wówczas odpowiedzialny za spełnienie łącznych wymagań dotyczących rezerwy obowiązkowej dla wszystkich placówek tej instytucji działających w danym Państwie Członkowskim.. Instytucja posiadająca placówki w więcej niż jednym Państwie Członkowskim musi utrzymywać rezerwy obowiązkowe w krajowym banku centralnym każdego Państwa Członkowskiego, w którym posiada placówkę, w stosunku do podstawy naliczania rezerwy określonej w danym Państwie Członkowskim.

Rachunki rozrachunkowe instytucji w krajowych bankach centralnych można wykorzystać jako rachunki rezerw. Rezerwy utrzymywane na rachunkach rozrachunkowych można wykorzystać do rozliczeń w ciągu dnia. Dzienna wielkość utrzymywanej rezerwy danej instytucji jest obliczana jako saldo na koniec dnia na jej rachunku rezerw.

Instytucja może ubiegać się w krajowym banku centralnym Państwa Członkowskiego, w którym ta instytucja jest rezydentem, o pozwolenie na utrzymywanie całości swojej rezerwy obowiązkowej pośrednio przez pośrednika. Możliwość utrzymywania rezerwy przez pośrednika zasadniczo ogranicza się do instytucji, które posiadają taką strukturę, że część działalności administracyjnej (np. zarządzanie skarbcem) wykonywana jest zazwyczaj przez pośrednika (np. sieci kas oszczędnościowych i banków spółdzielcze mogą centralizować swoje rezerwy). Utrzymywanie rezerw obowiązkowych przez pośrednika podlega przepisom określonym w rozporządzeniu EBC/2003/9.

c) Oprocentowanie rezerwy

Rezerwa obowiązkowa jest oprocentowana są w okresie utrzymywania według średniej stopy procentowej EBC (ważonej zgodnie z liczbą dni kalendarzowych) stosowanej w podstawowych operacjach refinansujących, obliczanej według wzoru określonego w ramce 14. Środki rezerwy ponad wymaganą wielkość nie są oprocentowane. Odsetki wypłacane są w drugim dniu roboczym KBC po zakończeniu okresu utrzymywania rezerwy, za który naliczono odsetki.

+++++ TIFF +++++

7.5 Sprawozdawczość, potwierdzenie i weryfikacja podstawy naliczania rezerwy

W celu ustalenia wymaganej wysokości rezerw poszczególne pozycje podstawy naliczania rezerwy są obliczane przez same instytucje zobowiązane do utrzymywania rezerwy obowiązkowej i przekazywane krajowym bankom centralnym w ramach ogólnej sprawozdawczości w zakresie statystyki pieniężnej i bankowej EBC (patrz: załącznik 4). Artykuł 5 rozporządzenia nr 1745/2003 Europejskiego Banku Centralnego z dnia 12 września 2003 r. dotyczącego stosowania systemu rezerwy obowiązkowej (EBC/2003/9) określa procedury przekazywania informacji i potwierdzania podstawy naliczania rezerwy i wymaganego poziomu rezerwy obowiązkowej danej instytucji.

Tryb przekazywania i potwierdzania informacji dotyczących wymaganego poziomu rezerwy obowiązkowej instytucji jest następujący. Właściwy KBC albo dana instytucja oblicza z własnej inicjatywy minimalny poziom rezerwy obowiązkowej tej instytucji na dany okres utrzymywania rezerwy. Powiadomienie o obliczonym poziomie rezerwy jest przekazywane przez podmiot, który dokonał obliczenia najpóźniej trzy dni robocze KBC przed początkiem okresu utrzymywania rezerwy. Właściwy krajowy bank centralny może określić wcześniejszy termin przekazywania informacji o wymaganym poziomie rezerwy obowiązkowej. Strona otrzymująca powiadomienie potwierdza obliczenie poziomu rezerwy obowiązkowej najpóźniej w dniu roboczym KBC poprzedzającym początek okresu utrzymywania rezerwy. Jeśli strona otrzymująca powiadomienie nie odpowie do końca dnia roboczego KBC poprzedzającego początek okresu utrzymywania rezerwy, przyjmuje się, że potwierdza wysokość rezerwy obowiązkowej tej instytucji na dany okres utrzymywania rezerwy. Po uzyskaniu potwierdzenia wymagany poziom rezerwy obowiązkowej tej instytucji na dany okres utrzymywania rezerwy nie może ulec zmianie.

W przypadku instytucji, które mogą działać w charakterze pośredników w zakresie utrzymywania rezerw obowiązkowych innych instytucji, specjalne wymagania w zakresie sprawozdawczości określa rozporządzenie EBC/2003/9. Utrzymywanie rezerwy przez pośrednika nie zmienia obowiązków w zakresie sprawozdawczości statystycznej instytucji utrzymującej rezerwy przez pośrednika.

EBC i krajowe banki centralne mają prawo, w zakresie rozporządzenia Rady (WE) nr 2531/98, weryfikować dokładność i jakość zgromadzonych danych.

7.6 Niedopełnienie wymagań związanych z utrzymaniem rezerwy obowiązkowej

Niedopełnienie wymagań związanych z utrzymaniem rezerwy obowiązkowej powstaje, jeżeli średnia arytmetyczna sald na koniec dnia kalendarzowego na rachunku rezerwy obowiązkowej instytucji w okresie utrzymywania rezerwy jest niższa od wymaganego poziomu rezerwy obowiązkowej na dany okres utrzymywania rezerwy.

Jeżeli instytucja nie spełnia wszystkich lub części wymogów w zakresie rezerwy obowiązkowej, EBC może, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2531/98 z dnia 23 listopada 1998 r. dotyczącym stosowania systemu rezerwy obowiązkowej przez Europejski Bank Centralny, nałożyć jedną z następujących sankcji:

- odestki karne w wysokości do 5 punktów procentowych powyżej krańcowej stopy kredytowej, naliczone od wymaganej wielkości rezerwy obowiązkowej, której dana instytucja nie utrzymała, lub

- odsetki karne w wysokości do dwukrotności krańcowej stopy kredytowej naliczone od wymaganej wielkości rezerwy obowiązkowej, której dana instytucja nie utrzymała, lub

- zobowiązanie danej instytucji do złożenia nieoprocentowanych lokat w EBC lub krajowych bankach centralnych do wysokości trzykrotności kwoty wymaganej rezerwy obowiązkowej, której dana instytucja nie utrzymała. Termin zapadalności depozytu nie może przekraczać okresu, w którym instytucja nie utrzymywała rezerwy obowiązkowej.

Jeżeli instytucja nie spełnia innych obowiązków przewidzianych w rozporządzeniach i decyzjach EBC dotyczących systemu rezerwy obowiązkowej Eurosystemu (np. jeżeli nie przekazuje terminowo odpowiednich danych lub dane te nie są prawidłowe), EBC ma prawo nałożyć sankcje zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2532/98 z dnia 23 listopada 1998 r. dotyczącym uprawnień Europejskiego Banku Centralnego do nakładania sankcji i rozporządzeniem EBC z dnia 23 września 1999 r. w sprawie uprawnień EBC do nakładania sankcji (EBC/1999/4). Zarząd EBC może określić i opublikować kryteria, zgodnie z którymi będzie stosować sankcje przewidziane w art. 7 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 2531/98 [88] Kryteria te zostały przedstawione Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich z dnia 11 lutego 2000 r. w informacji zatytułowanej "Informacja Europejskiego Banku Centralnego w sprawie nakładania sankcji za naruszenie zobowiązania do utrzymywania rezerw obowiązkowych"..

Ponadto w przypadku poważnego naruszenia wymagań dotyczących rezerwy obowiązkowej, Eurosystem może zawiesić udział kontrahentów w operacjach otwartego rynku.

--------------------------------------------------